Giải pháp kiểm soát hoạt động chuyển giá của Hoa Kỳ

Thứ nhất, hoàn thiện hệ thống pháp lý phục vụ cho kiểm soát chuyển giá:

Năm 1934, các cơ quan quản lý thuế đã xây dựng các chuẩn mực giá chuyển giao được sử dụng để đánh giá liệu các giao dịch xuyên quốc gia của các công ty có trụ sở tại nhiều nước có được thực hiện theo đúng mục đích về thuế thu nhập doanh nghiệp của liên bang hay không.

Năm 1968, Cơ quan thuế nội địa Mỹ – IRS (Internal Revenue Service) đã ban hành bộ luật các chuẩn mực giá chuyển giao và phương pháp định giá đặc biệt để đánh giá các đặc điểm về chuyển giao của các kết quả chuyển giá. Các phương pháp dựa trên chuyển giao này, bao gồm CUP, phương pháp định giá bán lẻ và cộng thêm chi phí đã được chấp thuận rộng rãi trên thế giới.

Năm 1986, Quốc hội Hoa Kỳ quyết định bổ sung mục 482 bằng việc bổ sung một vài điều khoản tương ứng với tiêu chuẩn về thu nhập của việc chuyển giao tài sản vô hình. Theo đó, giá chuyển giao giữa các tài sản hữu hình và vô hình của các doanh nghiệp ở các nước khác nhau phải được xác định tương đương với giá cung cấp cho bên thứ 3 hoặc tương đương với giá của một doanh nghiệp có sản phẩm tương tự.

Từ năm 1988 đến năm 1992, Quốc hội tiếp tục chỉnh sửa điều khoản 482, 6038A và 6038C, 6503K của luật thuế nhằm yêu cầu những người nộp thuế phải cung cấp đầy đủ những tài liệu có liên quan và dễ tiếp cận, thêm vào điều khoản 6662e và h để quy định mức xử phạt khi phát hiện có hiện tượng chuyển giá. Cũng trong năm 1992, IRS dựa trên điều khoảng 482 đưa ra quy định mới về các tiêu chuẩn thu nhập, quy định về thủ tục mới và cách thức định giá chuyển giao.

Bên cạnh đó, Quốc hội Hoa Kỳ cũng ban hành các quy định có liên quan đến chuyển giá quốc tế ở các khía cạnh như: dịch vụ, các tài sản hữu hình và vô hình, tác động của những hạn chế pháp lý của nước ngoài…

Kế tiếp trong các năm sau đó đều diễn ra quá trình hoàn thiện cơ sở pháp lý tại Mỹ để ngăn chặn hiện tượng chuyển giá. Năm 2010, Quốc hội và IRS liên tục sửa đổi, điều chỉnh và ban hành thêm các quy định mới có liên quan đến quyền và nghĩa vụ của bên nộp thuế. Năm 2011, thượng nghị sĩ Carl Levin đã trình dự luật Chống lợi dụng thiên đường thuế (STHAA) và đang vận động để Quốc hội thông qua. Dự luật buộc các tập đoàn như Apple phải công khai toàn bộ dữ liệu như số lượng nhân viên, doanh số bán hàng, vốn, thuế… ở từng nước. Năm 2012, đứng trước tình hình các MNCs vẫn gia tăng hoạt động chuyển giá, Tổng thống Obama đề nghị cải cách hệ thống thuế theo hướng giảm thuế thu nhập doanh nghiệp, nhưng tăng cường hoàn thiện các công cụ kiểm soát chuyển giá.

Thứ hai, hoàn thiện các phương pháp định giá chuyển giao

Để có cơ sở xác định thuế mà doanh nghiệp phải đóng, cơ quan thuế – IRS đưa ra nhiều phương pháp định giá chuyển giao. Cụ thể,

Quy định yêu cầu giá chuyển giao tài sản vô hình phải được xác định theo một trong bốn phương pháp sau: Phương pháp giao dịch không liên kết có thể so sánh (CUT); Phương pháp lợi nhuận có thể so sánh (CPM); Phương pháp tách lợi nhuận; và các phương pháp khác không định rõ

Luật kiểm soát chuyển giá ở Mỹ không ưu tiên phương pháp định giá chuyển giao nào, tự doanh nghiệp quyết định.

Thứ ba, chỉ khuyến khích các doanh nghiệp có quy mô hoạt động lớn áp dụng phương pháp thỏa thuận giá APA vì đây là phương thức tốn kém về thời gian, chi phí, nhưng thời gian áp dụng không dài.

Thứ tư, cơ quan thuế Hoa Kỳ yêu cầu các công ty xuyên quốc gia phải cung cấp đầy đủ thông tin và tài liệu phục vụ cho công tác đàm phán APA và kiểm soát hoạt động chuyển giá

Thứ năm, quy định tăng cường sự phối hợp giữa cơ quan thuế và hải quan trong kiểm soát giá chuyển giao. Xây dựng nguồn dữ liệu thông tin và công khai giá tính thuế của các doanh nghiệp hoặc giá thỏa thuận APA.

Nhận xét về kinh nghiệm kiểm soát hoạt động chuyển giá của Hoa Kỳ

Qua kinh nghiệm của Hoa Kỳ về các biện pháp quản lý chuyển giá cũng như định giá chuyển giao, có thể rút ra hai vấn đề cơ bản như sau:

Thứ nhất, Hoa Kỳ rất coi trọng đến tính chất pháp lý cao của văn bản pháp luật điều chỉnh hoạt động định giá chuyển giao của các công ty đa quốc gia.

Thứ hai, về cơ bản Hoa Kỳ vẫn áp dụng phương pháp truyền thống của OECD về định giá chuyển giao. Những hướng dẫn của Hoa Kỳ về áp dụng các phương pháp truyền thống của OECD là khá cụ tể, chi tiết và thống nhất với quan điểm của OECD về những nội dung chính như khái niệm, phương pháp xác định, yêu cầu về thông tin, chứng từ, hồ sơ của đối tượng nộp thuế.

Tuy nhiên, bên cạnh những điểm thống nhất, giữa Hoa Kỳ và OECD vẫn có những điểm khác biệt:

Cơ quan quản lý Hoa Kỳ đặt vấn đề trách nhiệm chính cho cơ quan thuế trong việc xác định giá thị trường, song văn bản ban hành cho việc thực hiện thì mang tính chất khuyến cáo để đối tượng nộp thuế thực hiện và có sự chuẩn bị trước.

Hoa Kỳ thường có xu hướng “sáng tạo”, hay nói cách khác là đi tiên phong trong việc tạo ra các phương pháp xác định giá mới (chẳng hạn xác định dựa trên lợi nhuận) và có những hướng dẫn riêng cho hàng hóa giao dịch hữu hình và hàng hóa giao dịch vô hình. Điều này xuất phát từ đặc điểm Hoa Kỳ là quốc gia công nghệ nguồn phát triển nên hoạt động chuyển giao các sản phẩm “trí tuệ – vô hình” giữa các công ty mẹ ở Hoa Kỳ với các công ty con trên toàn cầu rất phát triển.

Hoa Kỳ đề cao tính liên kết trong đấu tranh kiểm soát chuyển giá một cách vô cùng mạnh mẽ. Hoa Kỳ cùng với Nhật Bản, Canada và Úc đã thống nhất ban hành Danh mục tài liệu thống nhất PATA yêu cầu đối tượng nộp thuế cung cấp cho cơ quan thuế khi thực hiện thanh tra giá chuyển giao. PATA vừa giúp các quốc gia nêu trên kiểm tra được các thông tin vượt khỏi phạm vi lãnh thổ một nước, vừa giúp các MNCs giải quyết được các vấn đề thường gặp phải khi cùng một lúc phải tuân thủ các yêu cầu khác nhau về chính sách cũng như quản lý thuế của nhiều nước về giá chuyển giao, trong đó các vấn đề chính là thời gian, chi phí và yêu cầu trùng lặp.