Một số giải pháp thúc đẩy việc phát hành trái phiếu đô thị ở Việt Nam

Qua nghiên cứu, phân tích kinh nghiệm phát hành trái phiếu đô thị của các nước và thực tế phát hành trái phiếu đô thị tại các địa phương ở Việt Nam trong những năm qua, tác giả xin đề xuất một số giải pháp cơ bản để thúc đẩy việc áp dụng hình thức huy động vốn này như sau:

– Bổ sung thêm những qui định về việc phát hành trái phiếu đô thị, như Chính phủ nên qui định chi tiết về qui trình trình Bộ tài chính cho phép phát hành trái phiếu, hướng dẫn chi tiết về nội dung đề án phát hành trái phiếu, giới hạn số vốn được phép phát hành (có thể từ 75% đến 85% tổng mức đầu tư dự án), qui định nguyên tắc, căn cứ cụ thể xác định lãi suất trái phiếu…

– Mở rộng quyền tự chủ cho các địa phương, như qui định nới rộng hơn tỷ lệ khống chế vay nợ của địa phương căn cứ vào điều kiện kinh tế xã hội, năng lực quản lý, qui mô, hiệu quả của dự án đầu tư và khả năng trả nợ để có tỷ lệ khống chế này cho mỗi địa phương. Đồng thời, nên có những quy định riêng cho các đô thị lớn được phép thu một số nguồn thu hoặc các mức phí đặc thù tạo nguồn trả nợ trái phiếu (ví dụ: phí dịch vụ sử dụng các cơ sở hạ tầng do chính quyền địa phương đầu tư theo nguyên tắc “người hưởng lợi phải trả tiền”).

– Khẩn trương hình thành cơ quan đánh giá xếp hạng tín nhiệm: Các địa phương cần được tổ chức xếp hạng tín nhiệm theo từng mục tiêu cụ thể trước khi phát hành trái phiếu đô thị nhưng hiện nay chưa có một tổ chức xếp hạng tín nhiệm được thành lập, vì vậy, việc hình thành cơ quan xếp hạng tín nhiệm là rất cần thiết.

– Phát triển thị trường trái phiếu đô thị: Nhà nước cần chú trọng phối hợp hài hòa giữa chính sách tiền tệ và chính sách tài khóa trong cơ chế điều hành kinh tế vĩ mô nhằm tạo môi trường tài chính lành mạnh, mặt bằng lãi suất hợp lý; chú trọng tổ chức hoạt động thị trường niêm yết và giao dịch trái phiêu đô thị.

[message type=”e.g. information, success”]Xem thêm : Bản chất của trái phiếu đô thị[/message]

– Tăng cường công tác đào tạo, phổ biến kiến thức cho các nhà đầu tư, đặc biệt nhấn mạnh lợi ích của việc đầu tư trái phiếu như không có nhiều rủi ro, được miễn thuế đối với thu nhập trái phiếu. Đồng thời, tuyên truyền để công chúng đầu tư thấy rõ được mục đích huy động và hiệu quả sử dụng vốn, cách thức trả nợ gốc và lãi để họ tin tưởng hơn vào trái phiếu do các địa phương phát hành tạo nên tính hấp dẫn cho nhà đầu tư.

– Các giải pháp từ chính quyền địa phương: Để huy động vốn từ việc phát hành trái phiếu một cách có hiệu quả, các chính quyền địa phương nên chú trọng giải quyết những vấn đề cơ bản sau:

Thứ nhất cần xây dựng chiến lược phát triển của địa phương phù hợp với tiến trình phát triển của đất nước và bảo đảm phát triển bền vững trong thời kỳ hội nhập, từ đó xây dựng kế hoạch đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng cho phù hợp.

Thứ hai, lập kế hoạch phát hành trái phiếu, trong đó phải xác định được quy mô và thời hạn trái phiếu gắn với kế hoạch đầu tư của địa phương trong những giai đoạn cụ thể, đặc biệt phải xác định mức lãi suất của trái phiếu cho phù hợp. Mức lãi suất này phải hấp dẫn nhà đầu tư, thường phải bằng hoặc cao hơn mức lãi tiền gửi ngân hàng có cùng kỳ hạn và lãi suất của trái phiếu chính phủ. Tuy nhiên mức lãi suất này cũng không nên cao quá, vì như thế sẽ tạo áp lực thanh toán lãi vay cho địa phương.

Thứ ba, xúc tiến hình thành cơ quan huy động và quản lý vốn để đầu tư các dự án phát triển hạ tầng kinh tế xã hội của địa phương như Quỹ đầu tư phát triển đô thị theo mô hình của Thành phố Hồ Chí Minh. Quỹ đầu tư phát triển đô thị là một tổ chức tài chính, có vốn điều lệ được hình thành từ các khoản thu hiện có của địa phương. Quỹ đầu tư phát triển đô thị được huy động vốn trung và dài hạn, trong đó có việc huy động từ phát hành trái phiếu đô thị, được thực hiện việc đầu tư trực tiếp và gián tiếp phát triển cơ sở hạ tầng kinh tế – xã hội, các dự án phát triển kinh tế, cung cấp các dịch vụ tư vấn đầu tư và tham gia hoạt động thị trường vốn. Việc thành lập các cơ quan như Quỹ đầu tư phát triển đô thị trong giai đoạn này là cần thiết để thực hiện chuyên môn hóa các công tác huy động vốn và thực hiện sử dụng vốn để đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng đô thị một cách có hiệu quả.

Cuối cùng, địa phương cần xây dựng kế hoạch tăng thu ngân sách địa phương bằng cách tăng cường hiệu quả của việc thu thuế cũng như áp dụng thu phí hợp lý đối với một công trình công cộng đầu tư bằng vốn từ phát hành trái phiếu. Đồng thời xây dựng một chính sách quản lý nợ địa phương phù hợp trong đó phải chú trọng việc nâng cao hiệu quả trong quản lý tài chính và chi tiêu công. Điều này sẽ nâng cao hiệu quả sử dụng vốn củng cố niềm tin của nhà đầu tư và nâng cao uy tín vay nợ của địa phương.