Tóm tắt

Trong bối cảnh chuyển đổi số mạnh mẽ, bài viết này phân tích kinh nghiệm phát triển nguồn nhân lực của các ngân hàng quốc tế và rút ra bài học cho Việt Nam. Nhu cầu nhân lực số tăng cao nhưng lại thiếu hụt nghiêm trọng, đòi hỏi các ngân hàng phải tái cấu trúc đội ngũ, đổi mới phương pháp đào tạo và xây dựng văn hóa đổi mới. Nghiên cứu nhấn mạnh tầm quan trọng của khung năng lực số, hệ thống học tập hiện đại và các phương pháp tuyển dụng linh hoạt. Kinh nghiệm từ HSBC, các ngân hàng ở Jordan, Singapore, Mỹ, Australia và Trung Quốc cho thấy đầu tư vào nhân lực số là yếu tố then chốt để nâng cao năng lực cạnh tranh.

Nội dung chính

Thực Trạng Và Thách Thức Về Nguồn Nhân Lực Số Trong Ngành Ngân Hàng

Nhu cầu và sự thiếu hụt nhân lực số

Trong bối cảnh Cách mạng công nghiệp lần thứ tư (CMCN 4.0) đang diễn ra mạnh mẽ, chuyển đổi số đã trở thành xu hướng tất yếu đối với các tổ chức tài chính ngân hàng trên toàn cầu. Quá trình này không chỉ đòi hỏi sự đổi mới về công nghệ mà còn đặt ra những yêu cầu cấp thiết về phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. Bài viết này phân tích kinh nghiệm của các ngân hàng quốc tế trong việc phát triển nguồn nhân lực phục vụ cho quá trình chuyển đổi số, từ đó rút ra những bài học hữu ích cho các ngân hàng Việt Nam trong quá trình thực hiện chiến lược chuyển đổi số của mình.

Trong bối cảnh chuyển đổi số ngành ngân hàng, nhu cầu về nhân lực số đang ngày càng gia tăng mạnh mẽ. Theo đánh giá của Navigos Search, ngành tài chính – ngân hàng là ngành tiên phong trong việc áp dụng công nghệ số hóa, đồng nghĩa với việc nhu cầu về nhân sự cho quá trình chuyển đổi số rất lớn. Trong khi đó, nguồn nhân lực số hiện đang thiếu hụt nghiêm trọng do nhiều ngành nghề khác cũng có nhu cầu tuyển dụng, dẫn đến sự cạnh tranh gay gắt trong việc thu hút và tuyển dụng nguồn nhân lực số trong lĩnh vực ngân hàng [1].

Theo báo cáo từ các công ty tuyển dụng hàng đầu, hiện có khoảng 2.500 vị trí tuyển dụng trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng và bảo hiểm. Các ngân hàng lớn như Vietcombank đang có nhu cầu tuyển dụng hàng trăm chỉ tiêu nhân sự, trong khi ACB cũng đang tìm kiếm 500 nhân sự có kinh nghiệm cho các chức danh khác nhau. Đặc biệt, nhiều ngân hàng đang có nhu cầu tuyển dụng mạnh nhân sự công nghệ như: kỹ sư trí tuệ nhân tạo (AI), lập trình viên, kiểm thử…

Trước tình trạng khan hiếm nguồn nhân lực số trong nước, nhiều ngân hàng đã phải tổ chức chiến dịch vươn ra tìm kiếm nhân tài gốc Việt tại Singapore, Úc, Anh và các nước phát triển khác [2]. Điều này cho thấy mức độ nghiêm trọng của vấn đề thiếu hụt nguồn nhân lực chất lượng cao cho quá trình chuyển đổi số. Sự thiếu hụt này không chỉ giới hạn ở số lượng mà còn bao gồm cả chất lượng và kỹ năng chuyên môn sâu, đặc biệt trong các lĩnh vực công nghệ mới nổi như AI, Blockchain, và Big Data. Các ngân hàng không chỉ cần nhân sự có kiến thức về công nghệ mà còn cần những người có khả năng kết hợp kiến thức tài chính ngân hàng với công nghệ để đưa ra các giải pháp sáng tạo và hiệu quả.

Biến động nhân sự trước làn sóng chuyển đổi số

Làn sóng chuyển đổi số đã tạo ra những biến động mạnh mẽ về cơ cấu nhân sự trong ngành ngân hàng. Theo báo cáo từ 27 ngân hàng thương mại niêm yết trên thị trường chứng khoán, tính đến cuối năm 2024, tổng số nhân sự của các ngân hàng đạt khoảng 279.170 người, tăng thêm gần 3% so với cùng kỳ năm 2023. Tuy nhiên, có sự phân hóa rõ rệt giữa các ngân hàng: trong khi 19 ngân hàng ghi nhận số lượng nhân viên tăng, 8 ngân hàng còn lại (bao gồm: BIDV, Sacombank, TPBank, NamABank, ABBank, VIB, ACB và KienlongBank) đã cắt giảm từ vài chục đến vài trăm nhân sự [3].

Nguyên nhân chính của việc cắt giảm nhân sự là do quá trình chuyển đổi số và tái cấu trúc mô hình hoạt động. Việc áp dụng các mô hình phòng ban tích hợp, tinh gọn ở một số vị trí công việc truyền thống đã khiến nhân sự dôi dư. Ví dụ, các công việc giao dịch viên tại quầy giảm dần do khách hàng chuyển sang sử dụng các kênh trực tuyến. Tuy nhiên, nhu cầu tuyển dụng thêm nhân sự cho các vị trí công việc liên quan đến công nghệ và tài chính số vẫn rất lớn và có sự tăng trưởng, tạo ra sự cạnh tranh giữa các ngân hàng thương mại [3]. Điều này cho thấy sự thay đổi về cơ cấu nhân sự trong ngành, từ các vị trí truyền thống sang các vị trí kỹ thuật số. Các ngân hàng cần chủ động trong việc đào tạo lại và tái đào tạo nhân viên hiện có để đáp ứng nhu cầu mới, đồng thời thu hút nhân tài từ bên ngoài để bổ sung các kỹ năng còn thiếu.

Kinh Nghiệm Phát Triển Nhân Lực Số Của Các Ngân Hàng Quốc Tế

Chuyển đổi quản trị nhân sự tại HSBC

HSBC là một ví dụ điển hình về chuyển đổi thành công hệ thống quản lý nguồn nhân lực để đáp ứng yêu cầu của kỷ nguyên số. Trong vòng 2 năm, HSBC đã chuyển toàn bộ hệ thống quản lý nhân sự toàn cầu lên nền tảng điện toán đám mây với SAP SuccessFactors bằng chiến lược triển khai “big bang” – một câu chuyện chuyển đổi số từ hệ thống cũ đã tồn tại 15 năm [4]. Chiến lược “big bang” này, mặc dù đầy thách thức, đã cho phép HSBC chuyển đổi toàn diện và nhanh chóng, tránh được sự gián đoạn kéo dài có thể xảy ra với các phương pháp triển khai từng phần.

Chương trình chuyển đổi nhân sự của HSBC đòi hỏi những thay đổi chưa từng có từ doanh nghiệp và bộ phận nhân sự. Với kinh nghiệm phong phú trong lĩnh vực nhân sự, công nghệ nhân sự, quản lý thay đổi và chuyển đổi số cho dịch vụ tài chính, HSBC đã phối hợp với Accenture để cung cấp các giải pháp công nghệ hàng đầu [5]. Sự hợp tác này đã mang lại sự kết hợp giữa kinh nghiệm chuyên môn của HSBC trong ngành ngân hàng và năng lực công nghệ và tư vấn của Accenture, đảm bảo quá trình chuyển đổi diễn ra suôn sẻ và hiệu quả.

Trước đây, các quy trình và hệ thống nhân sự truyền thống của HSBC mang tính thủ công, phức tạp và phân mảnh giữa các quốc gia khác nhau. Các quy trình đã trở nên phức tạp và nhân viên, quản lý và bản thân bộ phận nhân sự không phải lúc nào cũng có thể truy cập những gì họ cần. Việc chuyển đổi quy mô lớn nền tảng HR—và cách phần lớn nhân viên tương tác với HR đã giúp HSBC tăng hiệu quả, giảm chi phí và cải thiện sự hài lòng của nhân viên [5]. Việc số hóa các quy trình nhân sự giúp giảm thiểu các công việc thủ công, tăng tốc độ xử lý và cung cấp thông tin nhân sự một cách nhanh chóng và chính xác hơn.

Trải nghiệm nhân viên được cải thiện của HSBC được hỗ trợ bởi các giải pháp HR kỹ thuật số từ SAP, ServiceNow và MuleSoft. Các hệ thống hiệu suất và bồi thường HR truyền thống, quy trình thủ công cho việc quản lý tài năng và kế nhiệm, và tiền lương được thay thế bằng SAP SuccessFactors, một ứng dụng phần mềm HR dựa trên đám mây tích hợp. ServiceNow bổ sung lớp tương tác với nhân viên, bao gồm cổng thông tin, quản lý kiến thức và quản lý trường hợp [5]. MuleSoft đóng vai trò quan trọng trong việc tích hợp các hệ thống khác nhau, đảm bảo dữ liệu được chia sẻ một cách liền mạch giữa các nền tảng, tạo ra một hệ sinh thái HR kỹ thuật số thống nhất và hiệu quả.

Mô hình phát triển nhân lực số tại các ngân hàng Jordan

Một nghiên cứu được thực hiện tại 13 ngân hàng thương mại Jordan với 691 nhân viên quản lý cấp cao và trung cấp đã chỉ ra mối quan hệ đáng kể giữa chiến lược chuyển đổi số và việc nâng cao kỹ năng của nhân viên, đặc biệt là trong lĩnh vực công nghệ và đổi mới sáng tạo [6]. Nghiên cứu này cung cấp bằng chứng định lượng về tác động tích cực của chuyển đổi số đến phát triển nhân lực, cho thấy rằng đầu tư vào công nghệ và thay đổi quy trình không chỉ cải thiện hiệu quả hoạt động mà còn nâng cao năng lực của đội ngũ nhân viên.

Nghiên cứu này nhấn mạnh chiến lược chuyển đổi số với ba yếu tố chính: sử dụng công nghệ (technology usage), thay đổi cấu trúc (structural changes) và thay đổi trong tạo giá trị (changes in value creation) có tác động tích cực đến sự phát triển nguồn nhân lực trong ngân hàng. Kết quả phân tích hồi quy đa biến cho thấy: yếu tố sử dụng công nghệ (t = 10.926), thay đổi cấu trúc (t = 4.933), và thay đổi trong tạo giá trị (t = 2.629) đều có ý nghĩa thống kê trong việc tác động đến phát triển nguồn nhân lực tại các ngân hàng thương mại Jordan [6]. Các chỉ số t-statistic cao cho thấy mối quan hệ mạnh mẽ và có ý nghĩa giữa các yếu tố chuyển đổi số và phát triển nhân lực.

Các phát hiện cho thấy một chiến lược chuyển đổi số được triển khai tốt không chỉ nâng cao kỹ năng của nhân viên mà còn củng cố vị thế cạnh tranh tổng thể của tổ chức. Nghiên cứu này đóng góp vào tập kiến thức ngày càng tăng về chuyển đổi số và cung cấp những hiểu biết có giá trị cho các nhà quản lý và hoạch định chính sách tìm cách tích hợp các chiến lược số vào thực tiễn quản lý nguồn nhân lực của họ [6]. Các ngân hàng Jordan đã chứng minh rằng việc chủ động triển khai chuyển đổi số và đầu tư vào phát triển nhân lực số là một chiến lược đúng đắn để đạt được lợi thế cạnh tranh trong môi trường ngân hàng ngày càng số hóa.

Kinh nghiệm từ các ngân hàng tại các nước phát triển

Mỹ và Australia

Tại Mỹ và Australia, các ngân hàng đã áp dụng nhiều giải pháp tiên tiến trong phát triển nguồn nhân lực số. Theo nghiên cứu từ The Boston Consulting Group (BCG), các ngân hàng có thể lấy ý tưởng thực hiện tốt nhất nhờ hợp tác với các công ty fintech [7]. Sự hợp tác này mang lại lợi ích kép: ngân hàng có thể tiếp cận với công nghệ và mô hình kinh doanh mới từ fintech, trong khi fintech có thể tận dụng mạng lưới khách hàng và kinh nghiệm quản lý rủi ro của ngân hàng. Để thiết lập một chuyển đổi số phù hợp, các ngân hàng tại Mỹ chú trọng vào việc xây dựng văn hóa đổi mới sáng tạo và phát triển nguồn nhân lực phù hợp với chiến lược chuyển đổi [8]. Văn hóa đổi mới sáng tạo khuyến khích nhân viên thử nghiệm, chấp nhận rủi ro và học hỏi từ thất bại, tạo ra một môi trường làm việc động lực và sáng tạo.

Tại Australia, các ngân hàng tập trung vào việc kết hợp giữa tuyển dụng nhân tài mới và đào tạo nâng cao cho đội ngũ nhân sự hiện có. Họ cũng đầu tư mạnh vào việc xây dựng môi trường làm việc kỹ thuật số hỗ trợ học tập liên tục và phát triển kỹ năng [8]. Các ngân hàng Australia nhận thức được rằng không thể chỉ dựa vào việc tuyển dụng nhân tài mới mà cần phải đầu tư vào đào tạo và phát triển nhân viên hiện có để họ có thể thích ứng với các yêu cầu mới của công việc trong môi trường số. Môi trường làm việc kỹ thuật số, với các công cụ và nền tảng học tập trực tuyến, giúp nhân viên dễ dàng tiếp cận kiến thức và kỹ năng mới, học tập mọi lúc mọi nơi.

Singapore và Trung Quốc

Tại Singapore, một quốc gia dẫn đầu về chuyển đổi số trong khu vực Châu Á Thái Bình Dương, các ngân hàng đã xây dựng các chương trình đào tạo chuyên biệt và hợp tác với các trường đại học để phát triển nguồn nhân lực phù hợp với nhu cầu chuyển đổi số. DBS Bank – một trong những ngân hàng dẫn đầu về chuyển đổi số tại Singapore, đã đầu tư hơn 20 triệu đô la Singapore vào chương trình đào tạo kỹ năng số cho nhân viên của họ [9]. Chương trình đào tạo này không chỉ tập trung vào kỹ năng kỹ thuật mà còn bao gồm cả kỹ năng mềm và kỹ năng lãnh đạo trong môi trường số, đảm bảo nhân viên có thể phát triển toàn diện và đóng góp vào quá trình chuyển đổi số của ngân hàng.

Các ngân hàng Trung Quốc như China Construction Bank và Industrial and Commercial Bank of China (ICBC) đã triển khai các sáng kiến đào tạo quy mô lớn, kết hợp giữa học tập trực tuyến và ngoại tuyến để trang bị cho nhân viên các kỹ năng số cần thiết. Họ cũng hợp tác chặt chẽ với các công ty công nghệ hàng đầu như Alibaba và Tencent để thiết kế các chương trình đào tạo phù hợp với nhu cầu thị trường [10]. Sự hợp tác với các công ty công nghệ giúp các ngân hàng Trung Quốc tiếp cận với kiến thức và kinh nghiệm thực tế từ những người dẫn đầu trong lĩnh vực công nghệ, đảm bảo chương trình đào tạo luôn cập nhật và đáp ứng được nhu cầu thực tế của thị trường. Các chương trình đào tạo quy mô lớn giúp đảm bảo rằng toàn bộ nhân viên ngân hàng đều được trang bị các kỹ năng số cần thiết, tạo ra một lực lượng lao động số mạnh mẽ.

Các Chiến Lược Phát Triển Nhân Lực Số Hiệu Quả

Xây dựng khung năng lực số

Việc xây dựng một khung năng lực số toàn diện là nền tảng quan trọng cho phát triển nguồn nhân lực trong kỷ nguyên số. Theo nghiên cứu của OECD được trích dẫn bởi Tạp chí Công Thương, các ngân hàng thương mại cần xây dựng khung năng lực bao gồm các kỹ năng số cơ bản và nâng cao cho mọi vị trí [11]. Khung năng lực số này cần xác định rõ các kỹ năng và kiến thức cần thiết cho từng vị trí công việc trong môi trường số, từ nhân viên giao dịch đến quản lý cấp cao.

Các khung năng lực quốc tế về kỹ năng số cho mọi công dân nói chung và đối với nguồn nhân lực trong lĩnh vực ngân hàng nói riêng đều nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phát triển cả kỹ năng kỹ thuật và kỹ năng mềm. Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) nhận định rằng công nghệ số có thể tác động đáng kể đến việc tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường tài chính, đặc biệt đối với các ngân hàng thương mại [11]. Kỹ năng mềm, như khả năng giao tiếp, làm việc nhóm, giải quyết vấn đề và tư duy phản biện, ngày càng trở nên quan trọng trong môi trường số, nơi sự hợp tác và sáng tạo là yếu tố then chốt để thành công.

Đầu tư vào hệ thống học tập hiện đại

Các ngân hàng quốc tế đã chứng minh hiệu quả của việc đầu tư vào hệ thống học tập hiện đại. VIB, một ngân hàng đã học hỏi kinh nghiệm quốc tế, đã triển khai chiến lược nâng cao năng lực nguồn nhân lực với 04 trụ cột chính: (1) đầu tư hệ thống quản trị học tập hiện đại với các kênh học tập đa dạng, linh hoạt; (2) xây dựng các chương trình đào tạo chất lượng quốc tế; (3) nâng cao năng lực chuyển đổi số và điện toán đám mây; và (4) phát triển bền vững dựa trên bộ công cụ quản trị, vận hành ưu việt và văn hóa tổ chức tiên tiến [12]. Chiến lược toàn diện này cho thấy VIB không chỉ tập trung vào công nghệ mà còn chú trọng đến chất lượng chương trình đào tạo, kỹ năng số chuyên sâu và văn hóa tổ chức hỗ trợ học tập và phát triển.

Từ năm 2019, VIB là ngân hàng tiên phong đầu tư hệ thống Quản trị học tập VIBLearning hiện đại, hoạt động trên nền tảng SaaS với thư viện gồm hàng ngàn nội dung đa dạng, chất lượng cao từ các tổ chức uy tín thuộc top thế giới. Hệ thống học tập hiện đại này giúp nhân viên chủ động học tập mọi lúc, mọi nơi, ngay cả trong quá trình thực hiện công việc, để phát triển năng lực bản thân [12]. Nền tảng SaaS giúp VIBLearning dễ dàng mở rộng và cập nhật, trong khi thư viện nội dung phong phú đảm bảo nhân viên có thể tiếp cận với kiến thức và kỹ năng mới nhất trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Tính linh hoạt và khả năng truy cập mọi lúc mọi nơi giúp nhân viên chủ động hơn trong việc học tập và phát triển bản thân, tạo ra một văn hóa học tập liên tục trong tổ chức.

Chuyển đổi phương pháp tuyển dụng và đào tạo

Theo nghiên cứu của các chuyên gia Jordan, chuyển đổi số đang định hình lại các phương thức tuyển dụng, đào tạo và quản lý hiệu suất trong ngành ngân hàng. Quy trình tuyển dụng hiện nay tận dụng trí tuệ nhân tạo và phân tích dữ liệu, hợp lý hóa quá trình lựa chọn ứng viên và mở rộng phạm vi tiếp cận thông qua các nền tảng trực tuyến [6]. AI và phân tích dữ liệu giúp các ngân hàng tuyển dụng hiệu quả hơn, giảm thiểu thời gian và chi phí tuyển dụng, đồng thời tăng cường khả năng tìm kiếm và lựa chọn ứng viên phù hợp nhất với yêu cầu công việc. Bạn có thể tham khảo thêm về các công cụ hỗ trợ nâng cao hiệu quả làm việc tại đây.

Các phương pháp đào tạo đã chuyển hướng sang e-learning và các phương pháp kết hợp, nâng cao tính linh hoạt và sự tham gia đồng thời thúc đẩy kỹ năng số thiết yếu giữa các nhân viên. Ngoài ra, hệ thống quản lý hiệu suất đang phát triển từ đánh giá hàng năm truyền thống sang cơ chế phản hồi thời gian thực, sử dụng phân tích hiệu suất để thúc đẩy cải tiến liên tục và trách nhiệm giải trình [6]. E-learning và phương pháp đào tạo kết hợp giúp giảm chi phí đào tạo, tăng tính linh hoạt và khả năng tiếp cận của chương trình đào tạo, đồng thời cho phép nhân viên học tập theo tốc độ của riêng mình. Phản hồi thời gian thực và phân tích hiệu suất giúp quản lý hiệu suất hiệu quả hơn, khuyến khích nhân viên liên tục cải thiện và phát triển.

Bài Học Cho Các Ngân Hàng Việt Nam

Các ngân hàng Việt Nam cần học hỏi kinh nghiệm từ các ngân hàng quốc tế để tái cấu trúc đội ngũ nhân sự phù hợp với chiến lược chuyển đổi số. Theo dự báo trong giai đoạn 2024-2025, nhu cầu nhân lực bình quân hàng năm của ngành tài chính, ngân hàng và bảo hiểm khoảng 15.000 – 16.000 người [13]. Để đáp ứng nhu cầu này, các ngân hàng Việt Nam cần tập trung vào:

Theo đánh giá của Phó Giáo sư, Tiến sỹ Nguyễn Hữu Huân (Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh), trong vài năm tới, công nghệ AI sẽ phát triển mạnh mẽ thay vì trước đây tập trung vào vị trí và công việc thì bây giờ các ngân hàng sẽ tập trung vào con người và năng lực. Trong bối cảnh chuyển đổi số đòi hỏi nhân viên phải làm các công việc đa dạng và phức tạp hơn, có thể bao gồm từ 4 đến 5 nghiệp vụ cũ [2]. Điều này nhấn mạnh sự cần thiết phải phát triển nhân lực đa năng, có khả năng thích ứng và học hỏi nhanh chóng, đáp ứng được yêu cầu công việc ngày càng phức tạp và thay đổi.

Quyết định số 986/QĐ-TTg ngày 8/8/2018 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt Chiến lược phát triển ngành Ngân hàng Việt Nam đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 nhấn mạnh: “Chú trọng đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao đáp ứng yêu cầu phát triển của ngành ngân hàng và của hội nhập kinh tế quốc tế…; xây dựng đội ngũ cán bộ công nghệ thông tin tại các tổ chức tín dụng có trình độ giỏi, tính chuyên nghiệp cao, đáp ứng nhu cầu quản trị vận hành và làm chủ các hệ thống công nghệ hiện đại” [3]. Định hướng này cho thấy sự quan tâm và chỉ đạo của Chính phủ đối với việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành ngân hàng, đặc biệt trong bối cảnh chuyển đổi số.

Tái cấu trúc đội ngũ nhân sự phù hợp với chuyển đổi số

• Phân tích kỹ nhu cầu nhân lực theo từng vị trí và công nghệ đang áp dụng. Các ngân hàng cần tiến hành phân tích chi tiết nhu cầu nhân lực trong tương lai, xác định rõ số lượng và chất lượng nhân sự cần thiết cho từng vị trí công việc, đặc biệt là các vị trí liên quan đến công nghệ số. Phân tích này cần dựa trên chiến lược chuyển đổi số của ngân hàng và các công nghệ mới đang được áp dụng.
• Đánh giá lại khả năng của đội ngũ nhân sự hiện tại và có chiến lược bồi dưỡng hoặc tuyển dụng phù hợp. Các ngân hàng cần đánh giá năng lực số của đội ngũ nhân sự hiện tại để xác định khoảng trống kỹ năng và xây dựng kế hoạch đào tạo và bồi dưỡng phù hợp. Đồng thời, cần có chiến lược tuyển dụng hiệu quả để thu hút nhân tài từ bên ngoài, bổ sung các kỹ năng còn thiếu.
• Xây dựng lộ trình phát triển kỹ năng số cho toàn bộ nhân viên. Cần xây dựng lộ trình phát triển kỹ năng số rõ ràng và chi tiết cho từng nhóm nhân viên, từ nhân viên mới đến quản lý cấp cao. Lộ trình này cần bao gồm các chương trình đào tạo, bồi dưỡng, các hoạt động tự học và các cơ hội phát triển nghề nghiệp liên quan đến kỹ năng số.

Đổi mới phương pháp đào tạo và phát triển nhân lực

Các ngân hàng Việt Nam cần đổi mới phương pháp đào tạo và phát triển nhân lực theo hướng:

Theo TS. Nguyễn Thành Trung từ Học viện Ngân hàng, để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực số ngành tài chính, ngân hàng cần phát triển nhân lực ở cả hai góc độ: đào tạo ban đầu và đào tạo nghiệp vụ thường xuyên. Điều này đòi hỏi các ngân hàng phải có chiến lược phát triển nhân lực số toàn diện trong bối cảnh nhân lực chính là lợi thế cạnh tranh [7].

• Kết hợp giữa đào tạo trực tuyến và trực tiếp. Cần kết hợp linh hoạt giữa đào tạo trực tuyến (e-learning) và đào tạo trực tiếp (classroom training) để tận dụng ưu điểm của cả hai hình thức. Đào tạo trực tuyến giúp tăng tính linh hoạt, tiết kiệm chi phí và dễ dàng tiếp cận, trong khi đào tạo trực tiếp giúp tăng cường tương tác, trao đổi và thực hành.
• Tập trung vào phát triển kỹ năng thích ứng và tư duy số. Chương trình đào tạo cần tập trung vào phát triển các kỹ năng mềm quan trọng trong môi trường số, như kỹ năng thích ứng, khả năng học hỏi nhanh, tư duy phản biện, giải quyết vấn đề, làm việc nhóm và giao tiếp hiệu quả. Đồng thời, cần chú trọng phát triển tư duy số, giúp nhân viên hiểu rõ về công nghệ số và ứng dụng của nó trong ngành ngân hàng.
• Xây dựng văn hóa học tập liên tục trong tổ chức. Các ngân hàng cần xây dựng văn hóa học tập liên tục, khuyến khích nhân viên chủ động học tập và phát triển bản thân, tạo điều kiện và cơ hội cho nhân viên tham gia các khóa đào tạo, hội thảo, workshop và các hoạt động chia sẻ kiến thức trong tổ chức. Tìm hiểu thêm về khái niệm tiếp cận năng lực để giúp nhân viên làm chủ kỹ năng và kiến thức.
• Hợp tác với các trường đại học và trung tâm đào tạo quốc tế. Các ngân hàng nên tăng cường hợp tác với các trường đại học và trung tâm đào tạo uy tín trong và ngoài nước để xây dựng và triển khai các chương trình đào tạo chất lượng cao về kỹ năng số, đáp ứng nhu cầu của ngành ngân hàng.

Xây dựng văn hóa đổi mới sáng tạo và tư duy số

Theo kinh nghiệm từ các ngân hàng quốc tế, việc xây dựng văn hóa đổi mới sáng tạo và tư duy số là yếu tố quan trọng để thúc đẩy quá trình chuyển đổi số thành công. Việc này đòi hỏi:

• Tạo môi trường khuyến khích đổi mới và chấp nhận rủi ro có tính toán. Các ngân hàng cần tạo ra một môi trường làm việc cởi mở, khuyến khích nhân viên đưa ra ý tưởng mới, thử nghiệm và chấp nhận rủi ro trong giới hạn cho phép. Cần có cơ chế khen thưởng và ghi nhận các sáng kiến đổi mới, đồng thời học hỏi từ những thất bại.
• Phát triển tư duy phản biện và khả năng giải quyết vấn đề. Chương trình đào tạo và phát triển nhân lực cần chú trọng phát triển tư duy phản biện và khả năng giải quyết vấn đề cho nhân viên, giúp họ có thể đối phó với các thách thức và cơ hội trong môi trường số đầy biến động.
• Thúc đẩy hợp tác và chia sẻ kiến thức giữa các phòng ban. Cần khuyến khích sự hợp tác và chia sẻ kiến thức giữa các phòng ban trong ngân hàng, tạo ra một môi trường làm việc cộng tác và hỗ trợ lẫn nhau. Các hoạt động chia sẻ kiến thức, như hội thảo nội bộ, buổi nói chuyện chuyên đề, cộng đồng thực hành, cần được tổ chức thường xuyên.
• Lãnh đạo gương mẫu trong việc ứng dụng công nghệ số. Lãnh đạo ngân hàng cần là người tiên phong trong việc ứng dụng công nghệ số vào công việc và quản lý, thể hiện sự cam kết và ủng hộ đối với quá trình chuyển đổi số. Lãnh đạo cần truyền cảm hứng và động viên nhân viên tham gia vào quá trình chuyển đổi số, tạo ra một văn hóa tổ chức hướng đến công nghệ và đổi mới.

Cách thức quản lý nhân sự cũng sẽ thay đổi. Các ngân hàng sẽ tập trung hơn vào xây dựng các nhóm làm việc linh hoạt. Quản lý cấp trung sẽ không đưa ra các chỉ dẫn cụ thể mà thay vào đó là huấn luyện, kèm cặp nhân viên tự tư duy và triển khai công việc [10]. Điều này đòi hỏi sự thay đổi trong vai trò của người quản lý, từ người chỉ đạo sang người huấn luyện và hỗ trợ, giúp nhân viên phát triển năng lực tự chủ và sáng tạo. Để hiểu rõ hơn về cách thức quản lý hiệu quả, hãy tham khảo khái niệm về quản lý.

Kết Luận

Quá trình chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ trong ngành ngân hàng toàn cầu và nguồn nhân lực chất lượng cao đóng vai trò then chốt trong sự thành công của quá trình này. Kinh nghiệm của các ngân hàng quốc tế như HSBC, các ngân hàng tại Jordan, Singapore, Mỹ, Australia và Trung Quốc cho thấy việc đầu tư vào phát triển nguồn nhân lực số không chỉ giúp các ngân hàng vượt qua thách thức của chuyển đổi số mà còn nâng cao vị thế cạnh tranh trên thị trường.

Các chiến lược hiệu quả bao gồm xây dựng khung năng lực số toàn diện, đầu tư vào hệ thống học tập hiện đại, đổi mới phương pháp tuyển dụng và đào tạo, cũng như xây dựng văn hóa đổi mới sáng tạo và tư duy số. Những bài học này có giá trị tham khảo lớn đối với các ngân hàng Việt Nam trong quá trình phát triển nguồn nhân lực cho chiến lược chuyển đổi số của mình.

Đối với các ngân hàng Việt Nam, việc tiếp thu kinh nghiệm quốc tế cần được thực hiện một cách có chọn lọc, phù hợp với đặc điểm và điều kiện cụ thể của từng ngân hàng và của thị trường Việt Nam. Quá trình này đòi hỏi sự quyết tâm của lãnh đạo, nguồn lực đầu tư đầy đủ và sự tham gia tích cực của toàn bộ nhân viên trong tổ chức.

Tài nguyên nhân lực không chỉ là yếu tố then chốt mà còn là lợi thế cạnh tranh bền vững trong kỷ nguyên số. Việc xây dựng đội ngũ nhân lực có năng lực số vững mạnh sẽ giúp các ngân hàng Việt Nam không chỉ bắt kịp mà còn có thể vươn lên dẫn đầu trong quá trình chuyển đổi số của ngành ngân hàng trong khu vực và trên thế giới. Tham khảo thêm về vai trò của vốn chủ sở hữu trong hoạt động ngân hàng để đảm bảo sự ổn định và phát triển bền vững.

Tài liệu tham khảo

1. Ngân hàng “khát” nhân lực chuyển đổi số. 2023. Thời báo Ngân hàng.
2. Giải tỏa cơn khát nhân lực số của ngành ngân hàng. 2024. VnEconomy.
3. Nhân sự ngành ngân hàng biến động mạnh trước làn sóng chuyển đổi số. 2025. Báo Mới.
4. HSBC Bank’s Digital HR Transformation. 2019. LinkedIn.
5. HSBC revamps HR services and employee experience. 2023. Accenture.
6. The impact of digital transformation strategy on human resource development in Jordanian commercial banks. 2025. Risk Governance & Control: Financial Markets & Institutions.
7. Giải pháp phát triển nguồn nhân lực ngân hàng Việt Nam trong bối cảnh chuyển đổi số. 2024. Tạp chí Ngân hàng.
8. Kinh nghiệm chuyển đổi số của một số tổ chức trên thế giới và bài học cho các ngân hàng thương mại Việt Nam. 2025. Tài chính doanh nghiệp.
9. Kinh nghiệm quốc tế về phát triển ngân hàng số. 2023. Tạp chí Tài chính.
10. Những thay đổi về nguồn nhân lực ngân hàng trong nền kinh tế số và một số kiến nghị. 2025. Thị trường Tài chính Tiền tệ.
11. Khung đánh giá năng lực số của nguồn nhân lực ngân hàng trong quá trình chuyển đổi số: Kinh nghiệm quốc tế và hàm ý cho Việt Nam. 2023. Tạp chí Công Thương.
12. Mô hình phát triển bền vững với vai trò quan trọng của nguồn nhân lực. 2023. VIB.
13. Phát triển nguồn nhân lực ngành tài chính, ngân hàng trong bối cảnh chuyển đổi số. 2024. Kinh tế và Dự báo.
14. Chuyển đổi số ngành Ngân hàng – Kinh nghiệm quốc tế và bài học đối với Việt Nam. 2022. Tạp chí Ngân hàng.
15. Xu hướng chuyển đổi số trong ngành ngân hàng tại các nước trên thế giới và Việt Nam. 2024. Thị trường Tài chính Tiền tệ.

[1] https://thoibaonganhang.vn/ngan-hang-khat-nhan-luc-chuyen-doi-so-143462.html
[2] https://vneconomy.vn/giai-toa-con-khat-nhan-luc-so-cua-nganh-ngan-hang.htm
[3] https://baomoi.com/nhan-su-nganh-ngan-hang-bien-dong-manh-truoc-lan-song-chuyen-doi-so-c51575597.epi
[4] https://www.linkedin.com/pulse/hsbc-banks-digital-hr-transformation-marc-coleman
[5] https://www.accenture.com/cz-en/case-studies/financial-services/hsbc-hr-services-employee-experience
[6] https://virtusinterpress.org/IMG/pdf/rgcv15i1sip7.pdf
[7] https://tapchinganhang.gov.vn/giai-phap-phat-trien-nguon-nhan-luc-ngan-hang-viet-nam-trong-boi-canh-chuyen-doi-so-19171.html
[8] https://taichinhdoanhnghiep.net.vn/kinh-nghiem-chuyen-doi-so-cua-mot-so-to-chuc-tren-the-gioi-va-bai-hoc-cho-cac-ngan-hang-thuong-mai-viet-nam-d40155.html
[9] https://tapchitaichinh.vn/kinh-nghiem-quoc-te-ve-phat-trien-ngan-hang-so.html
[10] https://thitruongtaichinhtiente.vn/nhung-thay-doi-ve-nguon-nhan-luc-ngan-hang-trong-nen-kinh-te-so-va-mot-so-kien-nghi-64909.html
[11] https://tapchicongthuong.vn/khung-danh-gia-nang-luc-so-cua-nguon-nhan-luc-ngan-hang-trong-qua-trinh-chuyen-doi-so–kinh-nghiem-quoc-te-va-ham-y-cho-viet-nam-108991.htm
[12] https://www.vib.com.vn/vn/goc-bao-chi/mo-hinh-phat-trien-ben-vung-voi-vai-tro-quan-trong-cua-nguon-nhan-luc
[13] https://kinhtevadubao.vn/phat-trien-nguon-nhan-luc-nganh-tai-chinh-ngan-hang-trong-boi-canh-chuyen-doi-so-29131.html
[14] https://tapchinganhang.gov.vn/chuyen-doi-so-nganh-ngan-hang-kinh-nghiem-quoc-te-va-bai-hoc-doi-voi-viet-nam-11903.html
[15] https://thitruongtaichinhtiente.vn/xu-huong-chuyen-doi-so-trong-nganh-ngan-hang-tai-cac-nuoc-tren-the-gioi-va-viet-nam-64320.html

Questions & Answers

Q&A

Báo giá dịch vụ viết thuê luận văn

Luận Văn A-Z  nhận làm trọn gói dịch vụ viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ. Liên hệ ngay dịch vụ viết thuê luận văn của chúng tôi!

UY TÍN - CHUYÊN NGHIỆP - BẢO MẬT

Nhận báo giá Xem thêm