Tác động của chính sách tiền tệ đến sự ổn định tài chính của các ngân hàng TMCP tại Việt Nam

Chính sách tiền tệ luôn đóng vai trò trung tâm trong việc định hình hoạt động của hệ thống ngân hàng thương mại cổ phần (TMCP) tại Việt Nam, đặc biệt trong bối cảnh nền kinh tế chịu áp lực từ biến động toàn cầu và nhu cầu cân bằng giữa tăng trưởng và ổn định. Năm 2024 đánh dấu sự linh hoạt của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) trong điều hành các công cụ như lãi suất, tỷ giá, dự trữ bắt buộc và hạn mức tín dụng nhằm kiềm chế lạm phát đồng thời hỗ trợ doanh nghiệp[1][3]. Tuy nhiên, những điều chỉnh này cũng tác động sâu sắc đến mức độ chấp nhận rủi ro của các ngân hàng TMCP và khả năng duy trì thanh khoản[2][6]. Nghiên cứu này phân tích mối quan hệ đa chiều giữa chính sách tiền tệ và sự ổn định tài chính ngân hàng thông qua các kênh truyền dẫn như lãi suất cho vay, quản trị rủi ro hệ thống và tác động lan tỏa từ thị trường ngoại hối[7][8]. Xem thêm về các dịch vụ chính của ngân hàng thương mại.

Tác động của chính sách tiền tệ đến sự ổn định tài chính của các ngân hàng TMCP tại Việt Nam

Chính sách tiền tệ của NHNN được triển khai thông qua nhiều công cụ linh hoạt như điều chỉnh lãi suất cơ bản và hạn mức tín dụng để đáp ứng yêu cầu kép là kiểm soát lạm phát và hỗ trợ tăng trưởng kinh tế[1][5]. Trong năm 2024, lãi suất huy động và cho vay bình quân giảm lần lượt xuống mức 3,1% và 6,5%, góp phần giảm chi phí vốn cho doanh nghiệp nhưng đồng thời làm thu hẹp biên độ lợi nhuận của các ngân hàng TMCP[3]. Sự sụt giảm này buộc các ngân hàng phải cân nhắc giữa việc duy trì tỷ suất sinh lời và quản lý rủi ro gia tăng từ danh mục cho vay mở rộng[2][8]. Một nghiên cứu thực nghiệm trên 30 ngân hàng giai đoạn 2007–2019 chỉ ra rằng chính sách nới lỏng tiền tệ kéo dài làm gia tăng tỷ lệ nợ xấu tiềm ẩn do xu hướng chấp nhận rủi ro cao hơn để bù đắp lợi nhuận[2]. Điều này đặt ra thách thức lớn cho các ngân hàng TMCP trong việc duy trì hệ số an toàn vốn theo quy định Basel II khi tỷ trọng thu nhập từ tín dụng chiếm hơn 70%[6]. Chi tiết hơn về bản chất của tín dụng ngân hàng.

Tác động của chính sách tiền tệ đến sự ổn định tài chính của các ngân hàng TMCP tại Việt Nam
Bên cạnh đó, công cụ dự trữ bắt buộc được NHNN sử dụng như một đòn bẩy để kiểm soát thanh khoản hệ thống. Việc điều chỉnh tỷ lệ dự trữ từ mức cao xuống thấp trong năm 2024 đã giải phóng nguồn vốn cho các ngân hàng TMCP mở rộng cho vay nhưng cũng làm giảm đệm an toàn trước các cú sốc thanh khoản[2][7]. Thực tế cho thấy khi tỷ lệ dự trữ giảm từ 3% xuống còn 2%, nhiều ngân hàng đã tăng hạn mức tín dụng cho lĩnh vực bất động sản – một phân khúc có độ rủi ro cao do biến động chu kỳ[5][8]. Điều này phản ánh nghịch lý khi các biện pháp kích thích kinh tế có thể vô tình làm suy yếu tính bền vững của hệ thống ngân hàng nếu thiếu cơ chế giám sát chặt chẽ[6]. Tham khảo thêm về các hình thức tín dụng.
Chính sách tỷ giá được điều hành theo hướng linh hoạt nhằm hấp thu cú sốc từ biến động USD/VND đã gián tiếp tác động đến cân đối ngoại tệ của các ngân hàng TMCP[3][7]. Trong bối cảnh dòng vốn FDI vào Việt Nam tiếp tục gia tăng năm 2024 (~15% so với cùng kỳ), các ngân hàng phải đối mặt với rủi ro kép từ chênh lệch kỳ hạn và biến động tỷ giá khi nguồn vốn USD huy động ngắn hạn được sử dụng để cho vay dài hạn bằng VND[8]. Để quản trị rủi ro này, nhiều ngân hàng áp dụng công cụ phái sinh như hợp đồng kỳ hạn nhưng đồng thời phải gánh chi phí phòng ngừa làm giảm hiệu quả kinh doanh[6][7]. Đọc thêm về quản trị rủi ro tài chính trong các doanh nghiệp.
Hạn mức tín dụng là công cụ đặc thù được NHNN sử dụng để kiểm soát tốc độ gia tăng dư nợ theo từng giai đoạn. Trong năm 2024, việc phân bổ hạn mức có chọn lọc cho các ngành ưu tiên như xuất khẩu và công nghệ cao đã giúp định hướng dòng vốn hiệu quả nhưng cũng gây ra hiện tượng “lệch pha” khi một số ngân hàng TMCP không đủ năng lực thẩm định dự án trong các lĩnh vực mới[1][5]. Hậu quả là tỷ lệ nợ xấu nhóm này có xu hướng cao hơn mức trung bình hệ thống (~2.5%), đe dọa đến khả năng sinh lời dài hạn[6][8]. Các hình thức sở hữu trong ngân hàng thương mại có những đặc điểm và cơ chế hoạt động riêng.
Việc NHNN phối hợp với Bộ Tài chính trong quản lý thanh khoản hệ thống qua các phiên nghiệp vụ thị trường mở đã góp phần cân đối cung-cầu tiền đồng nhưng đồng thời làm gia tăng áp lực cạnh tranh về lãi suất liên ngân hàng[3][7]. Đặc biệt trong quý III/2024 khi thanh khoản dư thừa do dòng tiền từ trái phiếu Chính phủ đáo hạn lớn khiến nhiều ngân hàng TMCP buộc phải giảm lãi suất huy động để duy trì biên độ lãi suất ròng – một động thái có thể làm xói mòn nguồn vốn truyền thống từ tiết kiệm cá nhân[5][8]. Tìm hiểu về ưu và nhược điểm của công cụ thị trường mở.
Các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp như gia hạn nợ hay cơ cấu lại khoản vay tuy mang tính chất “giảm sóc” cho nền kinh tế nhưng lại tiềm ẩn rủi ro tích lũy trên bảng cân đối của ngân hàng TMCP[1][2]. Thống kê cho thấy khoảng 18% tổng dư nợ được gia hạn trong năm 2024 thuộc nhóm có xếp hạng rủi ro từ B+ trở xuống – chỉ số cảnh báo về khả năng suy giảm chất lượng tài sản trong trung hạn[6][8]. Đáng chú ý là hệ số CAR (Tỷ lệ an toàn vốn) của nhiều ngân hàng TMCP đang tiệm cận mức sàn theo quy định (~9%), giới hạn khả năng mở rộng danh mục cho vay an toàn[5][7]. Vốn chủ sở hữu có vai trò quan trọng trong hoạt động của ngân hàng thương mại.

Kết luận

Chính sách tiền tệ của NHNN năm 2024 đã thể hiện tính linh hoạt cao trong việc ứng phó với diễn biến kinh tế vĩ mô song đồng thời cũng đặt ra không ít thách thức cho sự ổn định tài chính của các ngân hàng TMCP. Các công cụ điều hành như điều chỉnh lãi suất hay phân bổ hạn mức tín dụng tuy hỗ trợ tích cực cho doanh nghiệp nhưng lại làm gia tăng áp lực về quản trị rủi ro và duy trì tỷ suất sinh lời của hệ thống ngân hàng[1][2][5]. Để cân bằng giữa mục tiêu kích thích kinh tế và đảm bảo an toàn hệ thống cần có sự phối hợp đồng bộ giữa cơ quan quản lý và các ngân hàng trong việc hoàn thiện khung quản trị rủi ro theo chuẩn Basel III đồngthời áp dụng công nghệ phân tích dữ liệu lớn để dự báo xu hướngthị trường[6][7][8]. Cùng tìm hiểu về hiệu quả hoạt động của NHTM.

Tài liệu tham khảo

1. https://thitruongtaichinhtiente.vn/nhung-dau-an-cua-chinh-sach-tien-te-va-dieu-hanh-chinh-sach-tien-te-trong-thuc-hien-nhiem-vu-nam-2024-cua-ngan-hang-nha-nuoc-64647.html
2. https://tapchicongthuong.vn/tac-dong-cua-chinh-sach-tien-te-den-muc-do-chap-nhan-rui-ro-cua-cac-ngan-hang-thuong-mai-viet-nam-80591.htm
3. https://thoibaonganhang.vn/dieu-hanh-chinh-sach-tien-te-tai-khoa-kien-dinh-muc-tieu-giu-vung-on-dinh-kinh-te-vi-mo-150279.html
4. https://tapchicongthuong.vn/cac-nhan-to-anh-huong-den-hieu-qua-hoat-dong-cua-cac-ngan-hang-thuong-mai-viet-nam-va-mot-so-giai-phap-86439.htm
5. https://kinhtevadubao.vn/5-nhom-giai-phap-trong-tam-dieu-hanh-chinh-sach-tien-te-thoi-gian-toi-28616.html
6. https://techcombank.com/thong-tin/thong-bao/ba-tuyen-phong-thu-trong-quan-tri-rui-ro-ngan-hang
7. https://thoibaotaichinhvietnam.vn/thong-doc-ngan-hang-nha-nuoc-chinh-sach-tai-khoa-va-tien-te-phoi-hop-rat-tot-163746.html
8. https://tapchicongthuong.vn/tac-dong-cua-truyen-dan-chinh-sach-tien-te-den-hoat-dong-cho-vay-cua-cac-ngan-hang-thuong-mai-viet-nam-hien-nay-85996.htm

Báo giá dịch vụ viết thuê luận văn

Luận Văn A-Z  nhận làm trọn gói dịch vụ viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ. Liên hệ ngay dịch vụ viết thuê luận văn của chúng tôi!

UY TÍN - CHUYÊN NGHIỆP - BẢO MẬT

Nhận báo giá Xem thêm