Khái niệm hội tụ kế toán quốc tế

Khái niệm “hội tụ” (convergence) lần đầu tiên được IASC đề cập đến trong Báo cáo chiến lược của mình năm 1998 (IASC, 1998c) và sau đó khái niệm này được khẳng định trong Hiến chương của IASB như một mục tiêu của tổ chức này (IASC Foundation, 2010). Hiện nay có hai cách giải thích về khái niệm hội tụ như sau:

– Cách hiểu thứ nhất thì hội tụ được hiểu là quá trình phát triển hướng đến một hệ thống chuẩn mực kế toán toàn cầu chất lượng cao. Theo Herz & Petrone (2005) nhìn nhận thì hội tụ là quá trình mà tiền thân là “hòa hợp” rồi “quốc tế hóa” đến nay là “hội tụ”. Quá trình Hội tụ kế toán quốc tế nhằm thiết lập chuẩn mực chất lượng cao để cải thiện so sánh phạm vi quốc tế về các thông tin tài chính, cũng như giảm chi phí cho người sử dụng, đầu tư, kiểm toán nhằm phát triển thị trường vốn trên toàn cầu. Nghiên cứu của Zeff (2007) cho rằng ban đầu IASC đã sử dụng khái niệm hòa hợp tuy nhiên ngày nay IASB đã sử dụng khái niệm hội tụ nhằm gia tăng tính so sánh thông tin trên báo cáo tài chính và hướng đến một bộ tiêu chuẩn có chất lượng cao hơn. Zhang & Qu (2010) cho rằng hội tụ là hướng đến một điểm duy nhất để đạt sự thống nhất chung. Việc phát triển chuẩn mực của IASB là sự chuyển đổi từ hòa hợp sang hội tụ. Hội tụ được xem như là quá trình “tiêu chuẩn hóa” chuẩn mực. Hai khái niệm hội tụ và hòa hợp không đối lập với nhau, cả hai thuật ngữ này đều phản ánh đến quá trình phát triển của chuẩn mực kế toán ở những mức độ khác nhau.

– Trong cách hiểu thứ hai thì Bader (2009) và một số tác giả khác sử dụng thuật ngữ “hội tụ” như một lựa chọn để hội nhập quốc tế về kế toán, cũng như áp dụng toàn bộ chuẩn mực quốc tế (adoption).

Tóm lại, ta có thể hiểu khái niệm hội tụ theo cách hiểu thứ nhất. Theo đó, việc hội tụ kế toán quốc tế là quá trình đi đến một hệ thống chuẩn mực báo cáo tài chính chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu thông tin ra quyết định trên thị trường vốn và các yêu cầu khác của nền kinh tế thị trường. Quá trình hội tụ kế toán quốc tế gắn liền với vai trò của Hội đồng Chuẩn mực kế toán quốc tế. Quá trình hội tụ kế toán quốc tế không chỉ bao gồm giai đoạn từ năm 2001 khi IASB được hình thành mà bao gồm luôn cả giai đoạn tạo tiền đề với vai trò quan trọng của IASC.