Khái niệm Vụ án có bị can là người dưới 18 tuổi
1. Dẫn nhập
Tình hình tội phạm do người dưới 18 tuổi thực hiện đang có xu hướng gia tăng và diễn biến phức tạp, đặc biệt tại khu vực Tây Bắc với những đặc thù riêng về địa lý, văn hóa và xã hội. Do vậy, việc làm rõ khái niệm vụ án có bị can là người dưới 18 tuổi là rất cần thiết.
2. Khái niệm Vụ án hình sự
Vụ án hình sự là vụ việc sau khi được cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng tiếp nhận, kiểm tra, xác minh nguồn tin về tội phạm, xác định có dấu hiệu tội phạm thông qua quyết định khởi tố vụ án hình sự. Quyết định khởi tố vụ án hình sự là một trong những cơ sở pháp lý xác định đó là vụ án hình sự và cơ quan có thẩm quyền áp dụng các quyết định tố tụng tiếp theo.
3. Khái niệm Bị can là người dưới 18 tuổi
“Bị can là người hoặc pháp nhân bị khởi tố về hình sự” [47, tr.65]. Bị can có thể là người từ đủ 18 tuổi hoặc người dưới 18 tuổi. Bị can là người dưới 18 tuổi là bị can chưa tròn 18 tuổi thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội được quy định trong Bộ luật hình sự và bị coi là tội phạm. Tuy nhiên, không phải người dưới 18 tuổi phạm tội nào cũng bị khởi tố bị can mà chỉ những người từ đủ 14 tuổi trở lên mới bị khởi tố bị can khi họ thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội và bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo loại tội đã được quy định trong BLHS.
4. Năng lực trách nhiệm hình sự
Khoa học pháp lý đưa ra khái niệm chưa đủ độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự là: “Khi người ấy chưa đạt đến độ tuổi theo quy định của pháp luật hình sự để có thể nhận thức được tính chất thực tế và tính chất pháp lý của hành vi nguy hiểm cho xã hội bị luật hình sự cấm mà mình thực hiện hoặc điều khiển được hành vi đó” [67, tr23].
Người dưới 18 tuổi chưa đủ tuổi chịu trách nhiệm hình sự khi thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội không cấu thành tội phạm. Vì vậy mà pháp luật hình sự quy định rất cụ thể về độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự, nghĩa là chỉ đạt độ tuổi nhất định, người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội được quy định trong BLHS mới phải chịu trách nhiệm hình sự.
5. Khái niệm Vụ án có bị can là người dưới 18 tuổi
“Vụ án có bị can là người dưới 18 tuổi là vụ án do cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng tiếp nhận, kiểm tra, xác minh nguồn tin về tội phạm, xác định hành vi nguy hiểm cho xã hội do người dưới 18 tuổi thực hiện được quy định trong Bộ luật hình sự và bị coi là tội phạm, trên cơ sở đó cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng ra quyết định khởi tố vụ án hình sự, khởi tố bị can làm cơ sở pháp lý cho các hoạt động tố tụng tiếp theo”.
6. Khái niệm Điều tra vụ án có bị can là người dưới 18 tuổi của Cơ quan Cảnh sát điều tra cấp huyện
Điều tra vụ án hình sự là quá trình cơ quan có thẩm quyền tiến hành áp dụng mọi biện pháp pháp luật quy định để xác định tội phạm, chủ thể thực hiện hành vi phạm tội và các tình tiết khác liên quan đến vụ án, làm rõ sự thật khách quan của vụ án hình sự.
Cơ quan Cảnh sát điều tra cấp huyện là một trong những Cơ quan điều tra trong hệ thống Cơ quan điều tra của Việt Nam nói chung và trong Cơ quan Cảnh sát điều tra của CAND nói riêng. Thẩm quyền điều tra của Cơ quan Cảnh sát điều tra cấp huyện được tiến hành điều tra vụ án có bị can là người dưới 18 tuổi khi bị can phạm vào các tội quy định tại các chương từ Chương XIV đến Chương XXIV của BLHS năm 2015 sửa đổi bổ sung năm 2017 và thuộc thẩm quyền xét xử của Tòa án nhân dân cấp huyện.
Với cách tiếp cận nêu trên, có thể hiểu: “Điều tra vụ án có bị can là người dưới 18 tuổi của Cơ quan Cảnh sát điều tra cấp huyện là quá trình Cơ quan Cảnh sát điều tra cấp huyện tiến hành các hoạt động theo trình tự, thủ tục tố tụng hình sự, có sự phối hợp, hỗ trợ chặt chẽ của các cơ quan hữu quan, dung các phương tiện, biện pháp nhất định nhằm thu thập thông tin, tài liệu, chứng cứ để chứng minh làm rõ toàn bộ sự thật của vụ án có bị can là người dưới 18 tuổi, phục vụ cho việc xử lý người phạm tội và giải quyết vụ án theo đúng quy định của pháp luật”.
7. Khái niệm Áp dụng pháp luật trong điều tra vụ án có bị can là người dưới 18 tuổi của Cơ quan Cảnh sát điều tra cấp huyện
“Áp dụng pháp luật trong điều tra vụ án có bị can là người dưới 18 tuổi của Cơ quan Cảnh sát điều tra cấp huyện là một hình thức thực hiện pháp luật, theo đó Cơ quan Cảnh sát điều tra cấp huyện căn cứ vào quy định của pháp luật ban hành văn bản/ quyết định cá biệt hoặc hành vi tố tụng cụ thể làm phát sinh, thay đổi, chấm dứt quan hệ pháp luật tố tụng hình sự trong điều tra vụ án có bị can là người dưới 18 tuổi, bảo đảm xử lý nghiêm minh, đúng pháp luật, nhân văn, nhân đạo, đồng thời bảo vệ quyền con người, quyền và lợi ích hợp pháp của bị can là người dưới 18 tuổi.”
8. Kết luận
Việc làm rõ khái niệm “Vụ án có bị can là người dưới 18 tuổi” là tiền đề quan trọng để áp dụng đúng đắn và hiệu quả các quy định pháp luật, góp phần bảo vệ quyền lợi của người dưới 18 tuổi trong quá trình tố tụng, đồng thời đảm bảo trật tự an toàn xã hội.
Báo giá dịch vụ viết thuê luận văn
Luận Văn A-Z nhận làm trọn gói dịch vụ viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ. Liên hệ ngay dịch vụ viết thuê luận văn của chúng tôi!
UY TÍN - CHUYÊN NGHIỆP - BẢO MẬT
