Khái niệm dòng tiền của doanh nghiệp

Dòng tiền giữ vai trò quan trọng, ảnh hưởng tới các quyết định kinh tế của doanh nghiệp. Chẳng hạn, doanh nghiệp cần tìm kiếm thông tin về dòng tiền trong tương lai để ước lượng giá trị của khoản đầu tư và đưa ra quyết định đầu tư. Hơn nữa, dòng tiền còn được đề cập tới như “liều thuốc hữu hiệu nhất” cho khả năng thanh toán (tính thanh khoản) của doanh nghiệp.

Nhà kinh tế học Keynes (1936) [43] đã chỉ ra rằng tính năng kinh tế đặc biệt của tiền đó chính là “tính thanh khoản”. Tính thanh khoản DN thể hiện thông qua tính thanh khoản của các loại tài sản và dễ dàng nhận thấy rằng tiền là tài sản có tính thanh khoản cao nhất. Nhưng trong nền kinh tế mang tính cạnh tranh thì chi phí cơ hội ngày càng gia tăng làm kéo theo đó việc duy trì tính thanh khoản thường xuyên gây tốn kém. Nhưng chính nhờ tính thanh khoản này, doanh nghiệp tránh được những tác động tiêu cực và những “cú sốc” về dòng tiền không mong đợi.

Khi đề cập tới dòng tiền của doanh nghiệp, không có khái niệm dòng tiền nói chung, cần hiểu khái niệm về dòng tiền thông qua dòng tiền vào, dòng tiền ra và dòng tiền ròng. Chỉ tiêu đánh giá dòng tiền ròng được xác định bằng tổng số tiền vào trong kỳ trừ đi số tiền bỏ ra trong kỳ tương ứng. Bên cạnh đó “Dòng tiền” khác với chỉ tiêu lợi nhuận thực hiện trong kỳ được tính theo phương pháp dồn tích. Dòng tiền được ghi nhận là dòng tiền vào khi nó thực sự nhận được bởi công ty nhưng chưa chắc dòng tiền đó là một khoản thu nhập của DN. Tuy nhiên ngược lại khi dòng tiền được ghi nhận là dòng tiền ra khi khoản tiền đó được chi ra, nhưng có thể khoản chi tiền đó không phải là chi phí của công ty. Báo cáo lưu chuyển tiền tệ trình bày sự biến động của dòng tiền trong ba hoạt động chính của một doanh nghiệp: hoạt động kinh doanh, hoạt động tài chính và hoạt động đầu tư. Như vậy, theo cơ sở kế toán tiền thực tế phát sinh (cash basic) dòng tiền của hoạt động kinh doanh là chỉ tiêu thể hiện lợi nhuận hoạt động trong kỳ. Theo đó, cần hiểu đầy đủ về các khoản mục khác trên báo cáo kết quả kinh doanh để cách nhìn toàn diện về báo cáo lưu chuyển tiền tệ của doanh nghiệp.

Chẳng hạn, những khoản mục trên bảng cân đối kế toán và báo cáo kết quả kinh doanh như: khấu hao và hao mòn là các ước tính kế toán, được ghi nhận vào chi phí trong kỳ và ảnh hưởng tới lợi nhuận sau thuế. Mặc dù vậy, các khoản mục này không ảnh hưởng trực tiếp tới dòng tiền. Ngoài ra, một số khoản mục trả trước như bảo hiểm, ứng trước cho người bán, hợp đồng bảo trì, sửa chữa,… được trích trước và trả bằng tiền. Những khoản mục này ảnh hưởng tới dòng tiền nhưng không có ảnh hưởng tới lợi nhuận của doanh nghiệp trong kỳ kế toán hiện tại.

Như vậy, mặc dù bảng cân đối kế toán và báo cáo kết quả kinh doanh sẽ cung cấp những thông tin hữu ích song chưa đầy đủ về nguồn hình thành và sử dụng tiền mặt. Do vậy, báo cáo lưu chuyển tiền tệ là bức tranh phản ánh toàn diện về các dòng tiền của doanh nghiệp.