Mục lục

Dự báo tình hình kinh tế – xã hội Việt Nam đến năm 2025

Giai đoạn 2017 – 2025, Việt Nam sẽ gặp một số thuận lợi và khó khăn, thách thức trong phát triển kinh tế – xã hội.

Thuận lợi đầu tiên phải kể đến là giai đoạn này, Việt Nam được kế thừa thành quả tăng trưởng của nền kinh tế giai đoạn 2011 – 2016 và tiếp tục cải thiện nhờ vào hàng loạt yếu tố hỗ trợ từ giá hàng hoá thấp, lực đẩy từ các DN FDI và nhu cầu bên ngoài, cùng với những cải cách về thể chế của nền kinh tế sẽ phát huy hiệu quả.

Về các lĩnh vực kinh tế:

– Khu vực công nghiệp – xây dựng sẽ tiếp tục tăng trưởng bứt phá và trở thành khu vực dẫn dắt tăng trưởng toàn nền kinh tế trong giai đoạn 2017 – 2025 khi môi trường kinh doanh tiếp tục khởi sắc hơn, cầu trong nước cải thiện, và những ảnh hưởng tích cực từ chính sách hỗ trợ của Chính phủ.

– Đối với khu vực dịch vụ, với sự cải thiện cầu tiêu dùng, xúc tiến thương mại được triển khai mạnh mẽ, cùng với việc hiện thực hóa của cộng đồng chung ASEAN và thực thi các hiệp định tự do thương mại mang lại tự do hóa thương mại dịch vụ, và tự do hóa đầu tư, tài chính sẽ có nhiều tác động tích cực đến việc mở rộng các hoạt động dịch vụ Việt Nam. Khu vực dịch vụ nhiều khả năng sẽ tăng trưởng tốt hơn trong giai đoạn 2017 – 2025.

Về vốn đầu tư cho nền kinh tế:

Cùng với khả năng phục hồi của nền kinh tế, đồng thời tích cực hội nhập kinh tế quốc tế, tăng cường thu hút vốn đầu tư nước ngoài và phát huy nội lực của vốn đầu tư trong nước, theo đó, vốn đầu tư phát triển toàn xã hội tăng. Trong đó:

– Vốn đầu tư phát triển từ nguồn NSNN: Trong giai đoạn 2017 – 2025 dựa trên kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội và đảm bảo đúng các nguyên tắc, tiêu chí quy định trong Luật Đầu tư công, nguồn vốn đầu tư từ NSNN sẽ có thể tăng tính trách nhiệm trong lựa chọn dự án, hạn chế tình trạng đầu tư dàn trải, lãng phí, phát huy được hiệu quả của nguồn vốn này.

– Vốn đầu tư phát triển khu vực tư nhân: Cùng với sự phục hồi của nền kinh tế trong và ngoài nước, hoạt động kinh doanh của khu vực tư nhân khởi sắc trở lại đồng nghĩa với vốn đầu tư khu vực này tăng trưởng.

– Vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài: Theo một số nguồn nghiên cứu, hiện tại, sức hút về vốn FDI của Việt Nam so với các quốc gia khác trong khu vực đã suy giảm hơn so với trước. Tuy nhiên, trong giai đoạn tới, sau khi Việt Nam hoàn tất nhiều thỏa thuận đàm phán từ các hiệp định thương mại song phương, đa phương, nhất là hình thành Cộng đồng Kinh tế ASEAN, thực thi Hiệp định đối tác Kinh tế xuyên Thái Bình Dương (TPP), Hiệp định Đối tác kinh tế khu vực toàn diện (RCEP)… được kỳ vọng sẽ thúc đẩy dòng vốn FDI vào Việt Nam.

– Vốn đầu tư gián tiếp: Việc thúc đẩy các doanh nghiệp nhà nước hoạt động theo cơ chế thị trường đồng thời phát triển khu vực kinh tế tư nhân là quan điểm nhất quán của Việt Nam, được thể hiện rõ nét qua quyết tâm của Chính phủ trong việc cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước gắn với niêm yết trên TTCK không giới hạn tỷ lệ sở hữu và sở hữu của các nhà đầu tư nước ngoài sẽ tạo động lực thu hút vốn đầu tư gián tiếp trong giai đoạn 2017 – 2025. Tuy nhiên, để hấp thụ nguồn vốn này, các DN trong nước cần nỗ lực vươn lên, tăng cường quản trị công ty, quản trị rủi ro, minh bạch và công khai hóa thông tin, đồng thời cơ quan quản lý cũng phải nâng cao năng lực quản lý, giám sát và điều hành thị trường nhằm bảo đảm sự ổn định, bền vững của TTCK, vừa thu hút có hiệu quả dòng vốn đầu tư gián tiếp, vừa hạn chế được những bất lợi phát sinh.

Về xuất nhập khẩu:

Trong giai đoạn 2017 – 2025, tình hình xuất nhập khẩu dự báo sẽ tiếp tục tăng trưởng tốt nhưng với tốc độ tương đương hoặc tăng nhẹ so với giai đoạn trước. Lý do có thể kể đến là nhu cầu thế giới, đặc biệt là những đối tác nhập khẩu lớn của Việt Nam được dự báo khả quan hơn; Thương mại và đầu tư thế giới cũng gia tăng; Các hiệp định thương mại song phương và đa phương bắt đầu phát huy tác dụng.

Về tiêu dùng dân cư

Sự phục hồi tích cực của tiêu dùng trong năm 2016 tạo ra bước đệm quan trọng cho tiêu dùng giai đoạn 2017 – 2025. Trong bối cảnh tăng trưởng kinh tế đang phục hồi khả quan, không có quá nhiều biến động từ bên ngoài, chính phủ tiếp tục các chính sách bình ổn thị trường, dự báo tiêu dùng trong giai đoạn tới sẽ tiếp tục phục hồi tích cực.

Ngoài ra, xu hướng tiết kiệm sẽ giảm xuống do mức lãi suất tiết kiệm đã giảm xuống mức thấp. Thu nhập của người dân đến năm 2020 có khả năng tăng gấp 2 lần so với năm 2013, trong khi mức giá ổn định, người dân có thể tăng chi tiêu dùng hoặc đầu tư thay vì tiết kiệm. Tâm lý tiêu dùng thoải mái hơn của người dân cũng sẽ đóng vai trò quan trọng tác động đến mức tăng trưởng tiêu dùng cao hơn trong thời gian tới.

Một số khó khăn, thách thức cho kinh tế Việt Nam giai đoạn 2017 – 2025 có thể được dự báo là:

– Trong dài hạn, khu vực công nghiệp – xây dựng sẽ đối mặt với những thách thức về giá cả một số nguyên vật liệu đầu vào, sức cạnh tranh của các DN sản xuất còn yếu, giá trị gia tăng trong sản xuất thấp, hàm lượng khoa học công nghệ trong sản phẩm chưa cao. Đáng lo lắng là công nghiệp chế biến, chế tác và phụ trợ vẫn còn tăng chậm.

Đặc biệt, bối cảnh hội nhập khu vực sâu rộng, cộng đồng chung ASEAN (AEC) chính thức có hiệu lực vào cuối năm 2015, chính thức thực thi TPP trong một vài năm tới, nhiều DN sản xuất, kinh doanh Việt Nam sẽ phải đối mặt với khó khăn lớn trong cạnh tranh khi năng lực cạnh tranh còn yếu và chưa có sự chuẩn bị tốt cho hội nhập.

– Đối với khu vực nông lâm thủy sản, những yếu tố hạn chế về năng suất và khó khăn do xuất khẩu các mặt hàng nông lâm thủy sản phải đối diện với những yêu cầu ngày càng khắt khe về tiêu chuẩn chất lượng và các điều kiện thương mại; chi phí đầu vào tiếp tục tăng và khó khăn trong đầu ra; chuyển đổi cơ cấu sản phẩm nông nghiệp và đưa khoa học công nghệ vào nông nghiệp diễn ra chậm, chưa thực sự phản ánh lợi thế so sánh và chưa đáp ứng triển vọng nhu cầu trong tương lai vẫn sẽ là những yếu tố cản trở đến sự phát triển của khu vực này trong dài hạn.

Ngoài ra, cộng đồng AEC ra đời và hiện thực hóa TPP cùng với việc giảm thuế quan có thể khiến luồng hàng nhập khẩu các sản phẩm nông nghiệp và chăn nuôi từ các nước vào Việt Nam gia tăng, với giá cả cạnh tranh hơn, hệ quả tất yếu là thị phần hàng hóa liên quan tại Việt Nam sẽ bị ảnh hưởng và cạnh tranh sẽ gay gắt hơn. Điều này sẽ gây ra những khó khăn lớn cho nông dân và các DN trong khu vực này. Sự phát triển của khu vực này trong tương lai sẽ phụ thuộc nhiều vào hiệu quả tái cấu trúc và thay đổi mô hình sản xuất gắn với công nghệ hiện đại, chi phí thấp, giúp nâng cao sản lượng và chất lượng sản phẩm nông nghiệp [15].