Dự phòng Phải trả và Dự phòng Tổn thất Tài sản: Khái niệm và Đặc điểm (Chuẩn SEO)
Bài viết này tập trung làm rõ khái niệm và các đặc điểm cơ bản của dự phòng phải trả và dự phòng tổn thất tài sản trong doanh nghiệp, dựa trên trích xuất nội dung từ chương 1 và 2 của một luận án nghiên cứu chuyên sâu. Bài viết này hướng đến đối tượng là các nghiên cứu sinh và giảng viên đại học, những người đang tìm kiếm tài liệu tham khảo chất lượng cho công tác nghiên cứu và giảng dạy.
1. Rủi ro và Thận trọng trong Kế toán: Nền tảng của Dự phòng
1.1. Rủi ro và Nhận diện Rủi ro Ảnh hưởng Đến Thông tin Kế toán
Rủi ro là một phần không thể tách rời của hoạt động sản xuất kinh doanh (SXKD) trong mọi doanh nghiệp. Theo Knight (1921), rủi ro là sự bất trắc liên quan đến các biến cố không mong đợi, có thể xác định được. Pfeffer (1956) lại định nghĩa rủi ro là tổ hợp những sự ngẫu nhiên có thể đo lường được bằng xác suất. Hiểu một cách tổng quát, rủi ro là sự không chắc chắn của một sự kiện, mà khi xảy ra có thể cản trở doanh nghiệp đạt được mục tiêu kinh doanh đã đề ra.
Các loại rủi ro ảnh hưởng đến thông tin kế toán của doanh nghiệp bao gồm:
- Rủi ro giá hàng hóa: Biến động giá thị trường ảnh hưởng đến giá trị hàng tồn kho (HTK), các khoản đầu tư tài chính (ĐTTC), tài sản cố định (TSCĐ), tác động trực tiếp đến lợi nhuận.
- Rủi ro tín dụng: Khách hàng không thanh toán đúng hạn hoặc mất khả năng thanh toán, gây tổn thất lớn cho doanh nghiệp.
- Rủi ro thanh khoản: Khả năng không chuyển đổi tài sản thành tiền mặt hoặc không đủ nguồn vốn để thanh toán các khoản nợ.
- Rủi ro lãi suất: Biến động lãi suất ảnh hưởng đến chi phí lãi vay, giảm lợi nhuận.
- Rủi ro tỷ giá hối đoái: Thay đổi tỷ giá ảnh hưởng đến các khoản mục bằng ngoại tệ.
- Rủi ro kinh doanh: Sự không chắc chắn về lợi nhuận do các sự kiện không lường trước được, dẫn đến các nghĩa vụ thanh toán phát sinh trong tương lai.
- Rủi ro khi đo lường thông tin kế toán theo giá gốc: Giả định về đơn vị tiền tệ ổn định và hoạt động liên tục có thể không còn phù hợp, dẫn đến sai lệch trong thông tin kế toán.
1.2. Thận trọng trong Kế toán và Quan điểm Kế toán Phòng Ngừa Rủi ro
Nguyên tắc thận trọng đóng vai trò quan trọng trong đo lường kế toán, đặc biệt trong bối cảnh rủi ro. IASB (2018) định nghĩa thận trọng là việc xem xét, cân nhắc một cách cẩn thận để đưa ra các ước tính trong các điều kiện không chắc chắn.
Nguyên tắc thận trọng được tiếp cận theo hai cơ sở đo lường:
- Thận trọng theo cơ sở đo lường giá trị hiện tại (GTHT): Cho phép đo lường thông tin kế toán theo điều kiện thị trường hiện tại, sử dụng các mô hình định giá như mô hình giá trị hợp lý (GTHL), mô hình giá trị sử dụng/giá trị thực hiện, và mô hình giá hiện hành.
- Thận trọng theo cơ sở đo lường giá gốc: Sử dụng kỹ thuật trích lập dự phòng để xử lý rủi ro. Theo Watts và Zimmerman (1986), nguyên tắc thận trọng chỉ dẫn kế toán báo cáo giá trị thấp nhất trong số các giá trị có thể có của tài sản và giá trị cao nhất đối với các khoản nợ.
Áp dụng nguyên tắc thận trọng, doanh nghiệp cần trích lập dự phòng bằng cách ghi nhận trước một khoản chi phí liên quan đến phần tổn thất tài sản (TTTS) có thể gặp phải. Khi rủi ro xảy ra, doanh nghiệp có nguồn tài chính bù đắp, không tác động quá nhiều đến lợi nhuận (Phạm Thị Quyên, 2008; Sigidov và cộng sự, 2016). Dự phòng phải trả không chỉ nhằm thực hiện theo nguyên tắc thận trọng mà còn nhằm tuân thủ nguyên tắc phù hợp (Phạm Hoài Hương, 2007; Feleaga và cộng sự, 2010).
2. Dự phòng Phải trả và Dự phòng Tổn thất Tài sản: Khái niệm và Đặc điểm
2.1. Khái niệm và Đặc điểm
- Dự phòng phải trả: Theo IAS 37, dự phòng là một khoản nợ phải trả không chắc chắn về giá trị hoặc thời gian. Đặc điểm của dự phòng phải trả bao gồm:
- Là một khoản nợ phải trả, có tính chắc chắn cao hơn so với nợ tiềm tàng.
- Gắn liền với nghĩa vụ hiện tại, xuất phát từ các giao dịch đã phát sinh trong quá khứ.
- Giá trị của nghĩa vụ gắn với khoản dự phòng phải được ước tính một cách đáng tin cậy.
Bảng phân biệt dự phòng phải trả và nợ tiềm tàng: (Bảng này cần được bổ sung từ nội dung luận án)
- Dự phòng tổn thất tài sản: Là khoản giảm giá các loại tài sản như HTK, khoản ĐTTC hoặc khoản nợ phải thu. Đặc điểm của dự phòng TTTS bao gồm:
- Mang tính ước tính, cần sử dụng các ước tính kế toán.
- Làm cho lợi ích kinh tế của doanh nghiệp bị suy giảm.
- Khắc phục những tồn tại của mô hình giá gốc, đảm bảo thông tin về tài sản được cập nhật theo giá thực tế trên thị trường.
2.2. Phân loại Dự phòng
- Phân loại theo đối tượng kế toán:
- Dự phòng phải trả: Dự phòng tái cơ cấu doanh nghiệp, dự phòng liên quan đến đặc thù hoạt động SXKD (bảo hành sản phẩm, hoàn nguyên môi trường), dự phòng theo nghĩa vụ khác.
- Dự phòng tổn thất tài sản: Dự phòng giảm giá chứng khoán kinh doanh (CKKD), dự phòng tổn thất đầu tư vào đơn vị khác, dự phòng phải thu khó đòi (PTKĐ), dự phòng giảm giá HTK.
- Phân loại theo thời gian thu hồi, luân chuyển, sử dụng:
- Dự phòng ngắn hạn: Dự phòng giảm giá HTK, dự phòng giảm giá CKKD, dự phòng phải thu ngắn hạn khó đòi, dự phòng phải trả về bảo hành sản phẩm.
- Dự phòng dài hạn: Dự phòng tổn thất đầu tư vào đơn vị khác, dự phòng phải thu dài hạn khó đòi, dự phòng phải trả về chi phí hoàn nguyên môi trường.
Kết luận
Bài viết này đã trình bày khái niệm và các đặc điểm cơ bản của dự phòng phải trả và dự phòng tổn thất tài sản, nhấn mạnh vai trò của rủi ro và nguyên tắc thận trọng trong kế toán. Việc hiểu rõ các khái niệm và đặc điểm này là cơ sở quan trọng cho việc nghiên cứu chuyên sâu và áp dụng hiệu quả các phương pháp kế toán dự phòng trong thực tế doanh nghiệp.
Báo giá dịch vụ viết thuê luận văn
Luận Văn A-Z nhận làm trọn gói dịch vụ viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ. Liên hệ ngay dịch vụ viết thuê luận văn của chúng tôi!
UY TÍN - CHUYÊN NGHIỆP - BẢO MẬT
