Thanh Tra, Kiểm Tra An Toàn Thực Phẩm: Phát Hiện và Xử Lý

Công tác thanh tra, kiểm tra và giám sát (TT, KT, GS) đóng vai trò then chốt trong việc bảo đảm an toàn thực phẩm (ATTP) trong chăn nuôi lợn tại hộ gia đình (CNL tại HGĐ). Đây không chỉ là khâu cuối cùng để rà soát việc tuân thủ quy định pháp luật mà còn là công cụ hữu hiệu để phát hiện sớm các nguy cơ tiềm ẩn, từ đó đưa ra các biện pháp phòng ngừa và xử lý kịp thời. Hoạt động TT, KT, GS hiệu quả sẽ góp phần giảm thiểu nguy cơ ngộ độc thực phẩm, bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng và thúc đẩy sự phát triển bền vững của ngành chăn nuôi. Phần này của bài viết sẽ đi sâu vào thực trạng công tác TT, KT, GS về ATTP trong CNL tại HGĐ ở Việt Nam, phân tích những kết quả đạt được, những hạn chế còn tồn tại và đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả của công tác này.

Thực Trạng Thanh Tra, Kiểm Tra, Giám Sát An Toàn Thực Phẩm Trong Chăn Nuôi Lợn Tại Hộ Gia Đình

Hoạt động thanh tra, kiểm tra, giám sát (TT, KT, GS) về ATTP trong CNL tại HGĐ được thực hiện bởi nhiều cơ quan khác nhau, từ cấp trung ương đến địa phương. Theo Đỗ Hoàng Toàn và cộng sự (2017), TT, KT, GS là những hoạt động của Nhà nước nhằm kịp thời phát hiện và xử lý những sai sót, ách tắc, khó khăn, cũng như tạo cơ hội phát triển.

1. Tổ chức bộ máy:

• Cấp Trung Ương: Thanh tra Bộ NN&PTNT, các Cục chuyên ngành (Cục Thú y, Cục Chăn nuôi, Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường). Các Cục này có bộ phận chuyên trách hoặc công chức được giao thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành.
• Cấp Tỉnh: Thanh tra Sở NN&PTNT, các Chi cục chuyên ngành (Chi cục Thú y, Chi cục Chăn nuôi và Thủy sản, Chi cục Quản lý Chất lượng Nông lâm sản và Thủy sản).
• Cấp Huyện: Phòng Nông nghiệp (hoặc Phòng Kinh tế), Trạm Thú y.
• Cấp Xã: Cán bộ thú y xã (kiêm nhiệm).

Tuy nhiên, việc phân bổ nguồn lực và nhân lực không đồng đều, thường tập trung ở cấp trung ương và tỉnh, trong khi cấp xã, nơi trực tiếp quản lý và giám sát các hộ chăn nuôi, lại thiếu nhân lực và nguồn lực.

2. Nội dung thanh tra, kiểm tra:

Nội dung TT, KT, GS tập trung vào các khâu trong chuỗi CNL tại HGĐ, bao gồm:

• Điều kiện chuồng trại: Vị trí, thiết kế, vệ sinh, hệ thống xử lý chất thải.
• Thức ăn chăn nuôi: Nguồn gốc, chất lượng, thành phần, việc sử dụng chất cấm.
• Thuốc thú y: Nguồn gốc, chất lượng, việc sử dụng đúng quy định, thời gian ngừng thuốc trước khi giết mổ.
• Giết mổ, vận chuyển: Điều kiện vệ sinh, kiểm dịch, giấy tờ chứng minh nguồn gốc.

3. Hình thức thanh tra, kiểm tra:

Các hình thức TT, KT, GS bao gồm:

• Kiểm tra định kỳ: Theo kế hoạch đã được phê duyệt.
• Kiểm tra đột xuất: Khi có dấu hiệu vi phạm hoặc khi có dịch bệnh xảy ra.
• Giám sát: Lấy mẫu kiểm nghiệm, kiểm tra hồ sơ, ghi chép.
• Ký cam kết: Yêu cầu các hộ chăn nuôi ký cam kết tuân thủ các quy định về ATTP.

4. Phát Hiện và Xử Lý:

Mặc dù đã có nhiều nỗ lực, công tác TT, KT, GS vẫn còn nhiều hạn chế, dẫn đến tình trạng vi phạm về ATTP trong CNL tại HGĐ vẫn còn diễn ra. Các vi phạm thường gặp bao gồm:

• Sử dụng chất cấm: Clenbuterol, Salbutamol để tạo nạc, tăng trọng.
• Lạm dụng kháng sinh: Sử dụng không đúng liều lượng, không đúng mục đích, không tuân thủ thời gian ngừng thuốc.
• Không đảm bảo vệ sinh: Chuồng trại không được vệ sinh thường xuyên, không có hệ thống xử lý chất thải đúng quy chuẩn.
• Không kiểm dịch: Vận chuyển lợn không có giấy chứng nhận kiểm dịch.
• Giết mổ trái phép: Giết mổ tại nhà, không đảm bảo vệ sinh.

Mức xử phạt cho các hành vi vi phạm còn thấp, chưa đủ sức răn đe (Hình 3.4). Nhiều hộ chăn nuôi sẵn sàng vi phạm để tăng lợi nhuận, chấp nhận nộp phạt nếu bị phát hiện.

Những Khó Khăn, Ách Tắc Trong Công Tác Thanh Tra, Kiểm Tra, Giám Sát

Công tác TT, KT, GS về ATTP trong CNL tại HGĐ còn gặp nhiều khó khăn, ách tắc do nhiều nguyên nhân:

• Thiếu nguồn lực: Thiếu nhân lực, kinh phí, trang thiết bị để thực hiện TT, KT, GS thường xuyên và hiệu quả. Đặc biệt là ở cấp xã, nơi trực tiếp quản lý và giám sát các hộ chăn nuôi.
• Địa bàn rộng, đối tượng phân tán: Số lượng hộ chăn nuôi lớn, phân bố rải rác ở vùng sâu, vùng xa gây khó khăn cho việc tiếp cận và giám sát.
• Nhận thức hạn chế: Một số hộ chăn nuôi chưa nhận thức đầy đủ về tầm quan trọng của ATTP, cố tình vi phạm để tăng lợi nhuận.
• Chế tài xử phạt chưa đủ mạnh: Mức xử phạt còn thấp, chưa đủ sức răn đe. Thủ tục xử phạt còn phức tạp, mất thời gian.
• Sự phối hợp chưa chặt chẽ: Sự phối hợp giữa các cơ quan chức năng còn hạn chế, dẫn đến tình trạng chồng chéo, bỏ sót hoặc thiếu hiệu quả.
• Khuôn khổ pháp lý chưa hoàn thiện: Các quy định về TT, KT, GS còn chung chung, thiếu cụ thể, chưa phù hợp với thực tế CNL tại HGĐ.

Giải Pháp Nâng Cao Hiệu Quả Công Tác Thanh Tra, Kiểm Tra, Giám Sát

Để nâng cao hiệu quả công tác TT, KT, GS về ATTP trong CNL tại HGĐ, cần thực hiện đồng bộ các giải pháp sau:

1. Nâng cao năng lực cho lực lượng TT, KT, GS:

• Tăng cường đào tạo: Nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, kỹ năng cho cán bộ làm công tác TT, KT, GS.
• Cung cấp trang thiết bị: Đầu tư trang thiết bị, phương tiện hiện đại để phục vụ công tác TT, KT, GS.
• Bổ sung nhân lực: Tăng cường số lượng cán bộ, đặc biệt là ở cấp xã.
• Nâng cao chế độ đãi ngộ: Có chế độ đãi ngộ phù hợp để khuyến khích cán bộ làm việc hiệu quả.

1. Hoàn thiện khuôn khổ pháp lý:

• Xây dựng quy trình TT, KT, GS: Quy định rõ quy trình, nội dung, hình thức TT, KT, GS cho từng đối tượng, từng khâu trong chuỗi CNL tại HGĐ.
• Nâng cao chế tài xử phạt: Tăng mức xử phạt, bổ sung các hình thức xử phạt bổ sung để tăng tính răn đe.
• Đơn giản hóa thủ tục xử phạt: Rút ngắn thời gian xử lý vi phạm.
• Quy định rõ trách nhiệm: Xác định rõ trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân trong công tác TT, KT, GS.

1. Tăng cường phối hợp giữa các cơ quan chức năng:

• Xây dựng quy chế phối hợp: Quy định rõ trách nhiệm của từng cơ quan, đơn vị trong công tác TT, KT, GS.
• Tổ chức các đoàn TT, KT, GS liên ngành: Tăng cường sự phối hợp giữa các cơ quan để nâng cao hiệu quả công tác.
• Chia sẻ thông tin: Xây dựng hệ thống thông tin chung để các cơ quan có thể chia sẻ thông tin về các vi phạm và các nguy cơ tiềm ẩn.

1. Ứng dụng công nghệ thông tin:

• Xây dựng hệ thống thông tin quản lý: Quản lý thông tin về các hộ chăn nuôi, các cơ sở sản xuất, kinh doanh vật tư nông nghiệp, kết quả TT, KT, GS.
• Ứng dụng các phần mềm: Hỗ trợ công tác TT, KT, GS.
• Truy xuất nguồn gốc: Xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc sản phẩm để người tiêu dùng có thể biết được thông tin về nguồn gốc, quá trình sản xuất của sản phẩm.

1. Nâng cao nhận thức cho người chăn nuôi:

• Tổ chức các lớp tập huấn: Nâng cao kiến thức về ATTP, quy trình CNL an toàn cho người chăn nuôi.
• Truyền thông trên các phương tiện thông tin đại chúng: Tăng cường truyền thông về ATTP để nâng cao nhận thức cho người chăn nuôi và người tiêu dùng.

1. Phát huy vai trò của cộng đồng:

• Khuyến khích người dân tham gia giám sát: Kịp thời phát hiện và báo cáo các hành vi vi phạm về ATTP.
• Xây dựng các tổ chức tự quản: Để người dân tự quản lý và giám sát các hoạt động CNL trong cộng đồng.

Kết luận

Công tác TT, KT, GS đóng vai trò then chốt trong việc bảo đảm ATTP trong CNL tại HGĐ. Để nâng cao hiệu quả công tác này, cần thực hiện đồng bộ các giải pháp về nâng cao năng lực cho lực lượng TT, KT, GS, hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, tăng cường phối hợp giữa các cơ quan chức năng, ứng dụng công nghệ thông tin, nâng cao nhận thức cho người chăn nuôi và phát huy vai trò của cộng đồng. Việc thực hiện đồng bộ các giải pháp này sẽ góp phần giảm thiểu nguy cơ ngộ độc thực phẩm, bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng và thúc đẩy sự phát triển bền vững của ngành chăn nuôi lợn.

Tuy nhiên, để các giải pháp trên thực sự hiệu quả, cần có sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, sự tham gia tích cực của các cơ quan chức năng và sự đồng thuận của người dân. Chỉ khi đó, chúng ta mới có thể xây dựng được một nền chăn nuôi lợn an toàn, bền vững, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng.

Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo

Để tiếp tục hoàn thiện và nâng cao hiệu quả công tác QLNN về ATTP trong CNL tại HGĐ, các nghiên cứu tiếp theo có thể tập trung vào các hướng sau:

• Nghiên cứu đánh giá hiệu quả của các mô hình CNL an toàn: VietGAP, GlobalGAP, chăn nuôi hữu cơ.
• Nghiên cứu về các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi tuân thủ quy định về ATTP của người chăn nuôi: Nhận thức, thái độ, điều kiện kinh tế, áp lực từ thị trường.
• Nghiên cứu về các giải pháp nâng cao năng lực cho cán bộ làm công tác QLNN về ATTP: Đào tạo, tập huấn, bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng.
• Nghiên cứu về ứng dụng công nghệ thông tin trong QLNN về ATTP: Xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc, hệ thống thông tin quản lý, ứng dụng các phần mềm hỗ trợ công tác TT, KT, GS.
• Nghiên cứu về vai trò của các tổ chức xã hội trong QLNN về ATTP: Hội Nông dân, Hội Phụ nữ, các tổ chức bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Báo giá dịch vụ viết thuê luận văn

Luận Văn A-Z  nhận làm trọn gói dịch vụ viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ. Liên hệ ngay dịch vụ viết thuê luận văn của chúng tôi!

UY TÍN - CHUYÊN NGHIỆP - BẢO MẬT

Nhận báo giá Xem thêm