Nghèo: Thiếu hụt nhu cầu cơ bản

Nghèo là một vấn đề phức tạp và đa diện, không chỉ đơn thuần là tình trạng thiếu hụt về thu nhập. Nó còn bao gồm sự thiếu hụt các nhu cầu cơ bản cần thiết cho một cuộc sống tối thiểu, như thực phẩm, nhà ở, y tế, giáo dục và các dịch vụ xã hội khác. Ở Việt Nam, đặc biệt là trong cộng đồng các dân tộc thiểu số (DTTS) tại các vùng miền núi, nghèo đói vẫn là một thách thức lớn, ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế – xã hội và chất lượng cuộc sống của người dân. Phần này của bài viết sẽ đi sâu vào khái niệm nghèo dưới góc độ thiếu hụt nhu cầu cơ bản, xem xét các yếu tố liên quan và phân tích tình hình thực tế tại khu vực miền núi tỉnh Khánh Hòa, dựa trên các nghiên cứu hiện có và dữ liệu thu thập được. Qua đó, chúng ta sẽ có cái nhìn toàn diện hơn về vấn đề này và đề xuất các giải pháp phù hợp để giảm nghèo bền vững cho đồng bào DTTS.

Bản chất của nghèo: Thiếu hụt đa chiều

Nghèo không chỉ là vấn đề thu nhập thấp, mà còn là sự thiếu hụt các nhu cầu cơ bản thiết yếu cho cuộc sống. Theo cách tiếp cận này, một người được coi là nghèo khi họ không có đủ nguồn lực để đáp ứng các nhu cầu tối thiểu về ăn uống, mặc quần áo, nhà ở, chăm sóc sức khỏe, giáo dục và các dịch vụ xã hội khác (World Bank, 1990).

Các chiều cạnh của nghèo:

• Nghèo về thu nhập: Đây là khía cạnh cơ bản nhất của nghèo, khi một cá nhân hoặc hộ gia đình không có đủ thu nhập để đáp ứng các nhu cầu sinh hoạt tối thiểu. Chuẩn nghèo thường được xác định dựa trên mức thu nhập cần thiết để mua một giỏ hàng hóa và dịch vụ thiết yếu.

• Nghèo về lương thực: Tình trạng thiếu ăn, suy dinh dưỡng do không có khả năng tiếp cận đủ lương thực, thực phẩm để đảm bảo sức khỏe và phát triển thể chất.

• Nghèo về nhà ở: Sống trong những căn nhà tạm bợ, dột nát, không đảm bảo an toàn và vệ sinh.

• Nghèo về y tế: Khó khăn trong việc tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe, khám chữa bệnh khi ốm đau, bệnh tật.

• Nghèo về giáo dục: Không có cơ hội được đi học hoặc không được học hành đầy đủ, dẫn đến thiếu kiến thức và kỹ năng để tìm kiếm việc làm tốt hơn.

• Nghèo về tiếp cận thông tin: Thiếu khả năng tiếp cận các nguồn thông tin, kiến thức, văn hóa, giải trí, dẫn đến bị cô lập và hạn chế khả năng hòa nhập xã hội.

Cách tiếp cận đa chiều về nghèo này ngày càng được công nhận rộng rãi và được sử dụng để xây dựng các chính sách giảm nghèo toàn diện và hiệu quả hơn. Các nghiên cứu của Alkire & Foster (2011) đã phát triển các chỉ số đo lường nghèo đa chiều, cho phép đánh giá tình trạng nghèo trên nhiều khía cạnh khác nhau và xác định các nhóm dân cư dễ bị tổn thương nhất.

Nghèo ở đồng bào DTTS:

Tình trạng nghèo ở đồng bào DTTS thường phức tạp hơn do sự kết hợp của nhiều yếu tố, bao gồm:

• Vị trí địa lý: Phần lớn đồng bào DTTS sinh sống ở các vùng núi cao, vùng sâu vùng xa, nơi điều kiện tự nhiên khắc nghiệt, giao thông khó khăn, cơ sở hạ tầng kém phát triển.
• Trình độ học vấn: Tỷ lệ người DTTS có trình độ học vấn thấp hơn so với người Kinh, dẫn đến khó khăn trong việc tìm kiếm việc làm và nâng cao thu nhập (World Bank, 2013).
• Rào cản ngôn ngữ và văn hóa: Sự khác biệt về ngôn ngữ và văn hóa có thể gây khó khăn trong việc tiếp cận các dịch vụ công và hòa nhập với xã hội.
• Thiếu đất sản xuất: Nhiều hộ DTTS không có đủ đất sản xuất hoặc đất đai bị thoái hóa, bạc màu, dẫn đến năng suất thấp và thu nhập bấp bênh.
• Tập quán canh tác lạc hậu: Phương thức canh tác truyền thống, thiếu ứng dụng khoa học kỹ thuật, dẫn đến năng suất thấp và dễ bị tổn thương trước các rủi ro thiên tai, dịch bệnh.
• Thiếu vốn và tín dụng: Khó khăn trong việc tiếp cận các nguồn vốn tín dụng để đầu tư phát triển sản xuất do thiếu tài sản thế chấp và thủ tục phức tạp.
• Chính sách chưa hiệu quả: Các chính sách hỗ trợ giảm nghèo đôi khi chưa phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương, thủ tục rườm rà, khó tiếp cận, hoặc nguồn lực còn hạn chế.

Thực trạng thiếu hụt nhu cầu cơ bản của đồng bào DTTS tại khu vực miền núi tỉnh Khánh Hòa

Để hiểu rõ hơn về tình trạng nghèo và thiếu hụt nhu cầu cơ bản của đồng bào DTTS, chúng ta sẽ xem xét các dữ liệu và kết quả nghiên cứu tại khu vực miền núi tỉnh Khánh Hòa, dựa trên các nguồn thông tin đã được cung cấp (Mừng, 2024).

Khái quát về tình hình kinh tế – xã hội:

Khánh Hòa là một tỉnh ven biển Nam Trung Bộ, nhưng có địa hình đa dạng, với vùng núi chiếm phần lớn diện tích. Huyện Khánh Sơn và Khánh Vĩnh là hai huyện miền núi đặc biệt khó khăn của tỉnh, nơi có đông đồng bào DTTS sinh sống, chủ yếu là dân tộc Rắclây và T’ring. Tình hình kinh tế – xã hội tại hai huyện này còn nhiều hạn chế, với tỷ lệ hộ nghèo cao hơn nhiều so với bình quân chung của tỉnh.

Tỷ lệ nghèo và thiếu hụt dịch vụ xã hội cơ bản:

Theo Quyết định số 3315/QĐ-UBND (2023), tỷ lệ hộ nghèo tại hai huyện Khánh Sơn và Khánh Vĩnh vẫn còn rất cao:

• Khánh Sơn: 31.63%
• Khánh Vĩnh: 25.51%

Điều này cho thấy tình trạng nghèo đói vẫn là một thách thức lớn tại khu vực này. Bên cạnh đó, đồng bào DTTS còn đối mặt với nhiều thiếu hụt về dịch vụ xã hội cơ bản, như được thể hiện trong Bảng 4.3 (Mừng, 2024).

Đánh giá của cán bộ và chuyên gia:

Theo kết quả khảo sát các cán bộ quản lý địa phương và chuyên gia, các yếu tố ảnh hưởng đến tình trạng nghèo của đồng bào DTTS tại khu vực này bao gồm:

• Điều kiện tự nhiên và hạ tầng xã hội không thuận lợi
• Trình độ nhận thức, dân trí còn thấp
• Tâm lý ỷ lại vào nhà nước, thiếu ý chí vươn lên
• Thiếu đất sản xuất, vốn, kinh nghiệm sản xuất và đầu ra ổn định cho sản phẩm

Giải pháp cho vấn đề nghèo:

Từ những phân tích trên, có thể thấy rằng việc giảm nghèo cho đồng bào DTTS tại khu vực miền núi tỉnh Khánh Hòa đòi hỏi một cách tiếp cận toàn diện, kết hợp nhiều giải pháp đồng bộ, bao gồm:

• Đầu tư cơ sở hạ tầng: Nâng cấp và xây dựng mới các công trình giao thông, thủy lợi, điện, nước sạch, trường học, trạm y tế để cải thiện điều kiện sống và sản xuất của người dân.
• Hỗ trợ sản xuất: Cung cấp giống cây trồng, vật nuôi, phân bón, kỹ thuật canh tác mới, hỗ trợ tiếp cận vốn tín dụng ưu đãi để giúp người dân tăng năng suất và thu nhập.
• Đào tạo nghề: Tổ chức các khóa đào tạo nghề phù hợp với nhu cầu của thị trường lao động và đặc điểm của địa phương, giúp người dân có kỹ năng để tìm kiếm việc làm hoặc tự tạo việc làm.
• Nâng cao dân trí: Tăng cường công tác giáo dục, tuyên truyền để nâng cao nhận thức của người dân về các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, cũng như về các kiến thức khoa học kỹ thuật, kỹ năng sống, bảo vệ sức khỏe, bảo vệ môi trường.
• Xây dựng các mô hình giảm nghèo hiệu quả: Phát triển các mô hình sản xuất, kinh doanh phù hợp với điều kiện của địa phương, có sự tham gia của cộng đồng và sự hỗ trợ của nhà nước, doanh nghiệp.
• Phát huy vai trò của cộng đồng: Tăng cường sự tham gia của người dân vào quá trình xây dựng và thực hiện các chính sách giảm nghèo, tạo điều kiện để họ tự quyết định các vấn đề liên quan đến cuộc sống của mình.
• Cải thiện chính sách: Rà soát và điều chỉnh các chính sách hỗ trợ giảm nghèo để phù hợp hơn với điều kiện thực tế của địa phương, đảm bảo tính khả thi, hiệu quả và dễ tiếp cận đối với người dân.

Kết luận

Tóm lại, nghèo là một vấn đề đa chiều, không chỉ giới hạn ở sự thiếu hụt về thu nhập mà còn bao gồm sự thiếu hụt các nhu cầu cơ bản. Tình trạng này đặc biệt nghiêm trọng ở đồng bào DTTS tại khu vực miền núi tỉnh Khánh Hòa, nơi điều kiện kinh tế – xã hội còn nhiều khó khăn. Để giảm nghèo bền vững cho đồng bào DTTS, cần có một cách tiếp cận toàn diện, kết hợp nhiều giải pháp đồng bộ và phù hợp với đặc điểm của địa phương, trong đó, vai trò của Nhà nước là vô cùng quan trọng trong việc tạo ra môi trường thuận lợi và cung cấp các nguồn lực cần thiết để người dân có thể tự vươn lên thoát nghèo. Luận án này đề xuất một cách tiếp cận mới trong việc đo lường mức độ ảnh hưởng của các yếu tố tới tình trạng nghèo, để có những chính sách phù hợp với người nghèo đồng bào DTTS tại khu vực miền núi tỉnh Khánh Hòa.

Báo giá dịch vụ viết thuê luận văn

Luận Văn A-Z  nhận làm trọn gói dịch vụ viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ. Liên hệ ngay dịch vụ viết thuê luận văn của chúng tôi!

UY TÍN - CHUYÊN NGHIỆP - BẢO MẬT

Nhận báo giá Xem thêm