Khái niệm cấu trúc vốn

Cấu trúc là một sự sắp xếp và tổ chức các yếu tố bên trong một vật hay hệ thống nào đó, hoặc các đối tượng, hệ thống tổ chức. Như vậy, cấu trúc vốn của doanh nghiệp bao hàm sự sắp xếp, kết hợp vốn chủ sở hữu và nợ phải trả để tạo thành nguồn vốn kinh doanh của doanh nghiệp.

Một doanh nghiệp có thể huy động nhiều nguồn vốn để tài trợ cho hoạt động sản xuất kinh doanh. Việc huy động những nguồn tài trợ nào, với tỷ trọng bao nhiêu tùy thuộc vào nhiều yếu tố chủ quan và khách quan của doanh nghiệp. Thông thường, theo các lý thuyết về cấu trúc vốn, khi đề cập đến cấu trúc vốn là đề cập đến các nguồn vốn dài hạn, bao gồm nợ dài hạn và vốn chủ sở hữu. Tuy nhiên, tại các nước đang phát triển, như Việt Nam, do thực tế các doanh nghiệp chủ yếu là doanh nghiệp nhỏ và vừa, qui mô vốn chủ sở hữu nhỏ, việc vay dài hạn thường bị hạn chế, các ngân hàng thương mại chủ yếu là cho các doanh nghiệp vay ngắn hạn. Điều kiện thực tế khiến các doanh nghiệp hầu hết đều sử dụng nhiều nợ ngắn hạn, sử dụng nguồn vốn vay ngắn hạn như nguồn vốn thường xuyên và tỷ trọng nợ dài hạn chiếm rất nhỏ trong nguồn vốn. Vì vậy, nếu đánh giá cấu trúc vốn chỉ đánh giá dựa trên vốn vay dài hạn và vốn chủ sở hữu thì không thể có cái nhìn toàn diện về cấu trúc vốn của doanh nghiệp. Do đó, khi đánh giá về cấu trúc vốn các doanh nghiệp ở Việt Nam, cần nhìn nhận cấu trúc vốn bao gồm các nguồn vốn mà doanh nghiệp sử dụng, có thể hiểu cấu trúc vốn của doanh nghiệp là nói đến tỷ trọng các nguồn vốn trong doanh nghiệp. Cấu trúc vốn của doanh nghiệp có thể được phản ánh qua hệ số nợ, hệ số vốn chủ sở hữu hay tỷ lệ nợ phải trả trên vốn chủ sở hữu.

Hệ số nợ = Nợ phải trả/Tổng nguồn vốn

Hệ số vốn chủ sở hữu = Vốn chủ sở hữu/Tổng nguồn vốn = 1 – Hệ số nợ

Tỷ lệ nợ phải trả trên vốn chủ sở hữu = Nợ phải trả/Vốn chủ sở hữu

Như vậy, cấu trúc vốn của doanh nghiệp bị ảnh hưởng bởi hai yếu tố: Nợ và Vốn chủ sở hữu.