Giới thiệu
Trong bối cảnh kinh tế số đang phát triển nhanh chóng, thanh toán không tiếp xúc đã nổi lên như một yếu tố then chốt trong việc định hình lại ngành ngân hàng và cách thức giao dịch tài chính được thực hiện. Sự tiện lợi, tốc độ và hiệu quả mà thanh toán không tiếp xúc mang lại đã thúc đẩy sự chấp nhận rộng rãi của người tiêu dùng và doanh nghiệp trên toàn cầu. Bài viết này đi sâu vào định nghĩa về thanh toán không tiếp xúc và mối liên hệ chặt chẽ với ngành ngân hàng, đồng thời xem xét các nghiên cứu hiện có để làm sáng tỏ bản chất đa diện của hiện tượng này. Mục tiêu là cung cấp một cái nhìn tổng quan toàn diện, làm nổi bật các khía cạnh lý thuyết và thực nghiệm quan trọng, từ đó góp phần vào sự hiểu biết sâu sắc hơn về vai trò ngày càng tăng của thanh toán không tiếp xúc trong hệ sinh thái tài chính hiện đại.
Định nghĩa về thanh toán không tiếp xúc và ngân hàng
Thanh toán không tiếp xúc, về cốt lõi, là một phương thức giao dịch tài chính cho phép người tiêu dùng thực hiện thanh toán mà không cần tiếp xúc vật lý trực tiếp giữa thiết bị thanh toán của họ và thiết bị đầu cuối thanh toán của người bán. Điều này thường được thực hiện thông qua các công nghệ như Giao tiếp trường gần (NFC), Nhận dạng tần số vô tuyến (RFID) hoặc mã QR. Công nghệ NFC, có lẽ là phổ biến nhất, cho phép giao tiếp tầm ngắn giữa các thiết bị khi chúng được đưa đến gần nhau trong phạm vi vài centimet (Rogers, 2010). Điều này trái ngược với các phương thức thanh toán truyền thống như thanh toán bằng tiền mặt hoặc thẻ từ, vốn đòi hỏi sự tiếp xúc vật lý hoặc chèn thẻ vào thiết bị đầu cuối. Sự phát triển của thanh toán không tiếp xúc có thể được xem như một phần của xu hướng rộng lớn hơn hướng tới số hóa các dịch vụ tài chính, được thúc đẩy bởi sự tiến bộ công nghệ và nhu cầu ngày càng tăng của người tiêu dùng về các giải pháp thanh toán nhanh chóng, an toàn và tiện lợi (Claessens et al., 2002).
Ngân hàng, trong bối cảnh thanh toán không tiếp xúc, đóng một vai trò trung tâm trong việc tạo điều kiện và hỗ trợ các giao dịch này. Các ngân hàng không chỉ là nhà phát hành thẻ thanh toán không tiếp xúc mà còn là nhà cung cấp cơ sở hạ tầng và công nghệ cần thiết để xử lý và bảo mật các giao dịch này. Sự trỗi dậy của thanh toán không tiếp xúc đã trùng hợp với sự phát triển của ngân hàng số, một mô hình ngân hàng dựa trên việc cung cấp các dịch vụ tài chính thông qua các kênh kỹ thuật số, bao gồm ứng dụng di động, nền tảng trực tuyến và ví điện tử (Demirgüç-Kunt et al., 2018). Thanh toán không tiếp xúc thường được tích hợp liền mạch vào các nền tảng ngân hàng số này, cung cấp cho khách hàng một phương thức thanh toán tích hợp và tiện lợi trong hệ sinh thái ngân hàng số của họ. Ví dụ, nhiều ứng dụng ngân hàng di động hiện cho phép người dùng liên kết thẻ thanh toán của họ với ví di động và thực hiện thanh toán không tiếp xúc trực tiếp từ điện thoại thông minh của họ. Để hiểu hơn về xu hướng này có thể tham khảo thêm về tiền điện tử và hệ thống ngân hàng.
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc chấp nhận thanh toán không tiếp xúc bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố, bao gồm nhận thức của người tiêu dùng về sự tiện lợi, bảo mật và dễ sử dụng (Davis, 1989). Mô hình chấp nhận công nghệ (TAM) của Davis (1989) cho rằng nhận thức về tính hữu ích và dễ sử dụng là những yếu tố quyết định chính đến việc chấp nhận một công nghệ mới. Trong bối cảnh thanh toán không tiếp xúc, sự tiện lợi và tốc độ của việc thanh toán chỉ bằng một cú chạm hoặc vẫy tay đã được chứng minh là những yếu tố hấp dẫn đáng kể đối với người tiêu dùng (Bolt & Tieman, 2008). Tuy nhiên, nhận thức về bảo mật cũng đóng một vai trò quan trọng. Mặc dù thanh toán không tiếp xúc thường được coi là an toàn, nhưng một số người tiêu dùng vẫn bày tỏ lo ngại về rủi ro gian lận hoặc truy cập trái phép vào thông tin tài chính của họ (Geva, 2018). Do đó, các ngân hàng và nhà cung cấp dịch vụ thanh toán đã đầu tư đáng kể vào việc tăng cường các biện pháp bảo mật cho thanh toán không tiếp xúc, chẳng hạn như mã hóa và xác thực mã thông báo, để xây dựng lòng tin của người tiêu dùng và giảm thiểu rủi ro.
Tác động kinh tế của thanh toán không tiếp xúc là một lĩnh vực nghiên cứu đang phát triển. Một số nghiên cứu cho thấy rằng việc áp dụng thanh toán không tiếp xúc có thể dẫn đến tăng hiệu quả giao dịch và giảm chi phí cho cả người bán và người tiêu dùng (Bolt & Tieman, 2008). Thời gian giao dịch nhanh hơn có thể giúp giảm hàng đợi thanh toán và cải thiện trải nghiệm mua sắm tổng thể. Hơn nữa, thanh toán không tiếp xúc có thể thúc đẩy chi tiêu của người tiêu dùng. Một số nghiên cứu đã phát hiện ra rằng người tiêu dùng có xu hướng chi tiêu nhiều hơn khi sử dụng thanh toán không tiếp xúc so với tiền mặt, có thể là do sự tiện lợi và cảm giác “ít đau đớn” hơn khi thanh toán bằng thẻ hoặc thiết bị di động so với việc trao đổi tiền mặt vật lý (Prelec & Loewenstein, 1998). Tuy nhiên, cần lưu ý rằng tác động này có thể khác nhau tùy thuộc vào bối cảnh kinh tế và văn hóa cụ thể. Để có cái nhìn sâu sắc hơn về hành vi người tiêu dùng, bạn có thể tham khảo thêm về Động cơ thúc đẩy tiêu dùng.
Từ góc độ ngân hàng, thanh toán không tiếp xúc mang đến cả cơ hội và thách thức. Về mặt cơ hội, thanh toán không tiếp xúc cho phép các ngân hàng mở rộng phạm vi dịch vụ kỹ thuật số của họ, thu hút khách hàng mới và tăng cường sự gắn kết với khách hàng hiện tại. Việc cung cấp các giải pháp thanh toán không tiếp xúc sáng tạo có thể giúp các ngân hàng khác biệt hóa bản thân trên thị trường cạnh tranh và duy trì tính phù hợp trong bối cảnh tài chính đang thay đổi nhanh chóng. Hơn nữa, dữ liệu giao dịch được tạo ra bởi thanh toán không tiếp xúc có thể cung cấp cho các ngân hàng những hiểu biết có giá trị về hành vi chi tiêu của khách hàng, cho phép họ cá nhân hóa dịch vụ và đưa ra các sản phẩm tài chính phù hợp hơn. Bạn có thể đọc thêm về vai trò của dịch vụ ngân hàng trong nền kinh tế hiện đại để hiểu rõ hơn về vấn đề này.
Tuy nhiên, thanh toán không tiếp xúc cũng đặt ra những thách thức đối với ngành ngân hàng. Một thách thức quan trọng là nhu cầu đầu tư đáng kể vào cơ sở hạ tầng và công nghệ để hỗ trợ thanh toán không tiếp xúc. Các ngân hàng cần nâng cấp hệ thống thanh toán của họ, triển khai thiết bị đầu cuối thanh toán không tiếp xúc và đảm bảo an ninh cho các giao dịch không tiếp xúc. Ngoài ra, sự gia tăng của các nhà cung cấp dịch vụ thanh toán không phải ngân hàng, chẳng hạn như công ty công nghệ tài chính và công ty công nghệ lớn, đang tạo ra sự cạnh tranh ngày càng tăng đối với các ngân hàng truyền thống trong lĩnh vực thanh toán. Những công ty này thường có lợi thế về công nghệ, sự nhanh nhẹn và cơ sở khách hàng lớn, có thể đe dọa thị phần và lợi nhuận của các ngân hàng truyền thống trong thị trường thanh toán.
Khung pháp lý và quy định cho thanh toán không tiếp xúc cũng là một yếu tố quan trọng định hình sự phát triển của lĩnh vực này. Các nhà quản lý tài chính trên toàn thế giới đang tích cực theo dõi và điều chỉnh thanh toán không tiếp xúc để đảm bảo an toàn, hiệu quả và cạnh tranh công bằng (CPMI, 2015). Các quy định có thể bao gồm các khía cạnh như bảo vệ dữ liệu người tiêu dùng, an ninh giao dịch, phí giao dịch và khả năng tương tác giữa các hệ thống thanh toán khác nhau. Sự phát triển của các tiêu chuẩn và quy định nhất quán trên các khu vực pháp lý khác nhau là rất quan trọng để thúc đẩy sự chấp nhận và tăng trưởng rộng rãi của thanh toán không tiếp xúc trên toàn cầu.
Trong tương lai, thanh toán không tiếp xúc dự kiến sẽ tiếp tục phát triển và đổi mới. Xu hướng hướng tới thanh toán di động và ví kỹ thuật số có thể sẽ tiếp tục tăng tốc, khi điện thoại thông minh và thiết bị đeo ngày càng trở thành phương tiện thanh toán ưa thích của người tiêu dùng. Sự phát triển của các công nghệ mới nổi như thanh toán sinh trắc học và tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương (CBDC) cũng có thể có tác động sâu sắc đến tương lai của thanh toán không tiếp xúc (BIS, 2020). Thanh toán sinh trắc học, chẳng hạn như xác thực bằng vân tay hoặc khuôn mặt, có thể tăng cường hơn nữa tính bảo mật và tiện lợi của thanh toán không tiếp xúc. CBDC, nếu được phát hành rộng rãi, có thể cung cấp một hình thức tiền kỹ thuật số do ngân hàng trung ương phát hành, có thể được sử dụng cho thanh toán không tiếp xúc và có khả năng làm giảm sự phụ thuộc vào các hệ thống thanh toán do tư nhân quản lý. Để hiểu rõ hơn về cách ngân hàng huy động vốn và hoạt động, bạn có thể tham khảo thêm về Hiệu quả hoạt động của NHTM.
Tóm lại, thanh toán không tiếp xúc đại diện cho một sự đổi mới mang tính chuyển đổi trong lĩnh vực thanh toán và ngân hàng. Nó được định nghĩa bởi việc sử dụng các công nghệ không tiếp xúc để tạo điều kiện thuận lợi cho các giao dịch tài chính, mang lại sự tiện lợi, tốc độ và hiệu quả. Ngân hàng đóng một vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ và thúc đẩy thanh toán không tiếp xúc, tích hợp nó vào các dịch vụ ngân hàng số của họ và đầu tư vào cơ sở hạ tầng và bảo mật cần thiết. Việc chấp nhận thanh toán không tiếp xúc bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố, bao gồm nhận thức của người tiêu dùng về sự tiện lợi, bảo mật và dễ sử dụng. Mặc dù thanh toán không tiếp xúc mang lại nhiều cơ hội cho ngành ngân hàng, nhưng nó cũng đặt ra những thách thức liên quan đến đầu tư công nghệ, cạnh tranh và quy định. Trong tương lai, thanh toán không tiếp xúc dự kiến sẽ tiếp tục phát triển và đổi mới, được định hình bởi các xu hướng như thanh toán di động, sinh trắc học và CBDC, tiếp tục củng cố vai trò của nó trong hệ sinh thái tài chính hiện đại. Bên cạnh đó, một yếu tố cũng ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ đó là các yếu tố ảnh hưởng đến quản trị rủi ro tài chính trong các doanh nghiệp.
Kết luận
Bài viết này đã cung cấp một cái nhìn tổng quan toàn diện về định nghĩa về thanh toán không tiếp xúc và mối liên hệ của nó với ngành ngân hàng. Chúng ta đã thấy rằng thanh toán không tiếp xúc không chỉ là một phương thức giao dịch mới mà còn là một lực lượng biến đổi đang định hình lại cách thức chúng ta tương tác với hệ thống tài chính. Sự tiện lợi và hiệu quả mà thanh toán không tiếp xúc mang lại đã thúc đẩy sự chấp nhận rộng rãi, đồng thời đặt ra cả cơ hội và thách thức cho các ngân hàng truyền thống. Khi công nghệ tiếp tục phát triển, thanh toán không tiếp xúc dự kiến sẽ đóng một vai trò ngày càng quan trọng trong tương lai của ngân hàng và thương mại, đòi hỏi sự theo dõi liên tục, nghiên cứu sâu rộng hơn và các chính sách thích ứng để khai thác tối đa tiềm năng của nó đồng thời giảm thiểu rủi ro. Sự hợp tác giữa các nhà nghiên cứu, nhà hoạch định chính sách và các nhà thực hành trong ngành là rất quan trọng để định hướng sự phát triển bền vững và có lợi của thanh toán không tiếp xúc trong kỷ nguyên số. Tìm hiểu thêm về lý thuyết agency để hiểu rõ hơn về quản trị và mối quan hệ trong các tổ chức tài chính.
Tài liệu tham khảo
BIS. (2020). Innovation in payments. Bank for International Settlements.
Bolt, W., & Tieman, A. F. (2008). Consumer adoption of contactless payments: An empirical analysis. De Nederlandsche Bank.
Claessens, S., Demirgüç-Kunt, A., & Honohan, P. (2002). Financial sector policy for developing countries. World Bank Publications.
CPMI. (2015). Framework for the security of mobile payments. Committee on Payments and Market Infrastructures.
Davis, F. D. (1989). Perceived usefulness, perceived ease of use, and user acceptance of information technology. MIS quarterly, 319-340.
Demirgüç-Kunt, A., Honohan, P., & Beck, T. (2018). Finance for all?: Policies and pitfalls in expanding access. World Bank Publications.
Geva, B. (2018). The law of electronic funds transfers. Wolters Kluwer Law & Business.
Prelec, D., & Loewenstein, G. (1998). The pain of paying and pleasure of anticipating consumption. Journal of Behavioral Decision Making, 11(4), 247-257.
Rogers, E. M. (2010). Diffusion of innovations. Simon and Schuster.
Báo giá dịch vụ viết thuê luận văn
Luận Văn A-Z nhận làm trọn gói dịch vụ viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ. Liên hệ ngay dịch vụ viết thuê luận văn của chúng tôi!
UY TÍN - CHUYÊN NGHIỆP - BẢO MẬT
