Ngân sách địa phương là gì? Khái niệm và vai trò của Ngân sách địa phương

Ngân sách địa phương là gì?

Ngân sách địa phương là một phạm trù kinh tế gắn với thu nhập và chi tiêu của chính quyền địa phương. Ngân sách địa phương là nguồn lực để chính quyền địa phương thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của mình và chi phối, điều chỉnh các hoạt động khác của xã hội, cùng với NSTW góp phần phát triển kinh tế của cả nước.

Ngân sách địa phương là các khoản thu ngân sách nhà nước phân cấp cho cấp địa phương hưởng, thu bổ sung từ NSTW cho NSĐP và các khoản chi NSNN thuộc nhiệm vụ chi của cấp địa phương [60]

Bản chất của Ngân sách địa phương là các mối quan hệ lợi ích kinh tế giữa chính quyền địa phương với chính quyền trung ương, giữa chính quyền địa phương với các chủ thể khác như tổ chức, doanh nghiệp, hộ gia đình, cá nhân trong và ngoài nước và các cấp chính quyền địa phương với nhau trong quá trình tạo lập, phân phối và sử dụng quỹ NSĐP.

Vai trò của Ngân sách địa phương

Chính quyền địa phương  sử dụng Ngân sách địa phương trước hết là để duy trì bộ máy của chính quyền địa phương, để thực hiện các nhiệm vụ được giao phó.

Ngân sách địa phương có những vai trò sau:

Vai trò 1: Duy trì sự tồn tại và hoạt động của bộ máy chính quyền địa phương

Bộ máy chính quyền địa phương muốn tồn tại và hoạt động cần phải có nguồn tài chính đảm bảo. Thông qua thu NSĐP sẽ tạo lập được quỹ NSĐP để đáp ứng đầy đủ, kịp thời các nhu cầu chi tiêu của chính quyền địa phương mà trước hết là nuôi  bộ máy chính quyền địa phương. Nguồn thu của NSĐP trước hết được sử dụng để bảo đảm các chi phí hoạt động thường xuyên cho chính quyền địa phương (chi lương, phụ cấp, hội nghị, hoạt động nghiệp vụ,…) sau đó mới sử dụng để đầu tư phát triển,..

Vai trò 2: Đảm bảo thực hiện các nhiệm vụ của chính quyền địa phương

Nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương được xác định trên cơ sở phân định thẩm quyền giữa các cơ quan nhà nước ở trung ương và địa phương và của mỗi cấp chính quyền địa phương. Nhiệm vụ của chính quyền địa phương sẽ được cụ thể hóa trong từng thời kỳ. NS trung ương tập trung các khoản thu lớn để đảm bảo các nhiệm vụ chi mang tính huyết mạch của cả nước, còn Ngân sách địa phương được phân cấp nguồn thu để đảm bảo thực hiện các nhiệm vụ phát triển kinh tế- xã hội, quốc phòng, an ninh và trật tự an toàn xã hội trong phạm vi quản lý. NS của cấp nào sẽ được sử dụng để đảm bảo thực hiện nhiệm vụ của cấp đó. Trong trường hợp chính quyền địa phương thực hiện một số nhiệm vụ của cơ quan nhà nước cấp trên thì NS cấp trên phải chuyển kinh phí cho NSĐP để thực hiện nhiệm vụ đó.

Vai trò 3: Tác động tới sự ổn định và phát triển bền vững của  tài chính quốc gia

NSĐP là một bộ phận cấu thành của NSNN. Do vậy, NSĐP có tác động tới NSNN. Sự ổn định, bền vững của NSĐP là cơ sở đảm bảo sự ổn định, vững chắc của NSNN. Về nguyên tắc NSĐP không được bội chi, nên khi xây dựng DT nếu thu NSĐP mà không đáp ứng đủ nhu cầu chi tiêu thì NSTW sẽ cấp bổ sung cân đối. Vì vậy, NSĐP không cân đối được sẽ là gánh nặng của NSNN và ngược lại nếu NSĐP mạnh đủ đáp ứng các nhu cầu chi tiêu cho địa phương, NSTW sẽ không phải cấp bổ sung cân đối, thậm chí NSĐP còn điều tiết về NSTW. NSĐP sử dụng có hiệu quả sẽ có tác động tới sự phát triển kinh tế của địa phương, tạo nguồn thu ổn định cho NSĐP và cả NSTW.

Ngân sách địa phương là gì? Khái niệm và vai trò của Ngân sách địa phương