Hiện trạng quản lý rác thải

Các quốc gia, cùng với xu hướng phát triển nhanh và khả năng tiêu thụ hàng hóa nhiều hơn, đang sản sinh ra một lượng rác thải lớn chưa từng có.

Trong khi đó, hầu hết các nước đều chưa chú trọng các giải pháp và công nghệ xử lý rác thải. Nước ta sau hơn 15 năm đổi mới, cùng với sự tăng trưởng không ngừng của nền kinh tế, tốc độ tăng GDP 7 – 8%, khối lượng chất thải rắn tại các khu công nghiệp tăng lên không ngừng theo tốc độ đô thị hóa, phát triển công nghiệp, cũng như mức tăng dân số.

Tình trạng thu gom và xử lý chất thải rắn tại các đô thị và khu công nghiệp ở nước ta mặc dù đã được cải thiện đáng kể, nhưng vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển đô thị hiện nay. Hầu hết rác thải không được phân loại nguồn thu mà thu lẫn lộn tỷ lệ thu gom chất thải rắn tính chung toàn quốc vào khoảng 70%. Thực trạng này cùng với sự thiếu ý thức của người dân đang gây ra những thảm họa sinh thái. Hà Nội, cùng với sự bùng nổ nhanh về kinh tế, đang phải đương đầu với những thách thức thực sự về môi trường. Hiện trung bình một cư dân Hà Nội thải ra khoảng 0.85kg rác mỗi ngày. Con số này dự tính sẽ lên tới 1.3kg khi thị trường tiêu thụ của thủ đô còn phát triển nhanh hơn nữa cho đến cuối thập niên này. Bãi rác chính Nam Sơn của Hà Nội mới được đưa vào sử dụng 7 năm nay nhưng đã phải mở rộng tới 43ha để có thể chứa được số lượng rác khổng lồ của thủ đô. Trong tổng số 900.000 tấn rác thải hàng năm của Hà Nội, chỉ có 50.000 tấn được tái chế. Còn tại Thành phố Hồ Chí Minh, mỗi người dân thải ra trung bình tới 1kg rác mỗi ngày, 10% trong số này được quẳng xuống các kênh rạch trên địa bàn.

Qúa trình đô thị hóa diễn ra quá nhanh, vượt trước dự báo, không theo quy hoạch và do quản lý không tốt nên môi trường đang bị ô nhiễm nặng nề, lượng rác thải ngày một tăng. Tùy vào điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội, môi trường… của từng địa phương để lựa chọn mô hình tổ chức quản lý cho phù hợp vừa đảm bảo phát triển kinh tế, vừa đảm bảo sức khỏe cộng đồng đồng thời giảm chi từ ngân sách của Nhà nước tăng nguồn đóng góp, hỗ trợ trong dân. Để có thể thực hiện tốt được xã hội hóa công tác vệ sinh môi trường cần phải quản lý tốt các khâu thu gom rác, vận chuyển rác, xử lý rác.

– Ở các nước đang phát triển khi mà nền kinh tế còn nghèo, tùy vào điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội, văn hóa, môi trường…. của từng địa phương mà việc thu gom rác được tiến hành bằng các phương tiện khác nhau như các xe xúc vật kéo, các xe có động cơ… phương pháp thu gom rác phổ biến hiện nay ở Việt Nam là thu gom rác bằng xe đẩy tay, đây là loại hình lao động chân tay rất vất vả, không hợp vệ sinh ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của công nhân thu gom rác.

– Công đoạn thực hiện tiếp theo sau khi thu gom rác là vận chuyển. Rác sau khi được chôn lấp lên xe sẽ được chuyển từ địa điểm thu gom đến bãi chôn lấp hoặc qua các trạm trung chuyển. Công đoạn này đuợc thực hiện bằng các phương tiện cơ giới chủ yếu là ô tô có trọng tải lớn, các xe ép rác để vận chuyển một khối lượng rác cùng lúc làm giảm chi phí vận chuyển. Ngoài ra các xe tải nhỏ, xe tải nhẹ cũng được sử dụng để thu gom và vận chuyển rác từ các khu phố, ngõ hẹp, ngõ xóm để đưa rác ra các trạm trung chuyển. Ở trạm trung chuyển rác thải có thể được chôn lấp, xử lý, phân loại và tái sinh, các doanh nghiệp tư nhân có thể tham gia hoạt động ngay tại đây trong các khâu như thu gom, phân loại rác, tái chế. Từ các trạm trung chuyển rác thải được chuyển từ thiết bị sức chứa nhỏ sang thiết bị có sức chứa lớn hơn và được vận chuyển đến các bãi rác.

– Tùy vào điều kiện kinh tế, xã hội, tự nhiên, môi trường…. của từng quốc gia, địa phương và tùy vào thành phần rác thải mà có sự kết hợp các biện pháp xử lý sao cho thích hợp nhất đảm bảo tính vệ sinh cao, giảm bớt chi phí…