Một số phương pháp đánh giá hiệu quả kinh tế trong Nông lâm kết hợp

Hiệu quả kinh tế trong kinh tế học là một vấn đề khá phức tạp. Khi nghiên cứu về nguyên lý kinh tế nông nghiệp nhiều tài liệu đã dùng công trình của Farrell làm cơ sở để nói về hiệu quả một cách trực tiếp hay gián tiếp. Theo Farrell: “Ta chỉ có thể ước tính đầy đủ hiệu quả theo nghĩa tương đối”. Farrell cũng giới thiệu sự khác biệt giữa hiệu quả kỹ thuật, hiệu quả phân phối và hiệu quả kinh tế [15], [70].

Hiệu quả kinh tế là mối quan hệ về mặt kinh tế giữa các yếu tố đầu vào và các yếu tố đầu ra. Lợi nhuận tối đa là mục đích của việc xem xét tính toán hiệu quả kinh tế [9], [45], [65]. Để xác định các chỉ tiêu về hiệu quả kinh tế, nhiều tác giả cho rằng hiệu quả kinh tế là mối tương quan so sánh giữa kết quả thu được và chi phí bỏ ra.

[message type=”e.g. information, success”]Xem thêm: Vai trò của thành phần cây trồng trong hệ thống nông lâm kết hợp đến việc bảo vệ đất dốc trên thế giới[/message]

Kết quả thu được có thể là giá trị sản xuất, doanh thu, thu nhập… Chi phí bỏ ra có thể là chi phí trung gian, chi phí sản xuất… Với quan điểm như vậy nên khi nghiên cứu hiệu quả kinh tế trong hệ thống Nông lâm kết hợp mà nền tảng là cơ sở là kinh tế hộ nông dân, có 2 phương pháp tính: Thứ nhất là hệ thống chỉ tiêu căn cứ vào hệ thống tài khoản quốc gia (SNA) [16], [63]. Thứ hai là hệ thống chỉ tiêu theo tài liệu về phát triển hệ thống canh tác của FAO [12], [25], [49], [124].

Trong hệ thống Nông lâm kết hợp chủ yếu sử dụng yếu tố nguồn lực của hộ nông dân mà sản xuất chủ yếu bằng sức lao động của gia đình, rất ít dùng lao động làm thuê vì vậy tổng thu nhập là chỉ tiêu cơ bản dùng để tiến hành phân tích kinh tế trong hệ thống Nông lâm kết hợp [70]. Để phù hợp với điều kiện phân tích hệ thống Nông lâm kết hợp trên đất dốc miền núi, cũng có thể áp dụng một số chỉ tiêu đánh giá hiệu quả kinh tế theo tài liệu phát triển hệ thống canh tác của tổ chức lương thực và nông nghiệp thế giới (FAO) đã được các tác giả Lê Trọng Cúc và Cs (2001) [10], Trần Ngọc Ngoạn và Cs [49] dịch và biên soạn. Việc xác định giá cây đứng tại vườn Nông lâm kết hợp, các chi phí từ vườn đến nơi tiêu thụ và mức độ sinh khối của cây lâm nghiệp được thu thập từ nông dân, cán bộ của các lâm trường và một số tài liệu liên quan theo giá bán hiện tại [26], [61], [70], [86].