Mục lục

Thực trạng ô nhiễm môi trường nông thôn

Chúng ta bàn nhiều về vấn đề ô nhiễm môi trường ở các khu đô thị, nơi khai thác khoáng sản, khu CN… mà chưa chú trọng vấn đề ô nhiễm môi trường ở nông thôn

Thời gian qua chúng ta bàn nhiều về vấn đề ô nhiễm môi trường ở các khu đô thị, nơi khai thác khoáng sản, khu công nghiệp… mà chưa chú trọng giải quyết vấn đề ô nhiễm môi trường ở nông thôn, nhất là các vùng nông thôn miền núi, vùng đồng bào các dân tộc thiểu số trên địa bàn của tỉnh.

Nhưng thực tế hiện nay tình trạng ô nhiễm môi trường tại các vùng nông thôn miền núi đang ở mức báo động mà nguyên nhân trước hết và chủ yếu là do ý thức bg]ời dân và tập quán lạc hậu của chính người dân gây lên.

Do điều kiện cơ sở hạ tầng còn nhiều khó khăn, thiếu thốn và chịu ảnh hưởng rất lớn của tập quán, thói quen lạc hậu đã tác động xấu tới môi trường sống vùng nông thôn niền núi. Điều dễ nhận thấy là người dân chưa có ý thức về bảo vệ môi trường, nên họ có hành động tuỳ tiện theo thói quen; đó là chăn nuôi gia súc thả rông, phân gia súc vương vãi xung quanh nhà và đường đi, khi gặp nắng bốc mùi, gặp mưa bị rửa trôi làm ô nhiễm nguồn nước. Hay tập quán nuôi nhốt gia súc dưới gầm sàn làm ô nhiễm nặng môi trường sống của các thành viên trong gia đình. Bên cạnh đó những hố xí tạm bợ của người dân được làm gần nhà bốc mùi hôi thối hoặc không có hố xí đi đại tiện tự do trên đồi rừng khi gặp mưa bị rửa trôi làm ô nhiễm nguồn nước sinh hoạt hoặc phát sinh ruồi muỗi gây bệnh tật.

Ngoài ra ô nhiễm môi trường nông thôn nói chung và nông thôn miền núi nói riêng còn do người dân sử dụng các loại hoá chất bảo vệ thực vật trong nông nghiệp (thuốc trừ sâu, trừ bệnh, thuốc trừ cỏ dại…) không đảm bảo an toàn; có tình trạng sau khi phun thuốc trừ sâu bệnh hoặc cỏ dại, người nông dân rửa bình bơm và đổ thuốc thừa ở bất cứ nơi nào mà không chú ý đảm bảo an toàn tới nguồn nước; bao bì, chai lọ chứa hoá chất độc hại được người dân vứt bỏ quanh nhà, quanh mương máng hoặc trên nương rẫy….. Điều đó đã làm ảnh hưởng trực tiếp tới nguồn nước sinh hoạt hàng ngày và là tiền đề phát sinh các loại bệnh tật mà người nông dân không thể nhận thấy ngay được.

Ngoài ra, tại các vùng nông thôn miền núi trên địa bàn tỉnh ta, các loại rác thải chưa được thu gom và người dân tự do vứt các loại rác thải (túi ni nông, xác động vật nuôi bị chết, các đồ dùng phế thải của gia đình…) ra môi trường xung quanh, cộng với phân gia súc, gia cầm vương vãi càng làm cho môi trường sống thêm ô nhiễm nặng. Mặt khác, làm nông nghiệp không chỉ dựa vào mấy loại cây trồng như lúa, ngô, đậu tương…mà phải chăn nuôi để tăng nguồn thu nhập và lấy phân bón cho cây trồng. Điều đó dĩ nhiên người dân phải tiếp xúc trực tiếp với phân gia súc, gia cầm. Nếu không có biện pháp nuôi nhốt, thu gom và sử lý các nguồn phân gia súc hợp lý và khoa học thì vấn đề ô nhiễm môi tường ở các vùng nông thôn miền núi hiện nay ngày càng chở nên nghiêm trọng hơn.

Giải pháp nâng cao ý thức của người dân miền núi về môi trường sống

Do tập quán và thói quen lạc hậu của người dân đã trực tiếp gây ảnh hưởng xấu tới môi trường sống, đó cũng là nguyên nhân trực tiếp phát sinh và làm gia tăng bệnh tật tại các vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa trên địa bàn của tỉnh như các bệnh về đường ruột, đau mắt, viêm đường hô hấp, bệnh ung thư…đối với nhiều người dân nông thôn.

Trong khi tỉnh ta còn nhiều khó khăn, chưa thể giải quyết ngay vấn đề ô nhiễm môi trường nông thôn miền núi bằng các biện pháp thu gom và xử lý rác thải theo đúng qui định, thì biện pháp cấp bách trước mắt là phải nâng cao nhận thức về môi trường sống đối với người dân miền núi như đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động, thuyết phục. Thậm chí cần phải áp dụng biện pháp mạnh như phạt tiền, phạt lao động công ích… đối với những cá nhân và gia đình tái vi phạm nhiều lần về bảo vệ sinh môi trường nông thôn như chăn nuôi gia súc thả rông, nuôi nhốt gia súc dưới gầm nhà sàn, đổ thuốc bảo vệ thực vật thừa xuống nguồn nước, vứt rác thải bừa bãi ra môi trường… Trên cơ sở đó để người dân có ý thức, chủ động và tự giác hơn trong việc thu gom rác thải, chuyển chuồng trại gia súc ra xa nhà và không được thả rông gia súc. Từ đó chúng ta mới từng bước cải thiện được môi trường sống, giảm thiểu bệnh tật cho cộng đồng dân cư tại các vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng nông thôn miền núi trên địa bàn của tỉnh trong giai đoạn trước mắt và lâu dài.