Khái niệm của xuất khẩu lao động

Xuất khẩu lao động là một phạm trù có nội dung kinh tế xã hội sâu sắc liên quan đến nhiều vấn đề, nhiều lĩnh vực, nó có mối quan hệ chặt chẽ với các yếu tố kinh tế xã hội khác. Để quá trình nghiên cứu được hệ thống và thống nhất, trước hết phải định hình rõ một số khái niệm liên quan đến hoạt động Xuất khẩu lao động, từ đó giúp chúng ta có cái nhìn tổng thể, rõ ràng về vấn đề Xuất khẩu lao động

Sức lao động:

Sức lao động là tổng hợp thể lực và trí lực của con người trong quá trình tạo ra của cải xã hội, phản ánh khả năng lao động của con người, là điều kiện đầu tien cần thiết trong quá trình lao động xã hội.

Lao động

Lao động là hoạt động có mục đích và có ý thức của con người, nó diễn ra giữa con người với tự nhiên nhằm cải tạo tự nhiên cho phù hợp với mục đích của con người. Lao động là sự vận dụng của sức lao động, là quá trình kết hợp giữa sức lao động và tư liệu sản xuất tạo ra của cải vật chất cho xã hội.

Thành quả do con người tạo ra trong quá trình lao động để nuôi sống bản thân và gia đình họ và đảm bảo sự tồn tại của xã hội. Lao động có năng suất, chấ lượng đem lại hiệu quả cao là nhân tố quyết định sự phát triển của đất nước. Vì vậy, lao động có một vị trí vô cùng quan trọng và không thể thiếu được trong bất kỳ một chế độ xã hội nào, một quốc gia nào. Mỗi con người đến tuổi lao động, có khả năng lao động đều mong muồn và có quyền được lao động để nuôi sống bản thân, giúp đỡ gia đình và làm giàu cho xã hội.

Nguồn lao động

Nguồn lao động là một bộ phận của dân cư bao gồm những người trong đọ tuổi lao động ( không kể số người mất khả năng lao động ) và những người ngoài độ tuổi lao động ( trên hoặc dưới tuổi lao động ) nhưng thực tế có tham gia lao động.

Nước ta quy định độ tuổi lao động từ 15 – 55 đối với nữ và 15 – 60 đối với nam. Có một sơ thực tế là ở nông thôn Việt Nam và cá biệt ở thành thị, trẻ em 10 tuổi ( thậm chí dưới 10 tuổi ) đã tham gia lao động, đã đảm nhận một số những công việc có tính chất sản xuất ở mức độ thời gian lao động khác nhau nên những người dưới độ tuổi lao động thực tế có tham gia lao động hiệ nay khó xác định về phạm vi. Tuy nhiên để thống nhất với các số liệu thống kê được công bố thì ở nhóm này chỉ tính những người có độ tuổi 13 – 15.

Thị trường lao động

Thị trường lao động là một lĩnh vực riêng của nền kinh tế mà ở đó có diễn ra quá trình mua bán, trao đổi, thuê mướn sức lao động. Ở  nơi nào có nhu cầu sử dụng lao động và có nguồn cung cấp lao động thì ở đó sẽ hình thành thị trường lao động.

Khi cung và cầu lao động xảy ra trong phạm vi biên giới một quốc gia thì gọi là thị trường lao động nội địa. Khi cung và cầu lao động nảy sinh ngoài biên giới một quốc gia thì có thị trường lao động quốc tế.

Thị trường lao động là một thị trường đặc biệt nó có những đặc điểm sau:

-Hàng hóa trên thị trường lao động là sức lao động (loại hàng hóa đặc biệt) vô hình, khó cân đo đong đếm được và bị ảnh hưởng bởi yếu tố văn hóa, tâm lý, tình cảm của con người trong quá trình lao động.

-Giá cả của sức lao động và tiền lương (V), là một phần giá trị trong giá trị của hàng hóa ( C + V + M), là phần tiền mà người lao động nhận được nhằm tái tạo sức lao động của chính họ và chu cấp cho gia đình họ.

-Hàng hóa sức lao động cũng tuân theo quy luật cung cầu, cạnh tranh trên thị trường.

Thị trường lao động quốc tế có các đặc điểm của thị trường lao động nói chung trên, tuy nhiên cũng có một số đặc điểm riêng biệt:

-Thị trường lao động quốc tế xuất hiện là do quá trình quốc tế hóa đời sống kinh tế thế giới và nảy sinh cung cầu lao động vượt ra khỏi biên giới quốc gia

-Thị trường lao động quốc tế rất phức tạp: nó có sự tác động của các yếu tố văn hóa, ngôn ngữ, tín ngưỡng, trình độ công nghệ, pháp luật của các quốc gia khác nhau. Điều này đòi hỏi người lao động phải có một trình độ nhất định để có thể thích nghi, tiếp thu được các đặc điểm văn hóa mới.

-Cung ứng lao động trên thị trường lao động quốc tế biến động mạnh mẽ do tình hình kinh tế, chính trị thế giới biến động thường xuyên.

Xuất khẩu sức lao động

Xuất khẩu lao động là một loại hình di chuyển quốc tế sức lao động. Di chuyển quốc tế sức lao động là hiện tượng người lao động di chuyển ra nước ngoài nhằm mục đích tìm việc làm để có thu nhập. Khi ra khỏi một nước, người đó được gọi là người xuất cư, còn sức lao động của người đó được gọi là sức lao động xuất khẩu.

Xuất khẩu lao động trong thực tế thường được gọi là xuất khẩu lao động là một vấn đề có nội dung kinh tế xã hội sâu sắc, có mối quan hệ chặt chẽ với các yếu tố kinh tế xã hội khác. ( Trong phạm vi của luận văn này cụm từ “xuất khẩu lao động” được hiểu tương đương với cụm từ “ xuất khẩu sức lao động “).

Hay ta có thể hiểu Xuất khẩu lao động là hoạt động trao đổi, mua bán hay thuê mướn hàng hóa sức lao động giữa chính phủ một quốc gia hay tổ chức, cá nhân cung ứng sức lao động của nước đó với Chính phủ, tổ chức, cá nhân sử dụng sức lao động nước ngoài trên cơ sở Hiệp định hay hợp đồng cung ứng lao động.

Như vậy, khi hoạt động Xuất khẩu lao động được thực hiện sẽ có sự di chuyển lao động có thời hạn và có kế hoạch từ nước này sang một nước khác. Trong hành vi trao đổi, nước đưa lao động đi được coi là nước Xuất khẩu lao động, còn nước tiếp nhận lao động được coi là nước nhập khẩu lao động. Trên thực tế cũng có trường hợp xuất hiện vai trò của nước thứ ba làm nhiệm vụ trung gian môi giới có tính chất kinh doanh. Vid dụ: Việt Nam xuất khẩu lao động sang Libya xây dựng công trình “ Sông nhân tạo vĩ đại” thong qua hợp đồng lao động với công ty Dong Ah – Hàn Quốc.

Trình độ lao động xuất khẩu ở các nước khác nhau thì khác nhau. Đối với những nước phát triển, có xu hướng gửi lao động kỹ thuật cao sang các nước chậm phát triển và đang phát triển để lấy thêm ngoại tê, tìm kiếm lợi nhuận ở nước ngoài. Đối với những nước chậm phát triển và đang phát triển, Xuất khẩu lao động có xu hướng gửi lao động phổ thông, lao động tay nghề bậc trung để thu tiền công, tăng thu nhập, tích lũy ngoại tệ và giảm bớt sức ép về nhu cầu việc làm trong nước.

Khái niệm của xuất khẩu lao động