Nguồn nhân lực trong một tổ chức

Trong Luận án, “tổ chức” được hiểu là một ngành, một lĩnh vực hay một doanh nghiệp. Nguồn nhân lực trong một tổ chức là toàn bộ lực lượng nhân lực, nói cách khác là lực lượng lao động được đặc trưng bởi quy mô, cơ cấu và chất lượng của những con người cụ thể với năng lực của mình tham gia vào quá trình SXKD ở tổ chức đó [17]. Do vậy, nguồn nhân lực được nhìn nhận mang tính tiềm năng không chỉ biểu hiện về số lượng như những nguồn lực đơn thuần mà còn bởi sự biến đổi, cải thiện không ngừng về chất lượng và cơ cấu.

Quy mô là một khái niệm chỉ mức độ lớn hay bé, ít hay nhiều về mặt khối lượng, số lượng do vậy có thể đo đếm được. Đối với một tổ chức, quy mô nguồn nhân lực chính là số lượng nhân lực tham gia vào hoạt động SXKD, tức là số lao động của tổ chức đó ở một thời kỳ nhất định.

Quy mô nguồn nhân lực của một tổ chức hiện nay có sự khác biệt lớn. Trên thế giới đã có những Tập đoàn, doanh nghiệp với quy mô nguồn nhân lực ở mức “khổng lồ” với hàng trăm ngàn lao động như Tập đoàn FedEx có trên 210.000 lao động, PepsiCo có khoảng 180.000 lao động [16, tr. 44]. Ở Việt Nam hiện nay có những tập đoàn và tổng công ty nhà nước có quy mô nguồn nhân lực rất lớn như: Tập đoàn Dệt may Việt Nam có khoảng 120.000 lao động; Tập đoàn Công nghiệp Than – khoáng sản Việt Nam có trên 117.000 lao động; Tập đoàn điện lực Việt Nam có gần 94.000 lao động [2], nhưng cũng có rất nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ với vài chục lao động.

Cơ cấu nguồn nhân lực phản ánh mối quan hệ giữa các bộ phận trong tổng thể nguồn nhân lực của một tổ chức. Những mối quan hệ này bao hàm cả mặt chất lượng và số lượng phản ánh tình trạng NNL của tổ chức ở một thời điểm nhất định. Cơ cấu quan trọng nhất phản ánh chất lượng tổng thể của nguồn nhân lực ở một tổ chức là cơ cấu theo ngành nghề, lĩnh vực hoạt động, theo trình độ đào tạo và năng lực theo vị trí công tác của nguồn nhân lực. Cùng với sự phát triển của doanh nghiệp, sự tiến bộ trong chuyển dịch cơ cấu sản xuất và cơ chế quản lý, cơ cấu nguồn nhân lực cũng sẽ có những chuyển biến theo hướng phù hợp nhằm tăng hiệu quả sử dụng nguồn nhân lực và hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp.

[message type=”e.g. information, success, attention, warning”]Xem thêm : Khái niệm nguồn nhân lực và quản trị nguồn nhân lực[/message]

Chất lượng nguồn nhân lực là một chỉ tiêu tổng hợp có ý nghĩa quyết định tới nguồn nhân lực và phụ thuộc nhiều yếu tố, trong đó có 5 nhóm yếu tố cơ bản gắn liền với người lao động.

5 nhóm yếu tố cơ bản gắn liền nguồn nhân lực

– Sức khỏe (thể lực);

– Trình độ văn hóa;

– Trình độ chuyên môn, kỹ thuật;

– Kỹ năng lao động;

– Nhóm các phẩm chất khác của nguồn nhân lực, bao gồm: đạo đức, thái độ, ý thức kỷ luật và tác phong làm việc, khả năng sáng tạo, tính thích ứng v.v., trong đó tác phong lao động có vai trò quan trọng đặc biệt trong một tổ chức.

Trình độ văn hóa, trình độ về chuyên môn kỹ thuật (CMKT) phản ánh kiến thức của người lao động. Kiến thức cùng với kỹ năng và phẩm chất lao động tạo nên năng lực làm việc và vì vậy quyết định chất lượng nguồn nhân lực. Đối với một tổ chức thì năng lực thực hiện công việc ở từng vị trí công tác của lực lượng lao động sau tuyển dụng phản ánh chất lượng của nguồn nhân lực .

Nguồn nhân lực nói chung chịu tác động của rất nhiều yếu tố, trong đó các yếu tố cơ bản tác động tới mặt số lượng nguồn nhân lực gồm dân số, mức độ phát triển kinh tế, môi trường xã hội. Các yếu tố tác động tới mặt chất lượng và hiệu quả sử dụng nguồn nhân lực là: sự phát triển kinh tế – xã hội; tình trạng dinh dưỡng và chăm sóc sức khỏe; chất lượng giáo dục, đào tạo và các chính sách của chính phủ. Trong một tổ chức, nguồn nhân lực còn chịu tác động của công nghệ và trình độ tổ chức quản lý trong SXKD. Yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng nguồn nhân lực của một tổ chức gồm hoạt động phát triển, quản lý và sử dụng nguồn nhân lực, môi trường làm việc, sự tác động của thị trường lao động CMKT đến chuyển dịch lao động, trong đó phát triển nguồn nhân lực có vai trò quyết định.