Tổng quan Khái niệm về ngân hàng tội phạm (Shadow Banking)
Introduction
Ngân hàng trong bóng tối, hay còn gọi là Shadow Banking, đã nổi lên như một thành phần quan trọng nhưng thường bị hiểu lầm trong hệ thống tài chính toàn cầu. Khái niệm này không chỉ đơn thuần là các hoạt động tài chính diễn ra bên ngoài hệ thống ngân hàng truyền thống mà còn bao gồm một mạng lưới phức tạp của các tổ chức và thị trường thực hiện các chức năng tương tự như ngân hàng nhưng lại không chịu sự giám sát chặt chẽ tương tự. Sự phát triển nhanh chóng của ngân hàng trong bóng tối, đặc biệt là trước và trong cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008, đã làm dấy lên những lo ngại sâu sắc về rủi ro hệ thống và sự ổn định tài chính. Phần này của bài viết sẽ đi sâu vào khái niệm ngân hàng trong bóng tối, khám phá các định nghĩa khác nhau, các hoạt động chính, và tầm quan trọng của nó trong bối cảnh kinh tế hiện đại, đồng thời xem xét những nghiên cứu hiện tại và phân tích chuyên sâu để làm sáng tỏ bản chất phức tạp của hiện tượng này.
Khái niệm về ngân hàng tội phạm (Shadow Banking)
Khái niệm về ngân hàng trong bóng tối, hay Shadow Banking, đã trở thành một chủ đề thảo luận quan trọng trong lĩnh vực kinh tế và tài chính, đặc biệt sau cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008. Thuật ngữ này, mặc dù được sử dụng rộng rãi, lại không có một định nghĩa duy nhất và thống nhất, dẫn đến nhiều cách hiểu khác nhau trong giới học thuật, các nhà hoạch định chính sách và ngành công nghiệp tài chính. Tuy nhiên, điểm chung trong các định nghĩa này là việc đề cập đến các tổ chức và hoạt động tài chính diễn ra bên ngoài hệ thống ngân hàng truyền thống được quản lý chặt chẽ, nhưng lại thực hiện các chức năng tương tự như ngân hàng, đặc biệt là trong việc tạo ra tín dụng và trung gian tài chính.
Một trong những định nghĩa ban đầu và có ảnh hưởng nhất về ngân hàng trong bóng tối đến từ Ngân hàng Thanh toán Quốc tế (BIS). Theo nghiên cứu của FSB (2011), BIS định nghĩa ngân hàng trong bóng tối như một “hệ thống trung gian tín dụng bên ngoài hệ thống ngân hàng truyền thống”. Định nghĩa này tập trung vào chức năng trung gian tín dụng, tức là quá trình chuyển vốn từ người tiết kiệm đến người đi vay, mà không thông qua các ngân hàng được quản lý. Điều này bao gồm một loạt các tổ chức tài chính phi ngân hàng như các quỹ đầu tư, các công ty chứng khoán, các quỹ thị trường tiền tệ, và các phương tiện đầu tư có cấu trúc, cũng như các hoạt động như chứng khoán hóa và thị trường repo. Định nghĩa của BIS nhấn mạnh rằng các hoạt động này, mặc dù nằm ngoài hệ thống ngân hàng truyền thống, vẫn có thể tạo ra rủi ro hệ thống tương tự như ngân hàng truyền thống.
Hội đồng Ổn định Tài chính (FSB), một tổ chức quốc tế được thành lập sau cuộc khủng hoảng tài chính để giám sát và đưa ra các khuyến nghị về hệ thống tài chính toàn cầu, cũng đã đóng góp vào việc định hình khái niệm về ngân hàng trong bóng tối. FSB (2013) mở rộng định nghĩa này bằng cách tập trung vào “trung gian tài chính phi ngân hàng” có thể gây ra rủi ro hệ thống hoặc rủi ro pháp lý. Định nghĩa của FSB nhấn mạnh vào tiềm năng gây ra rủi ro hệ thống, tức là khả năng một sự cố trong khu vực ngân hàng trong bóng tối có thể lan rộng và gây tổn hại đến toàn bộ hệ thống tài chính. FSB cũng đưa ra một cách tiếp cận dựa trên chức năng để xác định ngân hàng trong bóng tối, tập trung vào các hoạt động như nhận tiền gửi có kỳ hạn ngắn và chuyển đổi thành tín dụng dài hạn, chuyển đổi kỳ hạn, chuyển đổi thanh khoản và đòn bẩy tài chính, tương tự như các hoạt động của ngân hàng truyền thống.
Adrian và Shin (2010) trong nghiên cứu của mình đã tiếp cận ngân hàng trong bóng tối từ góc độ bảng cân đối kế toán và dòng vốn. Họ tập trung vào sự tăng trưởng nhanh chóng của bảng cân đối kế toán của các tổ chức tài chính phi ngân hàng và vai trò của thị trường repo và chứng khoán hóa trong việc thúc đẩy sự tăng trưởng này. Họ cho rằng ngân hàng trong bóng tối là một “hệ thống thị trường vốn dựa trên đòn bẩy” và nhấn mạnh tầm quan trọng của việc theo dõi sự phát triển của bảng cân đối kế toán và dòng vốn trong khu vực này để đánh giá rủi ro hệ thống. Nghiên cứu của Adrian và Shin đã giúp làm nổi bật vai trò trung tâm của đòn bẩy tài chính và sự phụ thuộc vào thị trường vốn trong hoạt động của ngân hàng trong bóng tối, và cách điều này có thể khuếch đại rủi ro trong hệ thống tài chính.
Một cách tiếp cận khác để hiểu về ngân hàng trong bóng tối là thông qua việc xem xét các chức năng kinh tế mà nó thực hiện. Pozsar và Singh (2011) đã mô tả ngân hàng trong bóng tối như một “hệ thống ngân hàng song song” thực hiện các chức năng tương tự như ngân hàng truyền thống, nhưng bên ngoài khuôn khổ pháp lý và giám sát thông thường. Các chức năng này bao gồm tạo ra các công cụ thanh toán, cung cấp tín dụng, và quản lý rủi ro kỳ hạn và rủi ro thanh khoản. Họ nhấn mạnh rằng ngân hàng trong bóng tối không chỉ là một tập hợp các tổ chức mà còn là một hệ thống phức tạp của các mối quan hệ và giao dịch tài chính. Pozsar (2014) tiếp tục phát triển khái niệm này, tập trung vào vai trò của ngân hàng trong bóng tối trong việc tạo ra “tiền tư nhân” thông qua các công cụ như chứng khoán hóa và repo, và cách điều này có thể ảnh hưởng đến chính sách tiền tệ và sự ổn định tài chính.
Để làm rõ hơn phạm vi của ngân hàng trong bóng tối, cần phải xác định các thành phần và hoạt động chính của nó. Khu vực này bao gồm một loạt các tổ chức tài chính phi ngân hàng, như các quỹ phòng hộ (hedge funds), quỹ đầu tư tư nhân (private equity funds), quỹ thị trường tiền tệ (money market funds), các công ty tài chính tiêu dùng, các công ty cho thuê tài chính, và các phương tiện đặc biệt (special purpose vehicles – SPVs) được sử dụng trong chứng khoán hóa. Các hoạt động chính của ngân hàng trong bóng tối bao gồm chứng khoán hóa các khoản vay và các tài sản khác thành các chứng khoán có thể giao dịch, giao dịch repo (thỏa thuận mua lại) để tài trợ ngắn hạn, cho vay trên thị trường liên ngân hàng không được bảo đảm, và tạo ra các sản phẩm tài chính cấu trúc phức tạp.
Tìm hiểu thêm về bản chất của tín dụng ngân hàng trong hệ thống tài chính.
Chứng khoán hóa là một hoạt động quan trọng trong ngân hàng trong bóng tối, liên quan đến việc gom các khoản vay hoặc tài sản khác (như thế chấp nhà ở, nợ thẻ tín dụng, hoặc nợ doanh nghiệp) thành các gói và phát hành các chứng khoán dựa trên các gói này. Các chứng khoán này sau đó được bán cho các nhà đầu tư trên thị trường vốn. Chứng khoán hóa cho phép các ngân hàng và các tổ chức tài chính khác chuyển rủi ro tín dụng ra khỏi bảng cân đối kế toán của họ và huy động vốn từ thị trường vốn. Tuy nhiên, quá trình chứng khoán hóa cũng có thể làm phức tạp hóa chuỗi trung gian tài chính và làm mờ đục nguồn gốc và phân tán rủi ro, như đã thấy trong cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008 với các chứng khoán đảm bảo bằng thế chấp (MBS) và các nghĩa vụ nợ được thế chấp (CDO). Nghiên cứu của Gorton và Metrick (2012) đã chỉ ra vai trò trung tâm của thị trường chứng khoán hóa trong cuộc khủng hoảng, và cách sự mất niềm tin vào chất lượng của các chứng khoán này đã dẫn đến sự đóng băng của thị trường repo và sự sụp đổ của hệ thống ngân hàng trong bóng tối.
Thị trường repo, hay thị trường thỏa thuận mua lại, là một thành phần quan trọng khác của ngân hàng trong bóng tối. Repo là một hình thức vay mượn ngắn hạn có bảo đảm, trong đó một bên bán chứng khoán cho bên kia và đồng thời cam kết mua lại chúng sau một thời gian ngắn (thường là qua đêm hoặc trong thời gian ngắn hơn một năm) với một mức giá cao hơn. Thị trường repo được sử dụng rộng rãi bởi các tổ chức tài chính phi ngân hàng để tài trợ cho các hoạt động của họ, đặc biệt là để tài trợ cho việc nắm giữ các chứng khoán có thu nhập cố định. Thị trường repo cung cấp thanh khoản ngắn hạn và cho phép các tổ chức tài chính tận dụng đòn bẩy tài chính. Tuy nhiên, thị trường repo cũng có thể trở nên dễ bị tổn thương trong thời kỳ căng thẳng tài chính, khi các bên cho vay trở nên lo ngại về rủi ro đối tác và giảm việc cho vay, dẫn đến sự khan hiếm thanh khoản và sự sụp đổ của giá tài sản, như đã xảy ra trong cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008 (Brunnermeier, 2009).
Tìm hiểu thêm về vai trò của dịch vụ ngân hàng trong sự ổn định tài chính.
Một khía cạnh quan trọng khác của ngân hàng trong bóng tối là sự kết nối chặt chẽ của nó với hệ thống ngân hàng truyền thống. Mặc dù ngân hàng trong bóng tối hoạt động bên ngoài khuôn khổ pháp lý và giám sát thông thường, nó vẫn có mối liên kết chặt chẽ với các ngân hàng truyền thống thông qua nhiều kênh khác nhau. Các ngân hàng truyền thống thường cung cấp tài trợ và thanh khoản cho các tổ chức ngân hàng trong bóng tối, đồng thời sử dụng các công cụ và thị trường của ngân hàng trong bóng tối để quản lý rủi ro và tối ưu hóa bảng cân đối kế toán của họ. Ví dụ, các ngân hàng có thể sử dụng thị trường repo để tài trợ ngắn hạn và sử dụng các phương tiện đặc biệt (SPVs) để chứng khoán hóa các khoản vay của họ. Sự kết nối này có nghĩa là rủi ro từ ngân hàng trong bóng tối có thể nhanh chóng lan sang hệ thống ngân hàng truyền thống, và ngược lại, như đã thấy trong cuộc khủng hoảng tài chính (Acharya, Schnabl, & Suarez, 2010).
Sự phát triển của ngân hàng trong bóng tối đã mang lại nhiều lợi ích cho hệ thống tài chính, bao gồm tăng cường sự đa dạng hóa của các nguồn tài trợ, thúc đẩy sự cạnh tranh và đổi mới tài chính, và cung cấp các kênh trung gian tài chính hiệu quả hơn. Tuy nhiên, sự phát triển nhanh chóng và thiếu giám sát chặt chẽ của ngân hàng trong bóng tối cũng tạo ra những rủi ro đáng kể cho sự ổn định tài chính. Một trong những rủi ro chính là rủi ro hệ thống, tức là khả năng một sự cố trong khu vực ngân hàng trong bóng tối có thể lan rộng và gây tổn hại đến toàn bộ hệ thống tài chính. Rủi ro hệ thống trong ngân hàng trong bóng tối phát sinh từ nhiều nguồn, bao gồm sự phức tạp và thiếu minh bạch của các sản phẩm và giao dịch tài chính, sự phụ thuộc vào đòn bẩy tài chính cao, sự mất cân xứng kỳ hạn và thanh khoản, và sự kết nối chặt chẽ với hệ thống ngân hàng truyền thống.
Tham khảo thêm về các hình thức tín dụng trong hệ thống ngân hàng.
Ngoài rủi ro hệ thống, ngân hàng trong bóng tối cũng tạo ra rủi ro pháp lý và rủi ro giám sát. Do ngân hàng trong bóng tối hoạt động bên ngoài khuôn khổ pháp lý và giám sát thông thường, nó có thể tạo ra các cơ hội cho việc lách luật và trốn tránh quy định. Điều này có thể dẫn đến sự tích tụ rủi ro quá mức và các hoạt động không lành mạnh, gây tổn hại cho nhà đầu tư và người tiêu dùng. Hơn nữa, sự thiếu minh bạch trong ngân hàng trong bóng tối có thể gây khó khăn cho các nhà quản lý trong việc đánh giá và giám sát rủi ro, và có thể làm suy yếu hiệu quả của các chính sách tiền tệ và chính sách vĩ mô. Nghiên cứu của Claessens và Ratnovski (2014) đã nhấn mạnh sự cần thiết phải có một khuôn khổ pháp lý và giám sát toàn diện đối với ngân hàng trong bóng tối để giảm thiểu rủi ro và đảm bảo sự ổn định tài chính.
Các nhà hoạch định chính sách và các tổ chức quốc tế đã nhận ra tầm quan trọng của việc quản lý rủi ro từ ngân hàng trong bóng tối. Sau cuộc khủng hoảng tài chính, đã có nhiều nỗ lực quốc tế để tăng cường giám sát và quy định đối với ngân hàng trong bóng tối. FSB đã đóng vai trò hàng đầu trong việc phát triển các khuyến nghị và tiêu chuẩn quốc tế để quản lý ngân hàng trong bóng tối, bao gồm việc giám sát các tổ chức tài chính phi ngân hàng có tầm quan trọng hệ thống, tăng cường quy định về thị trường repo và chứng khoán hóa, và cải thiện minh bạch và công khai thông tin. Các biện pháp này nhằm mục đích giảm thiểu rủi ro hệ thống từ ngân hàng trong bóng tối và đảm bảo rằng khu vực này hoạt động một cách an toàn và hiệu quả.
Tìm hiểu về vai trò của vốn chủ sở hữu trong hoạt động ngân hàng thương mại.
Tuy nhiên, việc quản lý ngân hàng trong bóng tối vẫn còn là một thách thức lớn. Do tính chất đa dạng và phức tạp của khu vực này, không có một giải pháp duy nhất phù hợp cho tất cả. Các nhà quản lý cần phải áp dụng một cách tiếp cận linh hoạt và toàn diện, kết hợp các biện pháp giám sát vi mô và vĩ mô, và hợp tác quốc tế để đối phó với các rủi ro xuyên biên giới. Hơn nữa, cần phải liên tục theo dõi sự phát triển của ngân hàng trong bóng tối và điều chỉnh các quy định và giám sát khi cần thiết để đối phó với các rủi ro mới nổi. Nghiên cứu của Herring và Schoenmaker (2014) đã nhấn mạnh tầm quan trọng của sự hợp tác quốc tế và sự phối hợp giữa các cơ quan quản lý khác nhau để quản lý hiệu quả ngân hàng trong bóng tối trong một thế giới tài chính toàn cầu hóa.
Conclusions
Ngân hàng trong bóng tối là một bộ phận không thể thiếu của hệ thống tài chính hiện đại, mang lại nhiều lợi ích nhưng cũng tiềm ẩn những rủi ro đáng kể. Khái niệm này bao gồm một loạt các tổ chức và hoạt động tài chính phi ngân hàng thực hiện các chức năng tương tự như ngân hàng truyền thống, nhưng lại nằm ngoài khuôn khổ giám sát thông thường. Sự phát triển nhanh chóng của ngân hàng trong bóng tối đã làm tăng cường sự đa dạng hóa và hiệu quả của hệ thống tài chính, nhưng cũng làm tăng nguy cơ rủi ro hệ thống và rủi ro pháp lý. Để đảm bảo sự ổn định tài chính, việc quản lý và giám sát ngân hàng trong bóng tối là vô cùng quan trọng. Các nỗ lực quốc tế đã được thực hiện để tăng cường quy định và giám sát đối với khu vực này, nhưng vẫn còn nhiều thách thức phía trước. Cần có sự hợp tác quốc tế liên tục và sự đổi mới trong các phương pháp giám sát để đối phó hiệu quả với sự phức tạp và thay đổi không ngừng của ngân hàng trong bóng tối, đảm bảo rằng nó tiếp tục phục vụ nền kinh tế mà không gây ra những rủi ro không thể chấp nhận được.
References
Acharya, V. V., Schnabl, P., & Suarez, G. (2010). Securitization without risk transfer: evidence from the ABCP market. Journal of Finance, 65(2), 269-295.
Adrian, T., & Shin, H. S. (2010). Shadow banking: Financial intermediaries beyond banks. American Economic Review, 100(2), 105-110.
Brunnermeier, M. K. (2009). Deciphering the liquidity and credit crunch 2007–2008. Journal of Economic Perspectives, 23(1), 77-100.
Claessens, S., & Ratnovski, L. (2014). What is shadow banking?. Journal of Money, Credit and Banking, 46(s1), 3-26.
FSB. (2011). Shadow Banking: Scoping the Issues – Follow-up to the Financial Stability Board report to G20 Finance Ministers and Central Bank Governors of 2 April 2011. Financial Stability Board.
FSB. (2013). Strengthening Oversight and Regulation of Shadow Banking: Policy Framework for Strengthening Oversight and Regulation of Shadow Banking Entities. Financial Stability Board.
Gorton, G. B., & Metrick, A. (2012). Shadow banking. Review of Financial Studies, 25(1), 3-48.
Herring, R. J., & Schoenmaker, D. (2014). Shadow banking and financial instability. Financial Stability Review, 18, 121-135.
Pozsar, Z. (2014). Shadow banking: The money view. Office of Financial Research Working Paper, (14-01).
Pozsar, Z., & Singh, M. (2011). The shadow banking system: Implications for financial regulation. International Monetary Fund Working Paper, (WP/11/291).
Questions & Answers
Q&A
A1: Ngân hàng trong bóng tối được định nghĩa là hệ thống trung gian tín dụng hoặc tài chính phi ngân hàng, thực hiện các chức năng tương tự ngân hàng truyền thống nhưng bên ngoài hệ thống quản lý chặt chẽ. Có nhiều cách hiểu khác nhau do khái niệm này bao gồm một loạt các tổ chức và hoạt động phức tạp, không có định nghĩa pháp lý thống nhất, và tùy thuộc vào góc độ tiếp cận như chức năng, rủi ro hệ thống, hay bảng cân đối kế toán.
A2: Định nghĩa của BIS tập trung vào “hệ thống trung gian tín dụng bên ngoài hệ thống ngân hàng truyền thống”, nhấn mạnh chức năng trung gian tín dụng và các tổ chức tài chính phi ngân hàng. Trong khi đó, FSB mở rộng định nghĩa, tập trung vào “trung gian tài chính phi ngân hàng” có khả năng gây ra rủi ro hệ thống hoặc rủi ro pháp lý, đặc biệt nhấn mạnh vào tiềm năng gây ra rủi ro cho toàn bộ hệ thống tài chính.
A3: Các hoạt động chính bao gồm chứng khoán hóa, thị trường repo, cho vay liên ngân hàng không bảo đảm và tạo sản phẩm tài chính cấu trúc. Chúng thực hiện chức năng trung gian tài chính như tạo tín dụng, cung cấp thanh khoản, quản lý rủi ro kỳ hạn và rủi ro thanh khoản tương tự ngân hàng truyền thống. Tuy nhiên, các hoạt động này diễn ra bên ngoài sự giám sát chặt chẽ của hệ thống ngân hàng chính thức.
A4: Ngân hàng trong bóng tối có mối liên hệ chặt chẽ với ngân hàng truyền thống qua nhiều kênh. Ngân hàng truyền thống cung cấp vốn và thanh khoản cho ngân hàng trong bóng tối, đồng thời sử dụng các công cụ của nó để quản lý rủi ro và tối ưu hóa bảng cân đối. Sự liên kết này tạo ra nguy cơ rủi ro từ khu vực ngân hàng trong bóng tối có thể lan nhanh sang hệ thống ngân hàng truyền thống, và ngược lại.
A5: Rủi ro chính bao gồm rủi ro hệ thống, khi sự cố ở ngân hàng trong bóng tối lan rộng, gây tổn hại toàn hệ thống tài chính. Ngoài ra còn có rủi ro pháp lý do lách luật, rủi ro giám sát vì thiếu minh bạch, và rủi ro từ đòn bẩy tài chính cao, mất cân xứng kỳ hạn và thanh khoản. Những rủi ro này đe dọa sự ổn định tài chính toàn cầu do tính chất phức tạp và thiếu kiểm soát của ngân hàng trong bóng tối.
Báo giá dịch vụ viết thuê luận văn
Luận Văn A-Z nhận làm trọn gói dịch vụ viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ. Liên hệ ngay dịch vụ viết thuê luận văn của chúng tôi!
UY TÍN - CHUYÊN NGHIỆP - BẢO MẬT
