Tiếp Cận Nghiên Cứu Nghèo DTTS: Điểm Mới Trong Luận Án Về Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Nghèo Tại Khánh Hòa

Trong bối cảnh Việt Nam đang nỗ lực thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững, vấn đề nghèo đói, đặc biệt là tình trạng nghèo ở các hộ đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS), vẫn là một thách thức lớn. Các nghiên cứu trước đây thường tập trung vào đo lường và phân tích các yếu tố kinh tế – xã hội khách quan. Tuy nhiên, để hiểu sâu sắc hơn về vấn đề này, cần có một cách tiếp cận toàn diện hơn, kết hợp cả các yếu tố khách quan và chủ quan. Bài viết này sẽ trình bày một cách tiếp cận nghiên cứu mới về nghèo DTTS, dựa trên luận án tiến sĩ “Các yếu tố ảnh hưởng đến tình trạng nghèo của hộ đồng bào dân tộc thiểu số tại khu vực miền núi tỉnh Khánh Hòa” (Hồ Văn Mừng, 2024). Luận án này đề xuất một phương pháp tiếp cận hai chiều, vừa đo lường và phân tích các yếu tố truyền thống (khách quan), vừa tiếp cận từ góc độ cảm nhận của người nghèo (chủ quan). Cách tiếp cận này được kỳ vọng sẽ cung cấp một cái nhìn sâu sắc hơn và toàn diện hơn về vấn đề nghèo DTTS, từ đó giúp các nhà hoạch định chính sách đưa ra các giải pháp giảm nghèo hiệu quả hơn.

1. Đánh Giá Nghèo DTTS: Kết Hợp Yếu Tố Khách Quan Và Chủ Quan

Nghiên cứu về nghèo DTTS thường đối mặt với thách thức về tính đa dạng văn hóa và sự phức tạp của các yếu tố kinh tế – xã hội đặc thù (World Bank, 2022). Các phương pháp đo lường nghèo truyền thống, chủ yếu dựa vào thu nhập và chi tiêu, có thể không phản ánh đầy đủ thực tế đời sống của đồng bào DTTS, nơi các giá trị văn hóa, tập quán canh tác và mối quan hệ cộng đồng đóng vai trò quan trọng (UNDP, 2016).

Cách tiếp cận mới của luận án thể hiện ở việc kết hợp hai phương pháp đo lường chính:

• Đo lường các yếu tố khách quan: Luận án sử dụng các chỉ số kinh tế – xã hội truyền thống như thu nhập, chi tiêu, trình độ học vấn, tình trạng việc làm, khả năng tiếp cận dịch vụ y tế, giáo dục, và cơ sở hạ tầng. Các chỉ số này được sử dụng để đánh giá mức độ thiếu hụt về vật chất và cơ hội của các hộ DTTS.
• Đo lường cảm nhận chủ quan về nghèo: Luận án thu thập thông tin về cảm nhận của người nghèo về tình trạng kinh tế của gia đình, mức độ hài lòng với cuộc sống, và ý chí vươn lên thoát nghèo. Các câu hỏi được thiết kế để đo lường mức độ thiếu thốn chủ quan và sự bất an kinh tế mà các hộ DTTS phải đối mặt.

Việc kết hợp hai phương pháp đo lường này cho phép luận án có một cái nhìn toàn diện hơn về vấn đề nghèo DTTS. Nó giúp xác định những yếu tố nào thực sự quan trọng đối với người nghèo, và những yếu tố nào có thể bị bỏ qua trong các phương pháp đo lường truyền thống. Ví dụ, một hộ DTTS có thể có thu nhập trên mức nghèo khổ, nhưng vẫn cảm thấy nghèo do thiếu khả năng tiếp cận các dịch vụ y tế, giáo dục chất lượng, hoặc do cảm thấy bị kỳ thị và phân biệt đối xử. Ngược lại, một hộ DTTS có thể có thu nhập dưới mức nghèo khổ, nhưng vẫn cảm thấy hài lòng với cuộc sống do có một cộng đồng gắn kết, và có thể duy trì các giá trị văn hóa truyền thống (Roche & Morgan, 2012).

2. Phân Tích Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Tình Trạng Nghèo DTTS: Từ Góc Độ Hai Chiều

Luận án sử dụng các phương pháp phân tích định lượng và định tính để xác định các yếu tố ảnh hưởng đến tình trạng nghèo của hộ đồng bào DTTS. Các phương pháp định lượng, như hồi quy logistic và mô hình phương trình cấu trúc (SEM), được sử dụng để xác định mối quan hệ giữa các yếu tố khách quan và chủ quan với tình trạng nghèo. Các phương pháp định tính, như phỏng vấn sâu và thảo luận nhóm, được sử dụng để hiểu sâu hơn về kinh nghiệm nghèo đói của người nghèo và những rào cản mà họ phải đối mặt.

Kết quả nghiên cứu cho thấy rằng tình trạng nghèo DTTS bị ảnh hưởng bởi một loạt các yếu tố, bao gồm:

• Yếu tố kinh tế: Thu nhập thấp, thiếu việc làm ổn định, thiếu đất sản xuất, và khó khăn trong tiếp cận tín dụng.
• Yếu tố xã hội: Trình độ học vấn thấp, tình trạng sức khỏe kém, quy mô gia đình lớn, và các vấn đề về giới.
• Yếu tố văn hóa: Tập quán canh tác lạc hậu, thiếu kỹ năng quản lý tài chính, và các giá trị văn hóa có thể cản trở sự phát triển kinh tế.
• Yếu tố địa lý: Vị trí địa lý xa xôi, cơ sở hạ tầng kém phát triển, và rủi ro thiên tai cao.
• Yếu tố thể chế: Thiếu sự tham gia của người nghèo trong quá trình hoạch định chính sách, và các chính sách giảm nghèo không phù hợp với nhu cầu và hoàn cảnh của đồng bào DTTS.

Điểm đáng chú ý là luận án đã chỉ ra rằng cảm nhận chủ quan về nghèo có tác động đáng kể đến nỗ lực thoát nghèo của người nghèo. Nếu người nghèo cảm thấy hài lòng với cuộc sống hiện tại, họ có thể không có động lực để tìm kiếm các cơ hội kinh tế mới, hoặc tham gia vào các chương trình giảm nghèo. Điều này cho thấy rằng các chính sách giảm nghèo cần phải chú trọng đến việc nâng cao nhận thức và thay đổi thái độ của người nghèo, giúp họ tin rằng họ có thể cải thiện cuộc sống của mình.

Kết Luận

Luận án tiến sĩ của Hồ Văn Mừng (2024) đã đóng góp một cách tiếp cận nghiên cứu mới và toàn diện hơn về vấn đề nghèo DTTS tại Khánh Hòa. Bằng cách kết hợp đo lường các yếu tố khách quan và chủ quan, luận án đã cung cấp một cái nhìn sâu sắc hơn về kinh nghiệm nghèo đói của người nghèo và những rào cản mà họ phải đối mặt. Kết quả nghiên cứu cho thấy rằng các chính sách giảm nghèo cần phải chú trọng đến việc giải quyết các yếu tố kinh tế, xã hội, văn hóa, địa lý và thể chế, đồng thời phải chú trọng đến việc nâng cao nhận thức và thay đổi thái độ của người nghèo.

Để giảm nghèo DTTS hiệu quả, cần có một chiến lược toàn diện, bao gồm các yếu tố sau:

• Đầu tư vào giáo dục và đào tạo: Nâng cao trình độ học vấn và kỹ năng nghề nghiệp của đồng bào DTTS để giúp họ tìm kiếm các cơ hội việc làm tốt hơn.
• Hỗ trợ phát triển kinh tế địa phương: Khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư vào vùng DTTS, tạo ra các cơ hội việc làm mới và giúp đồng bào DTTS tiếp cận thị trường.
• Cải thiện cơ sở hạ tầng: Đầu tư vào giao thông, điện, nước sạch, và viễn thông để giúp đồng bào DTTS tiếp cận các dịch vụ cơ bản và kết nối với thế giới bên ngoài.
• Bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống: Giúp đồng bào DTTS duy trì bản sắc văn hóa của mình, đồng thời tạo ra các cơ hội kinh tế từ các giá trị văn hóa này.
• Nâng cao năng lực thể chế: Tăng cường sự tham gia của người nghèo trong quá trình hoạch định chính sách, và đảm bảo rằng các chính sách giảm nghèo phù hợp với nhu cầu và hoàn cảnh của đồng bào DTTS.

Luận án này là một nguồn tài liệu tham khảo quan trọng cho các nhà hoạch định chính sách, các nhà nghiên cứu, và các tổ chức phát triển quan tâm đến vấn đề nghèo DTTS. Hy vọng rằng những kết quả nghiên cứu này sẽ góp phần thúc đẩy các chính sách giảm nghèo hiệu quả hơn, giúp đồng bào DTTS có một cuộc sống tốt đẹp hơn.

Tài liệu tham khảo

• Hồ Văn Mừng (2024), Các yếu tố ảnh hưởng đến tình trạng nghèo của hộ đồng bào dân tộc thiểu số tại khu vực miền núi tỉnh Khánh Hòa, Luận án Tiến sĩ, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội.
• Roche, M. J. & Morgan, J. (2012), Towards an Autonomy Scale for Poverty Analysis: Validity and reliability evaluation with psychometric techniques for scale construction.
• UNDP (2016), Báo cáo về Nghèo đa chiều ở Việt Nam, Hà Nội.
• World Bank (2022), Từ chặng đường cuối đến chặng đường kế tiếp, Đánh giá thực trạng nghèo và bình đẳng của Việt Nam năm 2022, Hà Nội.

Báo giá dịch vụ viết thuê luận văn

Luận Văn A-Z  nhận làm trọn gói dịch vụ viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ. Liên hệ ngay dịch vụ viết thuê luận văn của chúng tôi!

UY TÍN - CHUYÊN NGHIỆP - BẢO MẬT

Nhận báo giá Xem thêm