Khái niệm đa dạng hoá hoạt động tín dụng của các NHTMCP

Đến nay, trên thế giới vẫn chưa có khái niệm chung nhất về tín dụng ngân hàng và đa dạng hóa hoạt động tín dụng của các NHTM. Theo từ điển của Đại học Cambridge, “Tín dụng ngân hàng là khoản tiền các ngân hàng đã cho vay hoặc có sẵn để cho vay hay là tiền mà ngân hàng cho vay một khách hàng cụ thể”[110, tr.1]. Theo từ điển kinh doanh, “Tín dụng ngân hàng là khoản ứng trước của ngân hàng cho cá nhân, công ty hoặc tổ chức dưới hình thức cho vay” [130, tr.1].

Các khái niệm về hoạt động tín dụng ngân hàng chỉ đề cập đến việc sử dụng vốn để cho vay, chưa nêu các hình thức cấp tín dụng khác gồm: Cho vay, chiết khấu, tái chiết khấu CCCN và GTCG, bảo lãnh ngân hàng, phát hành thẻ tín dụng, bao thanh toán.

Khái niệm liên quan đến đa dạng hóa, theo Đại từ điển kinh tế thị trường xác định: “Đa dạng hóa kinh doanh là sách lược kinh doanh của một xí nghiệp cùng một lúc kinh doanh từ hai ngành nghề trở lên; xí nghiệp áp dụng kinh doanh đa dạng, tham gia vào hoạt động sản xuất và tiêu thụ nhiều loại hàng hóa và dịch vụ”[39, tr.366]. Đại từ điển kinh tế thị trường giải thích cụ thể: “Mục đích của nó là phân tán nguy cơ, tránh cho thị trường một loạt hàng nào đó có biến động ảnh hưởng đến thu lợi và lợi dụng đầy đủ tiềm lực sản xuất và tiềm lực tiêu thụ của thị trường, dùng sản phẩm phụ và tiết kiệm chi phí tiêu thụ”[39, tr.366].

Khái niệm trên cho thấy đa dạng hóa hoạt động kinh doanh theo nghĩa mở rộng ngành nghề, chủng loại sản phẩm, nhằm khai thác những tiềm lực, lợi thế của từng ngành nghề, từng sản phẩm, nhằm thu lợi nhuận và phân tán rủi ro.

Tại Việt Nam, thuật ngữ “Đa dạng hóa hoạt động tín dụng” cũng đã được nêu cụ thể tại quy định pháp lý cho các TCTD mở rộng thêm hình thức cấp tín dụng mới. Theo Khoản 1, Điều 1 của Quyết định số 1096/2004/QĐ-NHNN ngày 06/09/2004 của NHNN (được điều chỉnh, bổ sung theo Quyết định số 30/2008/QĐ-NHNN, ngày 16/10/2008 và Quyết định số 24/2011/TT-NHNN, ngày 31/08/2011), ban hành Quy chế hoạt động bao thanh toán của các TCTD, “Quy định về việc thực hiện nghiệp vụ bao thanh toán của các TCTD đối với KH nhằm đa dạng hoá HĐTD, bổ sung vốn lưu động cho KH, thúc đẩy hoạt động thương mại trong nước và quốc tế”.

Vận dụng, kết hợp các khái niệm và mục đích đa dạng hóa hoạt động tín dụng trên, tác giả luận án cho rằng đa dạng hóa hoạt động tín dụng của các NHTMCP là hoạt động mở rộng các hình thức cấp tín dụng như cho vay, chiết khấu CCCN và GTCG khác, bảo lãnh ngân hàng, phát hành thẻ tín dụng, bao thanh toán và các hình thức cấp tín dụng khác; đồng thời, mở rộng các loại và phương thức trong từng hình thức cấp tín dụng, nhằm khai thác lợi thế của từng hình thức cấp tín dụng, khai thác lợi thế của các loại, phương thức trong từng hình thức cấp tín dụng, đáp ứng tốt hơn nhu cầu của KH, gia tăng thu nhập và giảm thiểu rủi ro tín dụng của các NHTMCP.