Kinh nghiệm về cơ chế quản lý tài chính các bệnh viện công tại Trung Quốc

Hệ thống Bệnh viện công ở Trung Quốc gồm 3 tuyến dịch vụ: Trạm y tế thôn bản (cung cấp các dịch vụ ngoại trú để điều trị các bệnh thông thường, CSSK bà mẹ trẻ em và các dịch vụ tiêm chủng); BV xã/phường/thị trấn (cung cấp các dịch vụ ngoại trú điều trị các bệnh thông thường và tiểu phẫu đơn giản); BV huyện, tỉnh, thành phố (cung cấp các dịch vụ nội trú và ngoài trú kể cả các phẫu thuật phức tạp).

Các Bệnh viện công đã thực hiện cơ chế tự chủ một phần sau năm 1980 với mục tiêu giảm bớt gánh nặng tài chính của Chính phủ và mở rộng, nâng cấp cơ sở vật chất bệnh viện. Quá trình cải cách Bệnh viện công theo cơ chế tự chủ như sau[64]:

Giai đoạn đầu của cải cách bệnh viện (1980 – 2005): Trung Quốc đã tiến hành cải cách trên những khía cạnh cơ bản sau:

(1)XHH nguồn vốn và nguồn tài chính từ thị trường vốn: hình thức phổ biến là “hợp tác dự án” – một bộ phận của BV do nhà đầu tư điều hành hoặc do một công ty liên doanh thuê không gian và vật tư trang thiết bị của BV điều hành, lợi nhuận được chia sẻ giữa nhà đầu tư và BV.

(2) BV được phép thu phí cao hơn đối với các dịch vụ chất lượng cao hơn.

(3) BV được phép thưởng cho cán bộ và giữ lại khoản chênh lệch thu chi để phát triển cơ sở vật chất.

(4) Biểu phí dịch vụ đưa ra với mức giá thấp hơn chi phí đối với các DVYT cơ bản, trong khi lại thu lợi nhuận cao hơn từ việc bán thuốc và cung cấp DVYT công nghệ cao.

(5) BV tiếp tục được cấp ngân sách để trả lương cơ bản nhưng khoản ngân sách này sẽ ít dần đi trong tổng thu của BV (10%).

Mức viện phí cao là rào cản đối với người dân trong việc tiếp cận các DVYT. Bên cạnh đó BHYT lại giảm do tỷ lệ người dân tham gia BHYT giảm tử 71% dân số năm 1981 xuống còn 21% năm 1993 mà chủ yếu lại tập trung ở thành thị vào nhóm dân cư có thu nhập.

Điều này cũng đã gây ra tình trạng mất công bằng trong CSSK, gánh nặng viện phí đã chuyển từ người có thu nhập cao sang nhóm có thu nhập thấp, từ người khỏe mạnh sang người ốm yếu…. Tính đến năm 2003 hơn 70% người dân Trung Quốc không có BHYT, năm 2004 chi tiêu y tế của Chính phủ đổi vào các thành phố lớn đến gần 80% trong khi dân số thành thị chỉ chiếm 42%. Các BV lớn đua nhau tăng doanh thu (chủ yếu qua bán thuốc) và ép các bệnh nhân sử dụng các dịch vụ kỹ thuật cao.

[message type=”e.g. information, success”]Xem thêm: Nội dung cơ chế quản lý tài chính bệnh viện công[/message]

Ngay từ năm 2009, Trung Quốc đã công bố kế hoạch bơm 123 tỷ USD vào lĩnh vực CSSK, đến cuối 2011 là 173 tỷ USD. Theo báo cáo, đến năm 2010 hơn 94% dân số Trung Quốc đã được hưởng BHYT. Năm 2012, Bộ Y tế Trung Quốc tiếp tục thực hiện cải thiện DVYT, tăng các khoản trợ cấp y tế thường niên, tích cực đẩy mạnh hệ thống DVYT công cộng và khả năng ứng phó tình hướng y tế khẩn cấp.

Sau quá trình thực hiện và đúc rút kinh nghiệm từ thực tiễn quản lý, bắt đầu từ năm 2010, Trung Quốc xác định định hướng chiến lược mới dựa trên cơ sở tăng cường chức năng phúc lợi của Bệnh viện công, đẩy mạnh việc thực hiện tự chủ ở các Bệnh viện công với các nội dung sau: Nâng cao vai trò của các khoản thu từ nguồn công; Tăng cường vai trò của chính phủ trong lập kế hoạch và giám sát; Cải tiến quản lý và chất lượng dịch vụ; Tăng cường hiệu quả và giảm chi phí của bệnh nhân; Tách biệt quyền sở hữu và quản lý, tăng cường các cơ quan quản trị; Tách biệt các hoạt động vì lợi nhuận và phi lơi nhuận của BV cũng như của các nhà cung cấp DVYT khác; Cải cách phương thức thanh toán và mức giá để làm giảm bớt động cơ lạm dụng một số dịch vụ; Các chính sách đền bù và chế độ ưu đ i cho cán bộ được cải thiện nhằm tạo động lực cho cán bộ, phù hợp với các định hướng mới.