Bài học cho các ngân hàng thương mại Việt Nam về quản trị vốn chủ sở hữu của các ngân hàng thương mại

Với kinh nghiệm quốc tế đối với quản trị vốn, các NHTM Việt Nam có thể rút ra một số bài học sau nhằm đưa ra những giải pháp thích hợp trong điều kiện hoàn cảnh cũng như môi trường pháp lý tại Việt Nam.

Bài học về thay đổi tư duy đối với vốn và quản trị vốn chủ sở hữu trong mối quan hệ tương tác với rủi ro và phát triển kinh doanh. Ngay khi các hiệp ước asel chưa được triển khai tại các nước phát triển thì tư duy về vốn chủ sở hữu và quản trị vốn chủ sở hữu ngân hàng tại các nước đó đã căn ản thay đổi cách thức các đơn vị kinh doanh trong mỗi ngân hàng triển khai phát triển kinh doanh, hay nói cách khác, ý thức sâu sắc về các rủi ro và nguồn vốn chủ sở hữu cần thiết để chống chọi với các rủi ro trong hoạt động ngân hàng đã được đưa vào trong mỗi quyết định, mỗi hành động kinh doanh, từ quản trị chung đến điều chỉnh hoạt động của mỗi mô hình, đơn vị kinh doanh, mỗi sản phẩm và dịch vụ. Bài học này còn nguyên giá trị đối với những nền kinh tế đang phát triển trong đó có Việt Nam, điều này càng có ý nghĩa hơn nữa khi các hiệp ước Basel dần được triển khai trên toàn cầu ở các mức độ khác nhau. Chuẩn bị sẵn sàng, có những thông điệp rõ ràng và đầy đủ, thay đổi nhận thức của các bên liên quan và chấp nhận những thay đổi về quản trị, kinh doanh dựa trên quan điểm tổng thể gắn liền với vốn chủ sở hữu là những điểm chính mà bài học này đem lại.

Bài học về cái nhìn tổng quan và toàn diện các yếu tố liên quan đến vốn và quản trị vốn, cũng như yêu cầu đối với công tác quản trị vốn. Trong quản trị vốn có rất nhiều nội dung đ i hỏi các nhà quản trị vốn cần có được cái nhìn tổng thể trong mối liên quan giữa các nội dung này để đưa ra những quyết định về vốn chủ sở hữu và qua đó tác động đến kết quả hoạt động của ngân hàng. Những yếu tố liên quan đến vốn cũng như các nội dung quản trị vốn chủ sở hữu có thể nói bao trùm lên toàn bộ hoạt động của một NHTM và tương tác với nhau nên các nhà quản trị ngân hàng phải đảm bảo chắc chắn rằng những yếu tố đó được đặt trong một khung tổng thể vì những tác động của một hay một vài yếu tố có thể làm thay đổi cơ ản về chất trong các nội dung quản trị vốn. Những thay đổi về chiến lược vốn có thể tác động mạnh mẽ và trực tiếp đến việc đánh giá tính sẵn có về vốn chẳng hạn, hay việc xác định và đo lường rủi ro, qua đó đo lường vốn tác động đến việc phân bổ vốn cho các đơn vị kinh doanh, sản phẩm, dịch vụ, … Qua đây, kinh nghiệm về văn ản hóa các quy trình trong quản trị vốn chủ sở hữu cho thấy việc đưa các nội dung quản trị vốn chủ sở hữu được thể chế hóa sẽ giúp cho việc đánh giá và có được cái nhìn tổng quan và toàn diện các yếu tố liên quan.

Xem thêm: Kinh nghiệm của các NHTM trên thế giới về quản trị vốn chủ sở hữu của các ngân hàng thương mại

Bài học về phương pháp tiếp cận và triển khai các chương trình quản trị vốn, gắn kết và phù hợp với trình độ phát triển của mỗi ngân hàng. Với các nước phát triển, trình độ phát triển của các NHTM đã đạt được ở mức tương đối cao trong khi tại các nước đang phát triển và tại Việt Nam, trình độ phát triển của các NHTM vẫn đang ở ước an đầu. Do vậy phương pháp tiếp cận và triển khai các chương trình quản trị vốn chủ sở hữu cần điều chỉnh phù hợp với yêu cầu phát triển cũng như đ i hỏi tuân thủ các quy định pháp luật, xu thế của các ngân hàng khác trên thị trường và khả năng đầu tư nguồn lực như mô tả dưới đây. Phương pháp tiếp cận và triển khai nằm trong tổng thể chương trình chuyển đổi lớn và đ i hỏi những yếu tố cần thiết để quản trị sự thay đổi, vì khi thay đổi căn ản, hay chính xác hơn là chuyển đổi hoàn thiện các nội dung quản trị vốn chủ sở hữu, trong chừng mực nhất định làm thay đổi phương pháp tư duy phát triển kinh doanh và quản trị tại mỗi NHTM. Lựa chọn phương pháp tiếp cận thích hợp và triển khai nhất quán là bài học các NHTM Việt Nam cần đi theo nhằm tiết kiệm được các nguồn lực của mình.

Bài học về đầu tư nguồn lực phù hợp cho các chương trình về vốn chủ sở hữu và quản trị vốn chủ sở hữu. Bài học của các ngân hàng tại các nước phát triển cho thấy các chương trình về quản trị vốn chủ sở hữu đ i hỏi các nguồn lực đầu tư rất lớn, từ việc xây dựng phương pháp luận, xây dựng các mô hình, tập hợp dữ liệu đến việc áp dụng CNTT tiên tiến cũng như đào tạo và thay đổi nhận thức của các nhà quản trị ngân hàng đối với quản trị vốn chủ sở hữu. Những chương trình này có thể nói tiêu tốn rất nhiều chi phí và nguồn nhân lực cần thiết, nếu không được đầu tư đầy đủ và đồng bộ thì các nội dung quản trị vốn chủ sở hữu sẽ không thực hiện được đầy đủ chức năng, đáp ứng được yêu cầu về quản trị vốn chủ sở hữu. Trước khi triển khai các chương trình cần thiết, một lộ trình tổng thể cần được các NHTM đặt ra, tính toán đầy đủ các ước triển khai kèm theo các nguồn lực đầu tư như đầu tư cơ sở hạ tầng, trang thiết bị, các nhân sự có chuyên môn và kinh nghiệm cần thiết để triển khai nhằm tránh tình trạng đầu tư triển khai thiếu đồng bộ, thiếu hụt các công cụ cần thiết và do vậy không đạt được những mục đích yêu cầu an đầu về đầu tư. ài học này có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong quá trình triển khai và các NHTM cần có những bước chuẩn bị thích hợp nhằm đảm bảo các nguồn lực được chuẩn bị đầy đủ và được sử dụng hợp lý. Cơ sở hạ tầng, các hệ thống công nghệ và các giải pháp phần mềm đóng vai tr rất quan trọng trong triển khai quản trị vốn nhằm thu thập phân tích và đưa ra các tính toán trên cơ sở dữ liệu phục vụ cho quản trị vốn. Với sự phát triển đa dạng các nghiệp vụ, sản phẩm và dịch vụ ngân hàng cùng với các rủi ro có liên quan, việc đầu tư đầy đủ các giải pháp thống kê, phân tích và mô hình tính toán là buộc phải có. Nguồn nhân lực cả chất lượng và số lượng cần đáp ứng theo yêu cầu từng giai đoạn, từ xây dựng triển khai, cho đến khi vận hành tránh tình trạng thiếu hụt nhân sự, nhân sự không đáp ứng được yêu cầu về năng lực, kinh nghiệm và trình độ hoặc nhân sự kiêm nhiệm bán thời gian và do vậy không đáp ứng được yêu cầu công việc cũng như không tách ạch các chức năng giữa kiểm soát và thực thi. Một nhân tố đ i hỏi ưu tiên hàng đầu chính là quan điểm chỉ đạo nhất quán và sự quan tâm đầy đủ từ phía các lãnh đạo cấp cao, các chủ sở hữu ngân hàng đối với chương trình quản trị vốn chủ sở hữu. Các hành động mang tính đối phó, hoặc các quyết định đầu tư đối với các hạ tầng cho quản trị vốn chủ sở hữu chậm, hoặc đầu tư không đầy đủ đều sẽ dẫn tới việc quản trị vốn chủ sở hữu không đạt được mục đích và ý nghĩa đặt ra.