Khái niệm về kiểm soát hoạt động chuyển giá

Theo từ điển Từ và Ngữ Việt Nam (Nguyễn Lân, 1998), kiểm soát là việc xem có gì sai quy tắc, kỷ luật, điều lệ hay không [25]. Theo Đại từ điển tiếng Việt (Nguyễn Như Ý, 2010), kiểm soát được hiểu là kiểm tra, xem xét nhằm ngăn ngừa sai phạm theo quy định [67].

Theo quan điểm của GS.,TS Nguyễn Quang Quynh (1998), kiểm soát được hiểu là tổng thể các phương sách để nắm lấy và điều hành các đối tượng hoặc khách thể quản lý [39]. Theo đó, kiểm soát được hiểu là cấp trên kiểm soát cấp dưới thông qua các biện pháp hoặc chính sách; đơn vị này kiểm soát đơn vị khác thông qua việc ảnh hưởng hoặc chi phối đáng kể dựa trên quyền lợi và lợi ích; nội bộ đơn vị kiểm soát lẫn nhau thông qua nội quy, quy chế.

Từ khái niệm trên có thể đi đến một khái niệm chung về kiểm soát, đó là, kiểm soát được hiểu là quá trình xem xét, đánh giá để phát hiện và ngăn chặn những gì trái quy định nhằm đảm bảo mục tiêu, kế hoạch được thực hiện một cách có hiệu quả.

Trước hết cần khẳng định rằng, kiểm soát hoạt động chuyển giá xuất hiện như một nhu cầu khách quan trước hoạt động chuyển giá diễn ra trong đời sống kinh tế xã hội của mỗi quốc gia và chủ thể thực hiện hoạt động kiểm soát chuyển giá chính là Nhà nước. Theo đó, kiểm soát hoạt động chuyển giá được hiểu là là việc xây dựng và triển khai các quy phạm pháp luật và áp dụng các nghiệp vụ kỹ thuật nhằm xem xét, phát hiện và xử lý sai phạm, điều chỉnh giá giao dịch giữa các bên liên kết nhằm duy trì hoạt động của các chủ thể trong nền kinh tế, đảm bảo giao dịch giữa các bên có quan hệ liên kết phù hợp với giá thị trường

Theo khuyến nghị của Liên hiệp quốc, đối với các quốc gia đang phát triển, để thực hiện kiểm soát hoạt động chuyển giá một cách có hiệu quả, Chính phủ các quốc gia này cần thực hiện đồng bộ các nội dung sau đây:

Tùy theo điều kiện cụ thể của từng quốc gia cũng như bối cảnh hội nhập quốc tế, dựa trên cơ sở khuyến nghị của Liên hiệp quốc, các quốc gia có thể xây dựng bổ sung các nội dung như: nội dung cải cách thuế; nội dung hợp tác quốc tế về thuế…