Giải pháp xây dựng chính sách tín dụng phù hợp cho doanh nghiệp nhỏ và vừa

Xây dựng và triển khai tốt chính sách tín dụng đối với DNNVV sẽ tạo nên mối quan hệ chặt chẽ giữa ngân hàng và DNNVV, giúp ngân hàng nắm bắt được nhu cầu của khách hàng vay vốn. Đồng thời, giúp ngân hàng chủ động có những biện pháp thích ứng kịp thời, phát hiện và giải quyết những khó khăn vướng mắc trong hoạt động sử dụng vốn vay của khách hàng nhằm hạn chế những rủi ro không lường trước được, nâng cao chất lượng tín dụng đối với DNNVV, đẩy mạnh doanh thu cho ngân hàng từ các sản phẩm, dịch vụ từ đối tượng này.

Để đảm bảo thực hiện thành công chính sách tín dụng đối với DNNVV, các NHTM cần thực hiện:

– Xây dựng chính sách tín dụng thuộc chính sách khách hàng đối với DNNVV tại các địa bàn giao dịch cụ thể thông qua việc phân tích ngành và định hướng khách hàng theo từng vùng miền, từ đó có thể đẩy mạnh công tác tiếp thị dịch vụ ngân hàng tới DNNVV của từng chi nhánh theo đúng định hướng và có hiệu quả.

– Đa dạng hoá các hình thức cấp tín dụng dành cho DNNVV. DNNVV tại từng địa bàn có những đặc điểm, tiềm năng khai thác khác nhau nên các hình thức tín dụng và các dịch vụ đi kèm phải được thiết kế phù hợp với đối tượng DNNVV.

+ Thông qua kết quả nghiên cứu, khảo sát nhu cầu tín dụng và nhu cầu sử dụng các dịch vụ ngân hàng của DNNVV tại địa bàn của ngân hàng đó, các NHTM cần phát triển thêm những sản phẩm dựa trên thực tế nhu cầu khảo sát tại từng địa bàn, từng chi nhánh và chỉnh sửa các sản phẩm đã có theo hướng dễ áp dụng, có tính cạnh tranh cao, phù hợp với đặc điểm của từng địa bàn, thu hút được những khách hàng DNNVV tốt đến với ngân hàng. Một số hướng có thể áp dụng như sau: (i) Miền Bắc: tập trung vào các DNNVV trong ngành phân phối, công nghệ thông tin và viễn thông dược và y tế, khai thác than và khoáng sản, xăng dầu dầu khí, bao bì, giấy, hoá chất, inox…; (ii) Miền Trung: tập trung vào các DNNVV có hoạt động xuất nhập khẩu đồ gỗ, thủ công mĩ nghệ, dệt may, điện…; (iii) Miền Nam: tập trung vào các DNNVV trong ngành công nghệ thông tin và viễn thông, phân phối, xuất nhập khẩu nông thuỷ sản, innox, dược và y tế…

+ Tài trợ trọn gói cho DNNVV từ khâu thu mua nguyên vật liệu đầu vào đến khâu tiêu thụ đầu ra nếu các doanh nghiệp trong chu trình sản xuất này cùng có quan hệ với ngân hàng. Sản phẩm tín dụng có thể cung cấp: cho vay ngắn hạn theo món hoặc theo hạn mức (với cả doanh nghiệp bán hàng và mua hàng); bao thanh toán (với doanh nghiệp bán hàng); thấu chi tài khoản thanh toán (với doanh nghiệp bán hàng và mua hàng)… Dịch vụ đi kèm: thu hộ, chi hộ, quản lý danh mục công nợ…

+ Thành lập công ty cho thuê tài chính được xem là hướng đi thực sự hiệu quả cho các DNNVV trong điều kiện yếu kém về năng lực tài chính và công nghệ. Với dịch vụ cho thuê tài chính, DNNVV có cơ hội tăng năng lực sản xuất kinh doanh trong điều kiện hạn chế về nguồn vốn đầu tư. Cho thuê tài chính giúp cho doanh nghiệp không bị ứ đọng vốn vào tài sản cố định thông qua các nghiệp vu bán – tái cho thuê, các DNNVV có thể chuyển dịch nguồn tài sản cố định thành vốn lưu động sử dụng vào nhiều mục đích kinh doanh khác nhau. Để mở rộng và nâng cao khả năng hoạt động cho thuê tài chính cần: (i) Thiết lập kênh phân phối hợp lý, bên cạnh kênh truyền thống trực tiếp, các công ty cho thuê tài chính cần phát triển kênh phân phối điện tử để đáp ứng nhu cầu thuê của DNNVV; (ii) Đa dạng hóa các hình thức cho thuê, từng bước triển khai thuê vận hành. Cải tiến quy trình theo hướng đơn giản, đáp ứng yêu cầu của DNNVV từ khâu thẩm định dự án đến khâu thanh tóan tiền thuê và thanh lý hợp đồng; (iii) Cung cấp các dịch vụ hỗ trợ: tư vấn chọn lựa công nghệ, lựa chọn nhà cung cấp và tư vấn về các điều khoản trong hợp đồng.

– Nghiên cứu và ban hành biểu phí và lãi suất cạnh tranh, thay đổi theo từng thời kì. DNNVV hoạt động trong tất cả các lĩnh vực, ngành nghề và mỗi lĩnh vực, ngành nghề đều có thế mạnh và hạn chế riêng, dẫn đến nhu cầu hay quan niệm về nguồn vốn cũng khác nhau. Do đó, những đánh giá chính xác về khách hàng và khoản tín dụng cấp nhằm xây dựng một biểu phí lãi suất cho vay phù hợp với từng đối tượng ngành nghề. Tùy vào từng thời kỳ hay từng đối tượng mà chính sách lãi suất có những ưu tiên khác nhau:

+ Đối với những DNNVV có quan hệ lâu năm với ngân hàng, vay trả sòng phẳng, có tín nhiệm thì ngân hàng có thể cho vay với lãi suất ưu đãi hơn, hoặc thời gian trả nợ không hạn chế, có thể phụ thuộc vào thời gian thu hồi vốn. Những ưu tiên này sẽ thúc đẩy các DNNVV sử dụng vốn có hiệu quả, đảm bảo chất lượng trong quan hệ tín dụng để mối quan hệ tiếp tục được mở rộng.

+ Với những DNNVV mới vay vốn lần đầu, nếu dự án là khả thi thì ngân hàng có thể tạo điều kiện để việc giải ngân được nhanh chóng với những ưu đãi về lãi suất nhỏ hơn và vốn vay lớn hơn các món vay thông thường.

Ngoài ra, không chỉ ưu đãi về lãi suất vay vốn, các NHTM nên tăng cường các dịch vụ và không thu phí cho các DNNVV như: chuyển tiền, thanh toán bù trừ… Việc này tạo tâm lý cho khách hàng là luôn được hưởng thiện chí chăm sóc từ phía ngân hàng, từ đó khuyến khích các DNNVV đặt quan hệ với ngân hàng.

– Lựa chọn các sản phẩm và hình thức tài sản bảo đảm phù hợp với đặc điểm ngành nghề của DNNVV từng vùng miền như nhận thế chấp bất động sản, tài sản cố định của doanh nghiệp; nhận thế chấp hàng tồn kho hoặc khoản phải thu luân chuyển và không luân chuyển…

– Tăng cường công tác truyền thông, quảng bá sản phẩm dịch vụ ngân hàng trên các phương tiện đại chúng tại địa phương nhằm mang đến thông tin về sản phẩm, tiện ích khi sử dụng dịch vụ của ngân hàng tới các khách hàng nói chung và DNNVV nói riêng.

– Thời gian giao dịch và độ chính xác trong quá trình cung ứng dịch vụ: đây là một yếu tố quan trọng trong ngành dịch vụ ngân hàng. DNNVV mặc dù có quy mô nhỏ, dư nợ không lớn nhưng với số lượng khách hàng tương đối lớn nên thường xuyên phát sinh nhu cầu giao dịch và sử dụng dịch vụ ngân hàng. Vì vậy, thời gian giao dịch cũng như độ chuẩn xác trong quá trình giao dịch là yếu tố cạnh tranh lớn của các NHTM để thu hút được những DNNVV có nhu cầu, có chất lượng tốt và giữ được những DNNVV truyền thống, có uy tín với ngân hàng.

– Thường xuyên cập nhật sự biến động của thị trường. Nhằm có những cảnh báo sớm, những nhận định chính xác trong từng thời kì cho hoạt động tín dụng đối với toàn bộ nền kinh tế nói chung và với DNNVV nói riêng, các NHTM phải đánh giá đúng tình hình kinh tế, những biến động bất thường có thể xảy ra nhằm duy trì được danh mục khách hàng có uy tín, giảm được dư nợ xấu của những đối tượng hoặc ngành nghề có rủi ro tín dụng cao, từ đó nâng cao chất lượng tín dụng đối với DNNVV cũng như với toàn bộ khách hàng của ngân hàng. Để làm tốt vấn đề này và đưa ra được các phương hướng giải quyết kịp thời, các NHTM có thể thuê các chuyên gia kinh tế, các tổ chức tư vấn hàng đầu trong và ngoài nước đánh giá biến động của thị trường theo tháng, theo quý… Không những vậy, việc lựa chọn những cá nhân có thâm niên kinh nghiệm về tài chính ngân hàng vào các vị trí chủ chốt cũng là lựa chọn đáng lưu ý cho các NHTM Việt Nam.