Các đặc điểm của quá trình hội tụ kế toán quốc tế

Quá trình hội tụ kế toán quốc tế có các đặc điểm sau:

– Do sự gắn kết và phụ thuộc giữa các nền kinh tế và thị trường vốn giữa các quốc gia ngày càng tăng lên, quá trình phát triển của chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế đã chuyển từ mục tiêu hòa hợp sang mục tiêu hội tụ. Đó là quá trình đi đến một bộ chuẩn mực báo cáo tài chính toàn cầu chất lượng cao áp dụng cho tất cả quốc gia trên thế giới mà không có sự điều chỉnh nào.

– Quá trình phát triển này luôn gặp trở ngại trước hết từ sự khác biệt giữa các quốc gia. Mỗi quốc gia có những đặc điểm riêng về kinh tế, pháp lý, văn hóa và chính trị. Chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế dựa nhiều vào hệ thống kế toán của các quốc gia Anglo-Saxon, điều này gây khó khăn cho các quốc gia khác khi áp dụng (Hung & Subramanyam, 2004). Trường hợp Pháp và Trung quốc là những thí dụ cụ thể. Các quốc gia này phải tìm cách xử lý thích hợp giữa yêu cầu hội tụ kế toán quốc tế với chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế và yêu cầu bảo đảm bảo hệ thống kế toán quốc gia phù hợp với đặc điểm của mình, đặc biệt là đối với các DNNVV và doanh nghiệp không niêm yết. Ngay cả đối với các quốc gia Anglo-Saxon như Hoa Kỳ, quá trình hội tụ vẫn đòi hỏi thời gian thích hợp để giải quyết các khác biệt về nội dung chuẩn mực cũng như các vấn đề về thể chế.

[message type=”e.g. information, success”]Xem thêm: Xu thế tất yếu của quá trình hội tụ kế toán quốc tế[/message]

– Kết quả của quá trình phát triển không đồng đều giữa các quốc gia. Lý do là mỗi quốc gia có điểm xuất phát khác nhau về hệ thống kế toán, nguồn lực sẵn có, chiến lược và sự nỗ lực … nên kết quả đạt được khác nhau. EU đã công bố chiến lược hội tụ từ năm 2002 và sau mười năm, rất nhiều quốc gia như Pháp vẫn còn tiếp tục tranh luận về việc hội tụ thế nào. Các nỗ lực của Trung quốc không hoàn toàn trở thành hiện thực do tập quán và thiếu hụt nguồn nhân lực được đào tạo về chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế. Ngay cả Hoa Kỳ, một quốc gia có hệ thống kế toán gần gũi với chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế, quá trình hội tụ cũng đòi hỏi phải điều chỉnh chương trình đào tạo về kế toán (Sunder, 2009). Một khảo sát được thực hiện bởi công ty kiểm toán KPMG và Hội Kế toán Hoa Kỳ năm 2008 cho thấy các chương trình đào tạo kế toán ở Hoa Kỳ chưa đáp ứng kịp với sự hội tụ nhanh chóng với chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế và cần phải nỗ lực cấp bách hơn nữa (Munter & Reckers, 2009).

– Để tận dụng lợi ích của quá trình hội tụ, mỗi quốc gia cần có sự chủ động và tầm nhìn trong việc lựa chọn chiến lược hội tụ phù hợp với đặc điểm của quốc gia. Chiến lược hội tụ được lựa chọn xuất phát từ định hướng phát triển kinh tế, đặc điểm quốc gia và vị thế chính trị của quốc gia đối với IASB. Sự thành công không nhất thiết là sự hội tụ toàn bộ với chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế, mà sự thành công này ở chỗ quốc gia có đạt được lợi ích nhiều nhất trong quá trình hội tụ hay không, khả năng huy động vốn ở các thị trường quốc tế, sự thừa nhận là nền kinh tế thị trường để thuận lợi trong xuất khẩu, việc giảm chi phí của các công ty và cơ quan quản lý nhà nước trong việc soạn thảo, kiểm toán và giám sát thị trường chứng khoán… Khác với các quốc gia lớn có thể tác động nhất định đến quá trình hội tụ, các quốc gia nhỏ ở châu Á được khảo sát thường chọn lựa cách thức hội tụ phù hợp, trong đó một số quốc gia hội tụ hoàn toàn, một số khác hội tụ theo hướng tiệm cận và các quốc gia còn lại hội tụ từng phần.