Lý thuyết Ba điểm mấu chốt (TBL): Cân bằng giữa lợi nhuận, con người và hành tinh
Giới thiệu
Trong bối cảnh phát triển bền vững ngày càng được ưu tiên, lý thuyết Ba điểm mấu chốt (Triple Bottom Line – TBL) nổi lên như một khung khái niệm quan trọng. Bài viết này, được trích xuất từ luận án tiến sĩ, sẽ đi sâu vào lý thuyết TBL, nhấn mạnh sự cân bằng giữa kinh tế (Profit), xã hội (People) và môi trường (Planet) để đạt được sự phát triển bền vững thực sự cho doanh nghiệp.
Tổng quan về lý thuyết Ba điểm mấu chốt (TBL)
Nguồn gốc và định nghĩa
Khái niệm TBL được John Elkington giới thiệu vào năm 1994, với mục tiêu chuyển đổi hệ thống kinh doanh vốn chỉ tập trung vào lợi nhuận tài chính sang một cách tiếp cận toàn diện hơn. Elkington cho rằng, một công ty có thể được quản lý không chỉ để đạt mục tiêu lợi nhuận mà còn để cải thiện cuộc sống cho mọi người và đóng góp vào sự thịnh vượng của hành tinh.
Ba trụ cột của TBL
TBL thừa nhận rằng, thay vì chỉ chú trọng đến một điểm mấu chốt duy nhất (lợi nhuận), doanh nghiệp cần cân bằng ba yếu tố:
- Kinh tế (Profit): Khía cạnh này liên quan đến lợi nhuận tài chính, dòng tiền và lợi nhuận kinh tế mà doanh nghiệp tạo ra. Doanh nghiệp cần đảm bảo hoạt động kinh doanh hiệu quả và bền vững về mặt tài chính.
- Xã hội (People): Khía cạnh này tập trung vào trách nhiệm của doanh nghiệp đối với người lao động, cộng đồng địa phương và xã hội nói chung. Điều này bao gồm các vấn đề như điều kiện làm việc, đa dạng và hòa nhập, đóng góp cho cộng đồng và tác động xã hội.
- Môi trường (Planet): Khía cạnh này liên quan đến việc giảm thiểu tác động tiêu cực của doanh nghiệp đến môi trường. Điều này bao gồm các vấn đề như giảm phát thải, sử dụng tài nguyên bền vững, quản lý chất thải và bảo tồn đa dạng sinh học.
Mối quan hệ giữa ba trụ cột
Chỉ khi một công ty quan tâm đến cả ba khía cạnh của TBL thì nó mới có thể được gọi là bền vững. Thiếu sự cân bằng giữa ba yếu tố này có thể dẫn đến những hậu quả tiêu cực:
- Quan tâm đến kinh tế và xã hội mà bỏ qua môi trường có thể phá hủy hành tinh.
- Quan tâm đến môi trường và xã hội mà quên đi kinh tế khiến chính sách CSR khó duy trì được lâu dài.
- Chỉ chú ý đến kinh tế và môi trường, loại bỏ yếu tố xã hội về lâu dài có thể dẫn đến những hệ lụy cho doanh nghiệp do nhân viên có thể thiếu gắn bó.
CSR và Lý thuyết Ba điểm mấu chốt (TBL)
Theo UNIDO (2022), CSR, theo đó, được hiểu là cách thức để công ty đạt được sự cân bằng giữa các đòi hỏi về kinh tế, môi trường và xã hội (Phương pháp tiếp cận ba điểm mấu chốt – TBL) đồng thời giải quyết những mong đợi của cổ đông và các bên liên quan.
Quan điểm cốt lõi được UNIDO đưa ra là một tổ chức có trách nhiệm với xã hội thì vừa phải thực hiện trách nhiệm kinh tế vừa phải cam kết giảm thiểu (hoặc lý tưởng nhất là loại bỏ) các tác động tiêu cực đến môi trường và đồng thời tổ chức đó lại vừa phải có những hành động phù hợp với mong đợi của xã hội. Theo nghĩa này, thì rõ ràng nội hàm của khái niệm CSR đã vượt xa khỏi các hoạt động từ thiện hay tài trợ cộng đồng, là sự tiếp nối quan điểm của WB khi nhấn mạnh đến sự phát triển bền vững, một đòi hỏi cấp thiết trong bối cảnh ngày nay.
• TBL được xem như một ứng dụng thực tế của CSR (Amit K. Srivstava và cộng sự, 2021; Tirta N.Mursitama và Salsabila, 2023).
Vậy CSR được hiểu như thế nào?
“CSR là cam kết của doanh nghiệp về việc tích hợp các mối quan tâm về xã hội và môi trường vào hoạt động kinh doanh và tương tác với các bên liên quan nhằm hướng tới sự phát triển bền vững cho chính bản thân doanh nghiệp và cho toàn xã hội”.
Sự cần thiết của TBL
- Đối với doanh nghiệp: TBL giúp tăng sự gắn kết của nhân viên, thu hút nhân tài, nâng cao hiệu quả tài chính, giá trị thương hiệu, uy tín và đáp ứng các chuẩn mực quốc tế, tạo ra sự phát triển lâu dài và bền vững.
- Đối với xã hội: TBL tăng cường mối quan hệ giữa doanh nghiệp và nhà nước, đóng góp vào phát triển kinh tế bền vững, bảo vệ môi trường và sinh thái, kiến tạo một xã hội bền vững hơn.
Các yếu tố ảnh hưởng đến TBL
Để xem xét các nhân tố ảnh hưởng đến TBL, có thể nghiên cứu từ hai góc độ chính là: Góc độ thể chế (Instituitional approach) và góc độ tổ chức doanh nghiệp (Organizational approach)
* Từ góc độ thể chế:
Với góc nhìn thể chế, Lý thuyết thể chế (Institutional Theory) được xem xét. Theo đó, toàn bộ nền kinh tế nói chung và mọi hành vi của cá nhân, tổ chức nói riêng đều có thể được điều chỉnh bởi các quy tắc, thể chế. Thể chế có thể ảnh hưởng đến phạm vi, hình thức hoạt động và chính sách CSR mà công ty lựa chọn để thực hiện
- Từ góc độ doanh nghiệp:
Các lý thuyết nền giải thích cho việc thực hiện CSR với góc nhìn tổ chức, doanh nghiệp có thể xem xét đến như: Lý thuyết dựa vào nguồn lực (Resource-Based View), Lý thuyết các bên liên quan (Stakeholder Theory).
Tư tưởng chính của lý thuyết dựa vào nguồn lực (Resource-Based View) cho rằng các doanh nghiệp trên thị trường tạo ra lợi thế cạnh tranh khác nhau vì sở hữu các nguồn lực khác nhau. Vì thế việc sử dụng hiệu quả một tập hợp các nguồn lực hữu hình và/hoặc vô hình giúp doanh nghiệp có thể thực hiện tốt trách nhiệm xã hội của mình.
Bên cạnh đó, các nghiên cứu về SME mô tả Lý thuyết các bên liên quan như một lý thuyết giải thích khả thi cho hoạt động CSR của SME khi cho rằng sức ép của các bên liên quan sẽ thúc đẩy doanh nghiệp phải thực hiện CSR
Kinh nghiệm quốc tế về TBL
Kinh nghiệm của các nước thuộc Liên minh châu Âu (EU), Trung Quốc, Ấn Độ, Hoa Kỳ, Anh, Singapore và Canada
cho thấy TBL không chỉ là một lý thuyết mà còn là một khuôn khổ hành động thực tế, cụ thể
về tạo ra chuyển biến về nhận thức, thúc đẩy doanh nghiệp tích hợp CSR vào chiến lược kinh doanh và thúc đẩy doanh nghiệp thực hành CSR.
Kết luận
Lý thuyết Ba điểm mấu chốt (TBL) cung cấp một khuôn khổ toàn diện cho các doanh nghiệp để cân bằng giữa lợi nhuận, con người và hành tinh. Bằng cách áp dụng TBL, doanh nghiệp có thể đạt được sự phát triển bền vững và tạo ra giá trị lâu dài cho tất cả các bên liên quan.
Báo giá dịch vụ viết thuê luận văn
Luận Văn A-Z nhận làm trọn gói dịch vụ viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ. Liên hệ ngay dịch vụ viết thuê luận văn của chúng tôi!
UY TÍN - CHUYÊN NGHIỆP - BẢO MẬT
