Khái niệm chính sách tiền tệ

Chính sách tiền tệ là một chính sách kinh tế vĩ mô mà trong đó ngân hàng Trung ương sử dụng các công cụ của mình để điều tiết và kiểm soát các điều kiện tiền tệ của nền kinh tế nhằm đảm bảo sự ổn định giá trị tiền tệ, tạo nền tảng thúc đẩy sự tăng trường kinh tế và duy trì các mục tiêu xã hội hợp lý.

Để đạt được các mục tiêu về tăng trưởng và phát triển kinh tế, các quốc gia đều phải sử dụng các công cụ chính sách kinh tế vĩ mô như chính sách tài khoá, chính sách thu nhập, chính sách kinh tế đối ngoại và chính sách tiền tệ. Thông qua việc sử dụng, điều hành các công cụ này sẽ tác động đến các mục tiêu như tăng trưởng, lạm phát, việc làm… Như vậy, Chính sách tiền tệ đóng vai trò là một bộ phận quan trọng và không thể thiếu trong hệ thống chính sách kinh tế vĩ mô cũng như trong quá trình điều hành vĩ mô của Nhà nước. Tuy nhiên, tuỳ theo trình độ phát triển kinh tế và góc độ nghiên cứu, người ta có thể phân biệt Chính sách tiền tệ theo nghĩa rộng và Chính sách tiền tệ theo nghĩa hẹp; Chính sách tiền tệ của ngân hàng Trung ương và Chính sách tiền tệquốc gia.

Chính sách tiền tệ theo nghĩa rộng: Là chính sách điều hành toàn bộ khối lượng tiền trong nền kinh tế nhằm phân bổ một cách có hiệu quả các nguồn tài nguyên, thực hiện các mục tiêu tăng trưởng, cân đối kinh tế, trên cơ sở đó ổn định giá trị đồng tiền.

Chính sách tiền tệ theo nghĩa hẹp: Là chính sách bảo đảm sao cho khối lượng tiền cung ứng tăng thêm trong một năm tương ứng với mức tăng trưởng kinh tế và chỉ số lạm phát nhằm ổn định giá trị của đồng tiền, góp phần đạt được các mục tiêu kinh tế vĩ mô.

Chính sách tiền tệ của ngân hàng Trung ương: Là tổng thể tất cả các biện pháp, công cụ mà NHTW sử dụng nhằm điều tiết khối lượng tiền tệ, tín dụng, ổn định tiền tệ, góp phần đạt được các mục tiêu kinh tế vĩ mô.

Chính sách tiền tệ quốc gia: Là tổng thể các biện pháp của Nhà nước pháp quyền nhằm cung ứng đầy đủ các phương tiện thanh toán cho nền kinh tế, trên cơ sở đó không ngừng ổn định giá trị đồng tiền quốc gia.

Dù quan niệm Chính sách tiền tệ theo nghĩa nào thì Chính sách tiền tệ đều nhằm mục tiêu cuối cùng là ổn định tiền tệ, góp phần đạt được các mục tiêu của chính sách kinh tế. Trong một khoảng thời gian nhất định, tuỳ theo điều kiện cụ thể của nền kinh tế, Chính sách tiền tệ có thể được hoạch định theo hai hướng:

– Chính sách tiền tệ mở rộng: Theo hướng này, Chính sách tiền tệ nhằm tăng lượng tiền cung ứng, khuyến khích đầu tư mở rộng sản xuất kinh doanh và tạo việc làm. Trong trường hợp này, Chính sách tiền tệ nhằm chống suy thoái kinh tế và thất nghiệp.

– Chính sách tiền tệ thắt chặt: Theo hướng này, Chính sách tiền tệ nhằm giảm lượng tiền cung ứng, hạn chế đầu tư, kìm hãm sự phát triển quá cao của nền kinh tế. Trường hợp này, Chính sách tiền tệ nhằm chống lạm phát kìm hãm sự phát triển “quá nóng” của nền kinh tế.