Khái niệm về Ngân hàng Thương mại
Giới thiệu
Ngân hàng thương mại đóng vai trò trung tâm trong hệ thống tài chính hiện đại, là cầu nối quan trọng giữa người tiết kiệm và người đi vay, đồng thời là động lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Hiểu rõ khái niệm ngân hàng thương mại là nền tảng để phân tích sâu hơn về hoạt động, vai trò và tác động của chúng đối với nền kinh tế. Bài viết này sẽ đi sâu vào khái niệm ngân hàng thương mại, tổng hợp các định nghĩa từ nhiều nguồn tài liệu khoa học, phân tích các khía cạnh cốt lõi và làm rõ bản chất của loại hình tổ chức tài chính đặc biệt này. Qua đó, bài viết mong muốn cung cấp một cái nhìn toàn diện và sâu sắc về ngân hàng thương mại, góp phần vào việc nghiên cứu và thảo luận học thuật trong lĩnh vực kinh tế tài chính.
Khái niệm về ngân hàng thương mại
Khái niệm về ngân hàng thương mại
Ngân hàng thương mại, một định chế tài chính không thể thiếu trong nền kinh tế thị trường, đã được nghiên cứu và định nghĩa dưới nhiều góc độ khác nhau trong suốt lịch sử phát triển của ngành kinh tế học. Từ những định nghĩa sơ khai tập trung vào chức năng trung gian thanh toán và tín dụng, đến những quan điểm hiện đại, toàn diện hơn, khái niệm ngân hàng thương mại đã không ngừng được mở rộng và làm sâu sắc. Để có được một cái nhìn đa chiều và đầy đủ về khái niệm này, chúng ta cần xem xét các định nghĩa khác nhau từ các nhà kinh tế học và các tổ chức tài chính uy tín.
Một trong những định nghĩa kinh điển về ngân hàng thương mại thường được trích dẫn là từ Rose và Hudgins (2008). Trong cuốn sách “Bank Management and Financial Services”, hai tác giả này định nghĩa ngân hàng thương mại là “một công ty cung cấp một loạt các dịch vụ tài chính, đặc biệt là tín dụng, thanh toán và quản lý rủi ro”. Định nghĩa này nhấn mạnh tính đa dạng trong hoạt động của ngân hàng thương mại, không chỉ giới hạn ở việc cho vay và nhận tiền gửi, mà còn bao gồm nhiều dịch vụ tài chính khác nhằm đáp ứng nhu cầu đa dạng của khách hàng. Điểm quan trọng trong định nghĩa này là sự tập trung vào ba chức năng cốt lõi: tín dụng, thanh toán và quản lý rủi ro, những chức năng này được xem là nền tảng cho sự tồn tại và phát triển của ngân hàng thương mại.
Mishkin (2016) trong “The Economics of Money, Banking and Financial Markets” tiếp cận khái niệm ngân hàng thương mại từ góc độ chức năng kinh tế. Ông định nghĩa ngân hàng thương mại là “các định chế tài chính chấp nhận tiền gửi và cho vay”. Định nghĩa này tuy ngắn gọn nhưng lại làm nổi bật hai hoạt động cơ bản nhất của ngân hàng thương mại: huy động vốn và cấp tín dụng. Việc chấp nhận tiền gửi từ công chúng tạo ra nguồn vốn cho ngân hàng, và sau đó, nguồn vốn này được sử dụng để cho vay, tạo ra tín dụng cho nền kinh tế. Mishkin cũng nhấn mạnh vai trò trung gian tài chính của ngân hàng, kết nối người có vốn dư thừa (người gửi tiền) với người có nhu cầu vốn (người đi vay).
Một góc nhìn khác về khái niệm ngân hàng thương mại được thể hiện trong định nghĩa của Saunders và Cornett (2018) trong “Financial Institutions Management: A Risk Management Approach”. Họ định nghĩa ngân hàng thương mại là “các định chế tài chính cung cấp một loạt các dịch vụ tài chính, bao gồm chấp nhận tiền gửi, cho vay, dịch vụ thanh toán, quản lý tài sản và tư vấn tài chính”. Định nghĩa này mở rộng phạm vi hoạt động của ngân hàng thương mại, không chỉ giới hạn ở các dịch vụ truyền thống như tín dụng và thanh toán, mà còn bao gồm các dịch vụ hiện đại hơn như quản lý tài sản và tư vấn tài chính. Sự đa dạng hóa dịch vụ này phản ánh xu hướng phát triển của ngành ngân hàng trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gia tăng và nhu cầu của khách hàng ngày càng phức tạp.
Từ góc độ pháp lý, Luật Các Tổ Chức Tín Dụng của Việt Nam (2010, sửa đổi 2017) định nghĩa ngân hàng thương mại là “loại hình ngân hàng được thực hiện tất cả các hoạt động ngân hàng và các hoạt động kinh doanh khác theo quy định của Luật này nhằm mục tiêu lợi nhuận”. Định nghĩa này nhấn mạnh tính toàn diện trong hoạt động của ngân hàng thương mại, được phép thực hiện hầu hết các nghiệp vụ ngân hàng, đồng thời xác định mục tiêu hoạt động chính của ngân hàng thương mại là lợi nhuận. Yếu tố lợi nhuận là động lực quan trọng thúc đẩy ngân hàng thương mại hoạt động hiệu quả và bền vững.
Để tổng hợp các định nghĩa trên, có thể thấy rằng khái niệm ngân hàng thương mại có thể được hiểu theo nhiều khía cạnh khác nhau, nhưng đều xoay quanh các đặc điểm chung sau:
Thứ nhất, ngân hàng thương mại là một tổ chức tài chính trung gian. Chức năng trung gian này là cốt lõi của ngân hàng thương mại, thể hiện qua việc ngân hàng đóng vai trò cầu nối giữa người gửi tiền và người vay tiền, giữa người có vốn và người cần vốn. Levine (2005) trong “Finance and Growth: Theory and Evidence” đã chỉ ra rằng chức năng trung gian tài chính của ngân hàng đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bằng cách nâng cao hiệu quả phân bổ vốn.
Thứ hai, hoạt động chính của ngân hàng thương mại là huy động vốn và cấp tín dụng. Huy động vốn được thực hiện thông qua việc nhận tiền gửi từ các tổ chức và cá nhân, tạo ra nguồn vốn cho ngân hàng. Cấp tín dụng, dưới hình thức cho vay và các hình thức tín dụng khác, là hoạt động sử dụng vốn huy động được để cung cấp vốn cho nền kinh tế. Freixas và Rochet (2008) trong “Microeconomics of Banking” đã phân tích sâu sắc về vai trò của ngân hàng trong việc tạo ra tín dụng và ảnh hưởng của tín dụng đến hoạt động kinh tế.
Thứ ba, ngân hàng thương mại cung cấp đa dạng các dịch vụ tài chính. Bên cạnh các dịch vụ truyền thống như tín dụng và thanh toán, ngân hàng thương mại ngày càng mở rộng sang các dịch vụ hiện đại hơn như quản lý tài sản, tư vấn tài chính, bảo hiểm, và các dịch vụ ngân hàng điện tử. Berger và Udell (2006) trong “The Economics of Small Business Finance: The Roles of Private Equity and Debt Markets in the Financial Life Cycle” đã nghiên cứu về sự đa dạng hóa dịch vụ của ngân hàng và vai trò của nó trong việc phục vụ nhu cầu của các doanh nghiệp nhỏ và vừa.
Thứ tư, mục tiêu hoạt động của ngân hàng thương mại là lợi nhuận. Mặc dù ngân hàng thương mại đóng vai trò quan trọng trong hệ thống tài chính và nền kinh tế, nhưng bản chất của nó vẫn là một doanh nghiệp, hoạt động vì mục tiêu lợi nhuận. Tuy nhiên, việc theo đuổi lợi nhuận của ngân hàng thương mại phải đi đôi với việc tuân thủ các quy định pháp luật và đảm bảo an toàn hệ thống tài chính. Dewatripont và Tirole (1994) trong “The Prudential Regulation of Banks” đã thảo luận về sự cân bằng giữa mục tiêu lợi nhuận và yêu cầu an toàn, ổn định của ngân hàng thương mại.
Ngoài ra, cần nhấn mạnh rằng ngân hàng thương mại hoạt động trong một môi trường pháp lý và quản lý chặt chẽ. Hoạt động ngân hàng có ảnh hưởng lớn đến nền kinh tế và xã hội, do đó, cần có sự quản lý và giám sát chặt chẽ từ các cơ quan quản lý nhà nước để đảm bảo an toàn và ổn định hệ thống tài chính, bảo vệ quyền lợi của người gửi tiền và duy trì niềm tin của công chúng vào hệ thống ngân hàng. Goodhart (2011) trong “The Basel Committee on Banking Supervision: A History of the Early Years, 1974-1997” đã trình bày lịch sử phát triển của các quy định và tiêu chuẩn quốc tế về giám sát ngân hàng, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc quản lý rủi ro và đảm bảo an toàn hoạt động ngân hàng.
Tóm lại, khái niệm ngân hàng thương mại là một khái niệm đa diện, phản ánh bản chất phức tạp và vai trò quan trọng của loại hình tổ chức tài chính này. Từ các định nghĩa khác nhau, chúng ta có thể thấy rằng ngân hàng thương mại không chỉ đơn thuần là nơi cất giữ tiền bạc, mà còn là trung tâm của hệ thống tài chính, thực hiện nhiều chức năng quan trọng như trung gian tài chính, tạo ra tín dụng, cung cấp dịch vụ thanh toán, và đóng góp vào sự phát triển kinh tế. Việc hiểu rõ khái niệm ngân hàng thương mại là bước đầu tiên và quan trọng để nghiên cứu sâu hơn về hoạt động, quản lý, và vai trò của ngân hàng thương mại trong nền kinh tế hiện đại. Xem thêm về khái niệm và đặc trưng của ngân hàng thương mại.
Kết luận
Bài viết đã trình bày một tổng quan về khái niệm ngân hàng thương mại, dựa trên các định nghĩa và phân tích từ nhiều nguồn tài liệu khoa học. Ngân hàng thương mại được xác định là một tổ chức tài chính trung gian, đóng vai trò cầu nối giữa người tiết kiệm và người đi vay, thực hiện các chức năng chính như huy động vốn, cấp tín dụng, và cung cấp đa dạng các dịch vụ tài chính. Mục tiêu hoạt động của ngân hàng thương mại là lợi nhuận, nhưng phải tuân thủ các quy định pháp luật và đảm bảo an toàn hệ thống. Hiểu rõ khái niệm này là nền tảng quan trọng để nghiên cứu sâu hơn về vai trò và tác động của ngân hàng thương mại đối với nền kinh tế, cũng như để hoạch định chính sách và quản lý hiệu quả hoạt động ngân hàng. Trong bối cảnh hệ thống tài chính ngày càng phát triển và phức tạp, việc tiếp tục nghiên cứu và làm rõ các khía cạnh khác nhau của khái niệm ngân hàng thương mại vẫn luôn là một vấn đề có ý nghĩa khoa học và thực tiễn. Để tìm hiểu thêm, bạn có thể tham khảo bài viết về các dịch vụ chính của ngân hàng thương mại.
Tài liệu tham khảo
Berger, A. N., & Udell, G. F. (2006). The economics of small business finance: The roles of private equity and debt markets in the financial life cycle. Journal of Banking & Finance, 30(12), 2945-2984.
Dewatripont, M., & Tirole, J. (1994). The prudential regulation of banks. MIT press.
Freixas, X., & Rochet, J. C. (2008). Microeconomics of banking. MIT press.
Goodhart, C. A. E. (2011). The Basel Committee on Banking Supervision: A history of the early years, 1974-1997. Cambridge University Press.
Levine, R. (2005). Finance and growth: theory and evidence. In Handbook of economic growth (Vol. 1, pp. 865-934). Elsevier.
Luật Các Tổ Chức Tín Dụng. (2010, sửa đổi 2017). Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Mishkin, F. S. (2016). The economics of money, banking and financial markets (11th ed.). Pearson Education.
Rose, P. S., & Hudgins, S. C. (2008). Bank management and financial services (7th ed.). McGraw-Hill/Irwin.
Saunders, A., & Cornett, M. M. (2018). Financial institutions management: A risk management approach (9th ed.). McGraw-Hill Education.
Ngoài ra, để hiểu rõ hơn về vai trò của vốn trong hoạt động ngân hàng, bạn có thể tham khảo bài viết về vai trò của vốn chủ sở hữu trong hoạt động ngân hàng thương mại.
Để hiểu rõ hơn về các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của các tổ chức này, bạn có thể tham khảo thêm bài viết về các nhân tố ảnh hưởng tới hiệu quả quản trị tài chính trong doanh nghiệp.
Hiểu rõ hơn về vấn đề này qua bài viết: Ưu điểm và nhược điểm của công cụ thị trường mở.
Ngoài ra, để hiểu rõ hơn về các hình thức tín dụng, bạn có thể tham khảo bài viết về các hình thức tín dụng.
Tìm hiểu thêm về hiệu quả hoạt động của ngân hàng thương mại để hiểu rõ hơn về cách đánh giá và nâng cao hiệu quả của các ngân hàng.
Báo giá dịch vụ viết thuê luận văn
Luận Văn A-Z nhận làm trọn gói dịch vụ viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ. Liên hệ ngay dịch vụ viết thuê luận văn của chúng tôi!
UY TÍN - CHUYÊN NGHIỆP - BẢO MẬT
