Điều kiện để tái cơ cấu nền kinh tế thành công

Một là, đổi mới tư duy và cải cách thể chế: đây được coi là yếu tố quan trọng. Việc tái cơ cấu nền kinh tế đòi hỏi thay đổi tư duy, nếp nghĩ, mô thức sản xuất và tiêu dùng của chúng ta.

Muốn tái cơ cấu nền kinh tế thành công thì cần phải đổi mới tư duy kinh tế, có thể phải xem xét và nhìn nhận lại vai trò của từng thành phần kinh tế, từng ngành kinh tế không hoàn toàn giống với các quan niệm trước đây. Việc cải cách thể chế bao gồm thay đổi một số quan điểm, pháp luật, chính sách và phương thức hoạt động của bộ máy là tiền đề quan trọng để các nguồn lực có thể phân bổ hiệu quả hơn, góp phần vào thành công của quá trình tái cơ cấu nền kinh tế[51].

Hai là, cần có quyết tâm chính trị cao đồng thời với sự ủng hộ của toàn xã hội: Tái cơ cấu nền kinh tế sẽ dẫn tới sự phân chia lại lợi ích giữa những nhóm người khác nhau, trong số họ có người có lợi do tái cơ cấu nền kinh tế mang lại, nhưng cũng có người bị thiệt thòi do quá trình này gây ra.

Những người thiệt thòi này dù chỉ một số nhỏ nhưng rất mạnh mẽ và liên kết, họ có thể phản đối lại quá trình tái cơ cấu nền kinh tế. Đây là một trong những rào cản cần phải vượt qua trong quá trình tái cơ cấu nền kinh tế. Trong điều kiện này sự lãnh đạo chính trị là đặc biệt quan trọng trong các nước còn thiếu tin tưởng và thiếu đoàn kết giữa các nhóm xã hội khác nhau. Cần có một cơ quan độc lập để thực hiện tái cơ cấu nền kinh tế, đảm bảo môi trường vĩ mô ổn định. Cơ quan này sẽ lập ra chương trình hành động và phối hợp các nhánh tái cơ cấu nền kinh tế cho ăn khớp.

Đồng thời phải tạo ra được sự đồng thuận, nhất trí trong từng doanh nghiệp, trong các ngành và trong toàn bộ xã hội để quá trình tái cơ cấu nền kinh tế thành công. Phải làm cho mọi người hiểu, tin tưởng và sẵn sàng thay đổi và mọi người cần nhận thức rằng chỉ có con đường tái cơ cấu nền kinh tế là con đường duy nhất và cần phải đi qua để cho nền kinh tế phát triển bền vững.Bên cạnh, cần tăng cường sự tham gia và giám sát của người dân và của các doanh nghiệp, xử lý thỏa đáng quan hệ Nhà nước và thị trường trong quá trình tái cơ cấu.

[message type=”e.g. information, success”]Xem thêm: Khái niệm về cơ cấu kinh tế[/message]

Ba là, xác định chính xác những nhiệm vụ của tái cơ cấu nền kinh tế. Các nước có cơ cấu kinh tế khác nhau sẽ có những nhiệm vụ khác nhau cần được giải quyết trong quá trình thực hiện tái cơ cấu nền kinh tế. Việc xác định chuẩn xác các nhiệm vụ sẽ đảm bảo cho sự thành công của quá trình này. Các nước với tình hình cụ thể của nền kinh tế khác nhau sẽ đặt ra nhiệm vụ của tái cơ cấu nền kinh tế cũng không hoàn toàn giống nhau.

Ở những nước mà các doanh nghiệp nhà nước chiếm tỷ trọng lớn và hoạt động không hiệu quả thì vấn đề cần ưu tiên là tái cơ cấu các doanh nghiệp nhà nước, trong khi tái cơ cấu lĩnh vực ngân hàng là vấn đề ưu tiên ở những nước hệ thống tài chính ngân hàng bất ổn và ở những nước mà hiệu quả đầu tư thấp, tràn lan thì vấn đề ưu tiên lại là tái cơ cấu đầu tư.

Bốn là, phải có bước đi tái cơ cấu nền kinh tế phù hợp, đây là một trong những điều kiện quan trọng đảm bảo sự thành công của tái cơ cấu nền kinh tế. Sở dĩ các nước gặp nhiều khó khăn, thậm chí có thể rơi vào tình trạng khủng hoảng kinh tế vì họ tiến hành tái cơ cấu nền kinh tế theo một “trình tự sai”.Tái cơ cấu nền kinh tế cần phải thực hiện hết sức thận trọng do quá trình này chịu ảnh hưởng của nhiều nhân tố, liên quan đến nhiều chủ thể khác nhau, nếu tiến hành không khéo có thể gây tổn hại đến nhiều chủ thể nói riêng và tổn hại đến toàn bộ nền kinh tế nói chung, như vậy không những nền kinh tế không đạt kết quả như mong muốn mà có thể làm cho nền kinh tế xấu đi.

Việc tái cơ cấu nền kinh tế cần thực hiện một cách căn bản, triệt để, toàn diện và quyết liệt nhưng cũng phải thận trọng với những lộ trình thích hợp, với những bước đi thích hợp, tính đến các bước đi trong ngắn hạn lẫn dài hạn, bao gồm trình tự xử lý cũng như xây dựng các kịch bản dự phòng cho các tình huống xấu nhất, để sao cho trong quá trình tái cơ cấu nền kinh tế hoạt động của nền kinh tế không bị xáo trộn quá lớn. Tuy nhiên cũng không nên quá kéo dài quá trình tái cơ cấu nền kinh tế vì nếu tiến hành càng lâu càng tốn nhiều chi phí và nếu tiến hành chậm, các cản trở sẽ lớn dần và dẫn đến cải cách manh mún và như vậy chưa hẳn đem lại kết quả như mong muốn.

Năm là, tranh thủ tối đa sự trợ giúp của các tổ chức kinh tế quốc tế và khu vực. Các tổ chức kinh tế quốc tế và khu vực có thể khuyến khích và giúp đỡ cho quá trình tái cơ cấu nền kinh tế bằng cách tư vấn xem nên làm gì và không nên làm gì; có thể cung cấp một kinh nghiệm phong phú của các nước trên thế giới về hàng loạt các vấn đề có liên quan đến tái cơ cấu nền kinh tế. Ngoài ra sự trợ giúp tài chính mà các tổ chức này cung cấp có thể giúp các nước chịu đựng giai đoạn khó khăn ban đầu của quá trình tái cơ cấu nền kinh tế cho đến khi đạt được lợi ích. Tuy nhiên, phải thấy rằng sự trợ giúp bên ngoài chỉ là tạm thời, và sự trợ giúp này sẽ không mang lại hiệu quả nếu như thiếu ý chí tiến hành tái cơ cấu nền kinh tế trong các quốc gia[15].