Mục lục

Cơ hội và thách thức của hội nhập quốc tế

1. Đối với nền kinh tế quốc gia

1.1. Cơ hội của hội nhập quốc tế

Một là, có điều kiện để thu hút được nhiều vốn đầu tư từ nước ngoài.

Hội nhập kinh tế, thực hiện các cam kết quốc tế làm cho môi trường kinh doanh phù hợp với thông lệ quốc tế. Do đó, sẽ tăng sức hấp dẫn các nhà đầu tư nước ngoài đặc biệt một số ngành chủ chốt như ngân hàng, tài chính, bảo hiểm…, tăng sự hỗ trợ tài chính, tín dụng cho sự phát triển kinh tế.

Hai là, hội nhập kinh tế quốc tế cho phép khai thác được lợi thế của nước ngoài về kỹ thuật, công nghệ và quản lý.

Hội nhập quốc tế giúp chúng ta bỏ qua được thời kỳ mày mò nghiên cứu, rút ngắn thời gian đi tới đích. Sự lưu thông hàng hoá, hợp tác liên kết với các nước khác tạo ra áp lực cạnh tranh ở trong nước. Đây sẽ là động lực to lớn thúc đẩy các doanh nghiệp trong nước áp dụng kỹ thuật, công nghệ hiện đại, thường xuyên đổi mới mẫu mã sản phẩm, giảm chi phí sản xuất và nâng cao hiệu quả kinh doanh.

Những kinh nghiệm tổ chức sản xuất và quản lý hiện đại của nước ngoài từ các doanh nghiệp FDI, cũng như qua hợp tác, giao lưu sẽ giúp các doanh nghiệp trong nước trưởng thành nhanh chóng. Hội nhập kinh tế quốc tế giúp các nước tranh thủ được nguồn vốn, kỹ thuật, công nghệ tiên tiến để thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế quốc gia

Ba là, cơ hội tham gia vào quá trình phân công lao động quốc tế

Phân công lao động quốc tế cho phép các quốc gia khai thác lợi thế của mình khi tham gia thị trường thế giới. Trên thị trường quốc tế hình thành các dòng lưu chuyển hàng hoá, tiền tệ, dịch vụ. Quốc gia sẽ trở thành một công đoạn của quá trình kinh doanh quốc tế. Tức là làm cho thị trường trong nước thành bộ phận của thị trường quốc tế, phân công lao động trong nước thành bộ phận của phân công lao động quốc tế. Quá trình chuyển hóa một bộ phận lao động trong nước thành lao động xuất khẩu thông qua xuất khẩu hàng hoá, dịch vụ. Điều này có lợi cả về phương diện kinh tế và phương diện xã hội.

[message type=”e.g. information, success”]Xem thêm : Các yếu tố thúc đẩy hội nhập quốc tế[/message]

Mặt khác, hội nhập kinh tế cho phép các quốc gia xuất khẩu được nhiều lao động ra nước ngoài. Đây là nguồn thu ngoại tệ lớn, tăng thu nhập, cải thiện đời sống dân cư, giải quyết việc làm và đào tạo được lực lượng lao động có chuyên môn tốt cho công cuộc xây dựng đất nước.

Bốn là, cơ hội mở rộng thị trường xuất khẩu hàng hoá, dịch vụ.

Quá trình liên kết và hợp tác quốc tế diễn ra bắt buộc các nước phải mở cửa thị trường cho nhau. Các quốc gia sẽ có cơ hội để xuất khẩu các mặt hàng mà mình có ưu thế đồng thời nhập khẩu được các công nghệ nguồn. Hàng hoá có thể thâm nhập được thị trường các nước một cách thuận lợi hơn. Các doanh nghiệp sẽ có nhiều cơ hội tiếp cận với các nguồn tín dụng, công nghệ hiện đại, các loại hình dịch vụ, vật tư, nguyên liệu và cơ hội xuất khẩu sản phẩm do thị trường được mở rộng và không bị phân biệt đối xử. Cơ hội xuất khẩu bình đẳng sẽ có những ảnh hưởng tích cực đến hoạt động của các doanh nghiệp trong nước, sản xuất sẽ được mở rộng và tạo nhiều công ăn việc làm cho người lao động.

Năm là, nâng cao khả năng cạnh tranh và tính hiệu quả trong nền kinh tế, đồng thời tạo ra môi trường cạnh tranh bình đẳng cho các doanh nghiệp trong nước

Môi trường kinh doanh trong nước đã được cải thiện theo hướng thuận lợi và minh bạch hơn. Việc đơn giản hoá thủ tục hành chính sẽ có tác động tích cực đối với việc phát triển các doanh nghiệp mới ở hầu hết các ngành hàng. Việc phát triển hệ thống ngân hàng và bảo hiểm cũng như mở rộng các kênh tài chính cạnh tranh sẽ tạo cơ hội tiếp cận tài chính tốt và có tính cạnh tranh hơn cho các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, các doanh nghiệp hoạt động kinh doanh xuất khẩu, các doanh nghiệp thuộc các ngành ưu tiên …

Việc mở cửa thị trường nội địa, cắt giảm thuế và các rào cản phi thuế đối với các sản phẩm như máy móc, thiết bị, nguyên nhiên vật liệu đã tạo điều kiện cho nhiều hàng hoá đến với người tiêu dùng và doanh nghiệp trong nước với mức giá hợp lý hơn, giúp cho các doanh nghiệp và hướng tới nâng cao năng lực cạnh tranh nhờ được cung cấp nguồn lực tốt hơn.

1.2. Thách thức của hội nhập quốc tế

Một là: Việc mở cửa thị trường dẫn đến cạnh tranh tăng lên, các doanh nghiệp không chỉ cạnh tranh trong nước mà còn phải cạnh tranh cả trên thị trường thế giới. Khi hội nhập, các khoản trợ cấp hoặc có tính chất trợ cấp của Chính phủ cho một số ngành phải bãi bỏ.

Hai là: Cần phải xử lý triệt để các điểm yếu như quy mô của doanh nghiệp còn nhỏ, năng lực tài chính yếu kém, kỹ năng và kiến thức chuyên sâu về quản lý trong môi trường cạnh tranh quốc tế còn có hạn, thiếu sự liên kết và chỉ tham gia được vào các khâu có giá trị gia tăng thấp trong chuỗi giá trị toàn cầu. Năng lực nghiên cứu và thiết kế, khả năng đổi mới công nghệ của các doanh nghiệp còn hạn chế, lực lượng lao động có trình độ cao chưa đủ đáp ứng nhu cầu phát triển.

Ba là: Buộc phải tuân thủ các tiêu chuẩn chung. Các doanh nghiệp phải đối mặt với các quy định về thực thi quyền sở hữu trí tuệ, tuân thủ các quy định về nhãn mác và xuất xứ hàng hoá, bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ.

Bốn là: Xử lý các vấn đề mâu thuẫn. Một trong những thách thức đối với hầu hết các ngành hàng là phải xử lý vấn đề rất khó khăn và luôn chứa đựng mâu thuẫn giữa một bên là mở cửa, giảm thuế để hạ giá thành đầu vào cho sản xuất và để người tiêu dùng được tiếp cận với hàng hoá rẻ với một bên là bảo hộ sản xuất trong nước. Phần lớn các ngành hàng đều vừa được sản xuất trong nước lại vừa nhập khẩu. Sau khi hội nhập, nhiều mặt hàng sản xuất ra luôn có giá cao hơn so với đối thủ cạnh tranh, khó tiêu thụ cả ở thị trường trong và ngoài nước.

2. Đối với ngành tài chính – ngân hàng

2.1. Cơ hội của hội nhập quốc tế

Thứ nhất: Đẩy mạnh công cuộc đổi mới hệ thống ngân hàng:

Hội nhập kinh tế quốc tế là động lực thúc đẩy công cuộc đổi mới và cải cách hệ thống ngân hàng tiến hành nhanh hơn và quyết liệt hơn, từ đó nâng cao sức cạnh tranh và hiệu quả hoạt động, tăng tính kỷ luật thị trường trong hoạt động ngân hàng, nâng cao năng lực quản trị, điều hành tương xứng với các chuẩn mực của hệ thống ngân hàng quốc tế. Hệ thống ngân hàng sẽ có điều kiện phát triển mạnh mẽ với sự góp mặt của nhiều tổ chức tài chính, tín dụng mới dưới các hình thức như: ngân hàng thương mại cổ phần, ngân hàng liên doanh với nước ngoài, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, các công ty tài chính….

Thứ hai: Thúc đẩy ngành ngân hàng phát triển.

Mở cửa thị trường dịch vụ ngân hàng và nới lỏng hạn chế đối với các tổ chức tài chính nước ngoài là điều kiện để thu hút đầu tư trực tiếp vào lĩnh vực tài chính. Hệ thống ngân hàng thương mại có điều kiện nắm bắt những cơ hội trong hội nhập, khai thác lợi thế cạnh tranh “trên sân nhà”, thu hút nguồn vốn và công nghệ, kỹ thuật hiện đại, nâng cao trình độ quản lý cho cán bộ ngân hàng. Các ngân hàng sẽ nâng cao năng lực cạnh tranh và hiệu quả hoạt động, bằng việc nâng cao năng lực tài chính qua tiếp cận sự hỗ trợ kỹ thuật, tư vấn, đào tạo thông qua các hình thức liên doanh, liên kết với các ngân hàng và tổ chức tài chính quốc tế, phát triển sản phẩm dịch vụ mới và mở rộng kênh phân phối ra nước ngoài. Khách hàng cả cá nhân và doanh nghiệp sẽ được tiếp cận và sử dụng nhiều loại hình sản phẩm dịch vụ ngân hàng đa dạng và tiên tiến hơn, cũng như các sản phẩm tiện ích phục vụ hoạt động kinh doanh nhằm giảm thiểu rủi ro và tăng khả năng cạnh tranh cho doanh nghiệp. Hội nhập sẽ tạo ra một thị trường mở cửa và có tính cạnh tranh cao, thúc đẩy khu vực dịch vụ ngân hàng tăng trưởng cả về quy mô và loại hình hoạt động, thích ứng nhanh hơn với những tác động từ bên ngoài, từ đó có khả năng đóng góp nhiều hơn và chủ động hơn vào sự phát triển chung của nền kinh tế.

Thứ ba: Nâng cao năng lực quản trị hệ thống ngân hàng:

Các cơ quan quản lý trong lĩnh vực tài chính-tiền tệ có cơ hội và cũng tạo sức ép đòi hỏi các nhà quản lý phải chủ động tìm hiểu, tự trang bị nâng cao kiến thức, kỹ năng, trình độ quản lý tiên tiến và quản trị hệ thống ngân hàng phù hợp với xu thế hội nhập của ngành ngân hàng. Hội nhập quốc tế sẽ tạo cơ hội nâng cao năng lực, hiệu quả điều hành và thực thi chính sách tiền tệ, đổi mới cơ chế kiểm soát tiền tệ, lãi suất, tỉ giá theo nguyên tắc thị trường. Hội nhập cũng là cơ hội để tăng cường phối hợp giữa các NHTW và giữa NHTW với các tổ chức tài chính quốc tế về chính sách tiền tệ, trao đổi thông tin và ngăn ngừa rủi ro, qua đó hạn chế biến động của thị trường tài chính quốc tế và đảm bảo an toàn cho hệ thống ngân hàng. Hệ thống NHTM và thị trường tiền tệ hoạt động an toàn và hiệu quả sẽ tạo thuận lợi cho việc nâng cao hiệu lực và hiệu quả của chính sách tiền tệ. Hội nhập quốc tế sẽ thúc đẩy cải cách thể chế, hoàn thiện hệ thống pháp luật và nâng cao năng lực hoạt động của
các cơ quan quản lý tài chính, loại bỏ các hình thức bảo hộ, bao cấp vốn, tài chính đối với các NHTM trong nước, hạn chế tình trạng ỷ lại, trông chờ vào sự hỗ trợ của NHNN và Chính phủ.

Thứ tư: Nâng cao hiệu quả hoạt động ngân hàng

Nhờ hội nhập quốc tế, các ngân hàng trong nước sẽ tiếp cận thị trường tài chính quốc tế một cách dễ dàng hơn, hiệu quả huy động vốn và sử dụng vốn sẽ tăng lên, góp phần nâng cao chất lượng và loại hình hoạt động. Các ngân hàng trong nước sẽ phản ứng, điều chỉnh và hoạt động một cách linh hoạt hơn theo tín hiệu thị trường trong nước và quốc tế nhằm tối đa hóa lợi nhuận và giảm thiểu rủi ro; tạo điều kiện cho việc tăng trưởng tổng tài sản, tổng dư nợ tín dụng, huy động vốn của hệ thống ngân hàng; chuyển biến cơ cấu thu nhập theo hướng tích cực, nâng cao tỷ lệ thu nhập
phi lãi suất trong tổng thu nhập ; phát triển các dịch vụ và tín dụng ngân hàng .

2.2. Thách thức của hội nhập quốc tế

Một là: Gia tăng áp lực cạnh tranh: Mở cửa thị trường tài chính làm tăng số lượng các ngân hàng có tiềm lực mạnh về tài chính, công nghệ hiện đại và trình độ quản lý tiên tiến, áp lực cạnh tranh cũng tăng dần theo lộ trình nới lỏng các qui định đối với các tổ chức tài chính nước ngoài. Với quy mô tài chính lớn, công nghệ hiện đại và trình độ quản lý tiên tiến, các ngân hàng nước ngoài sẽ chiếm ưu thế và điều đó có nghĩa là sức ép cạnh tranh với các ngân hàng trong nước sẽ càng lớn. Các ngân hàng thương mại trong nước sẽ gặp nhiều khó khăn trong việc mở rộng thị phần, phát triển hệ thống phân phối và cung cấp các sản phẩm dịch vụ ngân hàng, khi mà trình độ công nghệ và kỹ năng quản trị của các ngân hàng thương mại trong nước còn hạn chế, nhất là các ngân hàng thương mại cổ phần quy mô nhỏ, năng lực tài chính và quản trị còn yếu. Điều này tạo nguy cơ tiềm ẩn cho các ngân hàng nội địa về vấn đề thị phần và kênh phân phối.

Hai là: Thách thức trong công tác điều hành của ngân hàng Nhà nước do những diễn biến khó tiên liệu của nền kinh tế, tài chính thế giới. Việc xây dựng và điều hành chính sách tiền tệ, chính sách tỷ giá trở nên khó khăn, phức tạp hơn do các cân đối vĩ mô biến động mạnh hơn. Chu chuyển vốn và chu chuyển thương mại diễn ra với tốc độ nhanh hơn và quy mô lớn hơn, việc hài hoà giữa các mục tiêu kiểm soát lạm phát, kiềm chế nhập siêu và tăng trưởng kinh tế khó thực hiện hơn. Môi trường cạnh tranh gia tăng và sự mở rộng của ngân hàng về quy mô quá nhanh,