Tái Chế Công Nghiệp: Biến ‘Rác Thải’ Thành ‘Tài Sản’ ở Hưng Yên – Thúc Đẩy Nền Kinh Tế Tuần Hoàn
Giới thiệu
Trong bối cảnh nguồn tài nguyên ngày càng khan hiếm và áp lực môi trường gia tăng, tái chế công nghiệp nổi lên như một giải pháp then chốt để đạt được sự phát triển bền vững. Bài viết này, trích xuất từ luận án tiến sĩ, đi sâu vào tiềm năng và thách thức của việc tái chế công nghiệp tại Hưng Yên, đồng thời khám phá các cơ hội để xây dựng một nền kinh tế tuần hoàn hiệu quả.
1. Tổng Quan Nghiên Cứu Về Công Nghiệp Xanh và Phát Triển Công Nghiệp Xanh
1.1. Công Nghiệp Xanh: Định Nghĩa và Nội Dung Cốt Lõi
Công nghiệp xanh không chỉ đơn thuần là giảm thiểu ô nhiễm mà còn là một cuộc cách mạng trong tư duy và thực hành sản xuất. Theo UNIDO (2011), công nghiệp xanh bao gồm:
- Xanh hóa các ngành công nghiệp hiện có: Cải thiện hiệu quả sản xuất, giảm thiểu rủi ro sức khỏe và nâng cao hiệu quả môi trường.
- Tạo ra các ngành công nghiệp xanh: Phát triển các lĩnh vực mới như năng lượng tái tạo, quản lý và tái chế chất thải, kiểm soát ô nhiễm không khí, và các dịch vụ phân tích môi trường.
1.2. Tăng Trưởng Xanh và Phát Triển Bền Vững
Nghiên cứu của World Bank (2012) nhấn mạnh tầm quan trọng của sản xuất xanh và tăng trưởng xanh đối với phát triển bền vững. Zongwei Luo (2012) chỉ rõ rằng chỉ có phát triển theo hướng xanh mới đáp ứng được các yêu cầu trong phát triển bền vững.
1.3. Lộ Trình Chuyển Đổi Sang Công Nghiệp Xanh
D.A. Vazquez-Brust và J. Sarkis (2012) đề xuất một lộ trình tuần tự để chuyển đổi từ công nghiệp truyền thống sang công nghiệp xanh, bao gồm các yêu cầu về tài chính, định hướng chính phủ, quyết tâm hành động và một thể chế toàn diện.
1.4. Kinh Nghiệm Quốc Tế: Khu Công Nghiệp Sinh Thái (EIP)
Chương trình phát triển Khu công nghiệp Sinh thái (EIP) ở Hàn Quốc (Park và cộng sự, 2015) cho thấy sự thành công của việc chia sẻ tài nguyên và đạt được lợi ích kinh tế – sinh thái thông qua một hệ thống thể chế kết hợp các phương pháp tiếp cận từ trên xuống và từ dưới lên.
1.5. Chính Sách Công Nghiệp Xanh
Altenburg và cộng sự (2017) cung cấp cái nhìn tổng quan về các chính sách và công cụ cho chính sách công nghiệp xanh, bao gồm cơ chế thị trường, công cụ quản lý, và các biện pháp vượt qua bế tắc chính trị.
1.6. Bài Học Kinh Nghiệm Cho Việt Nam
Nghiên cứu của Nguyễn Trọng Hoài (2012) gợi ý rằng Việt Nam nên kết hợp nhiều công cụ chính sách, phối hợp hành động của toàn xã hội, và hợp tác quốc tế để đạt được mục tiêu tăng trưởng xanh.
2. Cơ Sở Lý Luận Về Thể Chế Thúc Đẩy Phát Triển Công Nghiệp Xanh Trên Địa Bàn Cấp Tỉnh
2.1. Thể Chế: Định Nghĩa và Vai Trò
Douglass C. North (1990) định nghĩa thể chế là “những quy tắc của trò chơi trong xã hội”. Brand (2018) xem thể chế là “luật chơi” và là trung tâm của phát triển kinh tế bền vững. Jack Knight (1992) cho rằng thể chế là “một tập hợp các quy tắc thiết lập các mối tương tác xã hội”.
2.2. Rào Cản Triển Khai Tăng Trưởng Xanh
Ashford (1993) liệt kê các rào cản bao gồm công nghệ, tài chính, lao động, quy định, người tiêu dùng, nhà cung cấp, và kỹ năng quản lý. EC (2008) bổ sung thêm rào cản kinh tế, chính sách, tiêu chuẩn, thiếu nỗ lực nghiên cứu, thiếu vốn, và thiếu nhu cầu thị trường.
2.3. Thể Chế Kinh Tế và Sự Thịnh Vượng
Acemoglu and Robinson (2012) cho rằng thể chế, đặc biệt là thể chế bao hàm (inclusive), là yếu tố quyết định sự thịnh vượng của một quốc gia. World Bank (2012) khẳng định tăng trưởng xanh là công cụ cần thiết để đạt được mục tiêu phát triển bền vững.
2.4. Quá Trình Phát Triển Khu Công Nghiệp Sinh Thái
Yu và cộng sự (2013) phân tích quá trình phát triển khu công nghiệp sinh thái (EIP), nhấn mạnh vai trò của hoạt động thể chế, hỗ trợ kỹ thuật, kinh tế và tài chính, thông tin, và hoạt động của các công ty.
2.5. Chính Sách Công Nghiệp Xanh
Pegels (2014) xác định các động lực và yếu tố thành công của chính sách công nghiệp xanh, nhấn mạnh vai trò của chính phủ trong việc can thiệp và cung cấp “tiền đặc lợi chính sách” cho các khoản đầu tư bền vững. Lütkenhorst và cộng sự (2014) trình bày một khái niệm chuẩn mực về chính sách công nghiệp xanh, bao gồm mọi biện pháp nhằm điều chỉnh cơ cấu nền kinh tế với nhu cầu phát triển bền vững.
2.6. Đổi Mới Sáng Tạo và Công Nghiệp Xanh
Niosi (2011) cho rằng thể chế thúc đẩy công nghiệp xanh cần tích hợp trong hệ thống đổi mới sáng tạo quốc gia (NIS), gắn kết hợp tác giữa trường đại học, viện nghiên cứu, doanh nghiệp, và nhà nước. Ferrari (2005) nhấn mạnh rằng để công nghiệp xanh thành công, doanh nghiệp cần đầu tư vào công nghệ môi trường và R&D.
2.7. Thể Chế Thúc Đẩy Phát Triển Công Nghiệp Xanh Cấp Tỉnh: Khái Niệm
Dựa trên các lập luận từ thể chế, thể chế phát triển và đặc thù của công nghiệp xanh, thể chế thúc đẩy phát triển công nghiệp xanh cấp tỉnh được hiểu là:
“Tổng thể những quy định của chủ thể có thẩm quyền và hệ thống tổ chức bộ máy, con người thực hiện những quy định cùng những chế tài ràng buộc lẫn nhau nhằm phát triển lĩnh vực công nghiệp theo hướng xanh làm cho môi trường ngày càng tốt hơn.”
2.8. Đặc Điểm Của Thể Chế Thúc Đẩy Phát Triển Công Nghiệp Xanh
- Chịu sự quyết định của pháp luật.
- Chịu sự chi phối của bộ máy tổ chức và nhân sự thực thi công vụ cấp tỉnh.
- Phải cụ thể hóa, phù hợp hóa vào từng đối tượng đặc thù tham gia phát triển công nghiệp xanh.
- Phải lường trước những rủi ro không mong muốn khi hoạch định chính sách.
- Có tính “bản địa”, sáng tạo, linh hoạt cao.
2.9. Vai Trò Của Thể Chế Thúc Đẩy Phát Triển Công Nghiệp Xanh
- Góp phần đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, đô thị hóa theo hướng xanh, sạch, đẹp.
- Hiện thực hóa COP26, ứng phó biến đổi khí hậu, bảo vệ môi trường.
- Thúc đẩy và nâng cao hiệu quả hội nhập quốc tế.
Kết luận
Bài viết đã cung cấp một cái nhìn tổng quan về tái chế công nghiệp và thể chế thúc đẩy phát triển công nghiệp xanh, làm tiền đề cho các nghiên cứu sâu hơn về thực trạng và giải pháp tại Hưng Yên. Phần tiếp theo sẽ tập trung vào phân tích thực trạng và đề xuất các giải pháp cụ thể để Hưng Yên có thể biến “rác thải” thành “tài sản”, xây dựng một nền kinh tế tuần hoàn hiệu quả và bền vững.
Báo giá dịch vụ viết thuê luận văn
Luận Văn A-Z nhận làm trọn gói dịch vụ viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ. Liên hệ ngay dịch vụ viết thuê luận văn của chúng tôi!
UY TÍN - CHUYÊN NGHIỆP - BẢO MẬT
