Ảnh Hưởng Của Chiến Tranh Thương Mại Mỹ – Trung Đến Việt Nam Trong Năm 2025-2026
Cuộc chiến thương mại Mỹ – Trung, khởi phát từ năm 2018 và tái bùng nổ mạnh mẽ vào giai đoạn 2025-2026 dưới thời chính quyền Tổng thống Donald Trump, đã tạo ra những hệ lụy sâu rộng đến nền kinh tế toàn cầu. Việt Nam, với vị thế là quốc gia có độ mở thương mại lên đến 200% GDP và nằm trong top 20 nền kinh tế có quy mô thương mại lớn nhất thế giới, không tránh khỏi những tác động đa chiều[1][8]. Trong bối cảnh này, Việt Nam đứng trước cả cơ hội mở rộng thị phần xuất khẩu, thu hút đầu tư nước ngoài và thách thức từ áp lực cạnh tranh hàng hóa, rủi ro pháp lý, cùng biến động tỷ giá. Bài viết phân tích những ảnh hưởng cụ thể của cuộc chiến này đến kinh tế Việt Nam trong hai năm 2025-2026, đồng thời đề xuất giải pháp ứng phó.
Ảnh Hưởng Của Chiến Tranh Thương Mại Mỹ – Trung Đến Việt Nam Trong Năm 2025-2026
Cơ Hội Tăng Trưởng Xuất Khẩu Sang Thị Trường Mỹ
Việc Mỹ áp thuế cao lên hàng hóa Trung Quốc, đặc biệt trong lĩnh vực điện tử, dệt may, và nông sản, đã tạo khoảng trống thị trường cho Việt Nam. Theo nghiên cứu từ Đại học Harvard, tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ tăng khoảng 14% kể từ khi cuộc chiến leo thang[4]. Năm 2025, xu hướng này tiếp tục gia tăng khi Mỹ mở rộng danh sách hàng hóa chịu thuế, tập trung vào linh kiện công nghệ và hàng tiêu dùng. Các mặt hàng như điện thoại, linh kiện máy tính, và nông sản (gạo, cà phê) của Việt Nam được hưởng lợi nhờ ưu đãi thuế quan từ các hiệp định thương mại tự do (FTA)[2][7]. Dự báo từ Bộ Công Thương cho thấy, kim ngạch xuất khẩu sang Mỹ có thể đạt 120 tỷ USD vào năm 2026, tăng 25% so với năm 2024[11].
Tuy nhiên, việc phụ thuộc quá lớn vào thị trường Mỹ (chiếm 30% tổng xuất khẩu) tiềm ẩn rủi ro. Nếu Mỹ mở rộng điều tra chống bán phá giá hoặc áp dụng biện pháp “thuế đối ứng”, các doanh nghiệp Việt Nam có thể đối mặt với chi phí pháp lý tăng cao. Điển hình là vụ kiện tôm và thép năm 2024, khi Mỹ áp thuế chống bán phá giá 25% lên một số mặt hàng, làm giảm sức cạnh tranh của doanh nghiệp nội địa[10][13].
Dòng Vốn Đầu Tư Trực Tiếp Nước Ngoài (FDI) Chuyển Dịch
Chiến tranh thương mại thúc đẩy làn sóng dịch chuyển chuỗi cung ứng khỏi Trung Quốc, trong đó Việt Nam trở thành điểm đến ưa thích nhờ chi phí lao động cạnh tranh và chính sách ưu đãi thuế. Năm 2025, vốn FDI đăng ký vào Việt Nam đạt 35 tỷ USD, tăng 15% so với năm trước, tập trung vào lĩnh vực sản xuất điện tử, dệt may, và năng lượng tái tạo[3][7]. Các tập đoàn như Samsung, Intel, và Foxconn mở rộng nhà máy tại Việt Nam, tạo việc làm cho hơn 500.000 lao động. Điều này không chỉ thúc đẩy tăng trưởng GDP (dự kiến đạt 6,5-7% năm 2025) mà còn nâng cao năng lực công nghệ của ngành công nghiệp phụ trợ[2][9]. Để hiểu rõ hơn về lý thuyết liên quan đến các quyết định kinh tế, bạn có thể tham khảo thêm về lý thuyết lựa chọn hợp lý.
Tuy vậy, sự gia tăng FDI cũng đặt ra thách thức về quản lý nguồn gốc xuất xứ. Nhiều doanh nghiệp Trung Quốc lợi dụng Việt Nam để tuồn hàng qua biên giới, dán nhãn “Made in Vietnam” nhằm né thuế Mỹ. Nếu không kiểm soát chặt, Việt Nam có nguy cơ bị Mỹ đưa vào danh sách trừng phạt, như cảnh báo từ Bộ Công Thương năm 2025[5][13].
Áp Lực Cạnh Tranh Từ Hàng Hóa Trung Quốc Tràn Vào
Khi hàng xuất khẩu sang Mỹ bị hạn chế, Trung Quốc chuyển hướng xuất khẩu sang thị trường Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam. Năm 2025, kim ngạch nhập khẩu hàng Trung Quốc vào Việt Nam tăng 20%, đạt 150 tỷ USD, chủ yếu là thép, phân bón, và hàng điện tử giá rẻ[1][6]. Sự gia tăng này khiến nhiều doanh nghiệp nội địa gặp khó khăn, đặc biệt trong ngành thép và nông nghiệp. Ví dụ, giá thép nhập từ Trung Quốc giảm 15% so với sản xuất trong nước, buộc các doanh nghiệp như Hòa Phát phải cắt giảm công suất[5][10]. Để tìm hiểu thêm về hoạt động của các doanh nghiệp, bạn có thể đọc bài viết về vai trò của hộ kinh doanh.
Bên cạnh đó, việc Trung Quốc phá giá đồng Nhân dân tệ (NDT) để kích thích xuất khẩu gây áp lực lên tỷ giá VND-USD. Năm 2025, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (SBV) phải can thiệp mạnh vào thị trường ngoại hối để ổn định tỷ giá, dự trữ ngoại tệ giảm 5% so với năm 2024[9][10]. Điều này làm tăng chi phí nhập khẩu nguyên liệu, ảnh hưởng đến lợi nhuận của các doanh nghiệp sản xuất.
Tác Động Đến Thị Trường Tài Chính và Lạm Phát
Chiến tranh thương mại Mỹ – Trung gây biến động trên thị trường tài chính toàn cầu, tác động gián tiếp đến Việt Nam. Năm 2025, lãi suất Fed tăng 0,5% để kiểm soát lạm phát, dẫn đến dòng vốn ngoại rút khỏi thị trường chứng khoán Việt Nam, khiến VN-Index giảm 12% trong quý I/2025[9][11]. Trong khi đó, giá nguyên liệu nhập khẩu như dầu thô và phân bón tăng do gián đoạn chuỗi cung ứng, đẩy lạm phát lên 4,2% vào cuối năm 2025, vượt mục tiêu 4% của Chính phủ[3][10]. Để hiểu rõ hơn về quản lý tài chính, bạn có thể tham khảo bài viết về các nhân tố ảnh hưởng đến quản trị rủi ro tài chính.
Tuy nhiên, việc Mỹ nới lỏng chính sách tiền tệ từ quý III/2025 tạo điều kiện để SBV giảm lãi suất, hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận vốn. Dự báo tăng trưởng tín dụng năm 2026 đạt 14%, tập trung vào lĩnh vực sản xuất và xuất khẩu[9][11].
Định Hướng Chính Sách Ứng Phó Của Việt Nam
Để tối ưu hóa lợi ích và giảm thiểu rủi ro, Việt Nam cần đẩy mạnh đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, đặc biệt sang EU và Nhật Bản thông qua các FTA như EVFTA và CPTPP[2][8]. Đồng thời, tăng cường kiểm tra nguồn gốc xuất xứ hàng hóa, áp dụng công nghệ blockchain để truy xuất chuỗi cung ứng[5][13]. Để quản lý hiệu quả hơn, có thể áp dụng các kiến thức về quản trị chuỗi cung ứng. Về thu hút FDI, cần ưu tiên dự án công nghệ cao, hạn chế ngành gây ô nhiễm, và nâng cao kỹ năng lao động thông qua đào tạo nghề[7][11]. Để hiểu rõ hơn về tầm quan trọng của việc phát triển kỹ năng, bạn có thể xem thêm về khái niệm tiếp cận năng lực.
Kết Luận
Chiến tranh thương mại Mỹ – Trung giai đoạn 2025-2026 tác động sâu sắc đến kinh tế Việt Nam, mang lại cả cơ hội lẫn thách thức. Việt Nam cần chủ động tận dụng làn sóng dịch chuyển đầu tư và mở rộng thị trường xuất khẩu, đồng thời tăng cường kiểm soát rủi ro từ cạnh tranh hàng hóa và biến động tài chính. Việc thực thi hiệu quả các chính sách đối ngoại và nội địa sẽ quyết định khả năng vượt sóng của nền kinh tế trong bối cảnh toàn cầu đầy biến động. Để đạt được điều này, không thể bỏ qua vai trò của ngành nông nghiệp trong nền kinh tế, vốn là một trụ cột quan trọng.
Tài liệu tham khảo
[1] https://trungtamwto.vn/hiep-dinh-khac/13615-chien-tranh-thuong-mai-mytrung-va-mot-so-tac-dong-den-viet-nam[2] http://kinhtetrunguong.vn/kinh-te/kinh-tet-vi-mo/17-nam-viet-nam-gia-nhap-to-chuc-thuong-mai-the-gioi-tang-truong-kinh-te-nho-hoi-nhap.html
[3] https://tapchinganhang.gov.vn/kinh-te-viet-nam-nam-2025-san-sang-cho-ky-nguyen-moi-15403.html
[4] https://www.emerald.com/insight/content/doi/10.1108/jts-02-2024-0007/full/html
[5] https://innovativehub.com.vn/chien-tranh-thuong-mai-my-trung-anh-huong-gi-toi-viet-nam-khong/
[6] https://www.tapchicongsan.org.vn/quoc-phong-an-ninh-oi-ngoai1/-/2018/54033/viet-nam-dung-truoc-thoi-co-va-thach-thuc-cua-cuoc-chien-thuong-mai-my—trung.aspx
[7] https://mekongasean.vn/nhung-chinh-sach-tu-cac-thi-truong-lon-tac-dong-den-thuong-mai-viet-nam-nam-2025-38896.html
[8] https://baotintuc.vn/thoi-su/viet-nam-nam-trong-nhom-20-nen-kinh-te-hang-dau-ve-thuong-mai-quoc-te-20230519060029516.htm
[9] https://diendandoanhnghiep.vn/kinh-te-va-thi-truong-tai-chinh-viet-nam-nam-2025-trien-vong-ra-sao-10148557.html
[10] https://baoquangninh.vn/cuoc-chien-thue-quan-cua-my-co-hoi-va-rui-ro-voi-viet-nam-3342918.html
[11] https://vneconomy.vn/nam-2025-vung-vang-vuot-song.htm
[12] https://vjol.info.vn/index.php/ssir/article/download/42523/34302/
[13] https://theleader.vn/viet-nam-truoc-song-gio-thuong-mai-my–trung-2018-va-2025-co-gi-khac-d39043.html
[14] https://www.vietnamplus.vn/bo-truong-cong-thuong-se-truc-tiep-trao-doi-voi-hoa-ky-ve-kinh-te-thuong-mai-post1016864.vnp
[15] https://trungtamwto.vn/hiep-dinh-khac/13233-chien-tranh-thuong-mai-my-trung-loi-di-nao-cho-kinh-te-viet-nam
[16] https://tapchitaichinh.vn/chien-tranh-thuong-mai-my-trung-loi-di-nao-cho-kinh-te-viet-nam.html
[17] https://vnbusiness.vn/viet-nam/chien-tranh-thuong-mai-co-the-can-tro-muc-tieu-tang-truong-gdp-8-cua-viet-nam-1104991.html
[18] https://kinhtevadubao.vn/3-nganh-huong-loi-tu-xung-dot-thuong-mai-my-trung-7384.html
Báo giá dịch vụ viết thuê luận văn
Luận Văn A-Z nhận làm trọn gói dịch vụ viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ. Liên hệ ngay dịch vụ viết thuê luận văn của chúng tôi!
UY TÍN - CHUYÊN NGHIỆP - BẢO MẬT
