Lý luận cạnh tranh Karl Marx

Lý luận cạnh tranh của Karl Marx nằm trong học thuyết giá trị thặng dư. Qui luật cạnh tranh cùng tác động với qui luật thặng dư. Theo Marx, cạnh tranh trong nền kinh tế hàng hóa lấy qui luật giá trị làm tiền đề. Thông qua giá trị, cạnh tranh có vai trò điều tiết, phân phối các yếu tố sản xuất, kích thích lực lượng sản xuất phát triển.

Cạnh tranh thúc đẩy gia tăng giá trị thặng dư tương đối. Sản xuất giá trị thặng dư tương đối được thực hiện bằng cách rút ngắn thời gian lao động tất yếu, tiền đề nâng cao năng suất lao động xã hội. Trên thị trường, các doanh nghiệp theo đuổi lợi nhuận siêu ngạch làm gia tăng năng suất lao động xã hội. Nhờ đó cạnh tranh diễn ra mạnh mẽ hơn.

Cạnh tranh là đặc điểm nổi bật của kinh tế thị trường. Marx đã nghiên cứu một cách tỉ mỉ cạnh tranh trong nội bộ một ngành và cạnh tranh giữa các ngành khác nhau, và kết quả của hai loại cạnh tranh đó, một đàng là hình thành giá trị xã hội của hàng hóa và một đàng là hình thành tỷ suất lợi nhuận bình quân. Những nguyên lý này, ngày nay vẫn còn giá trị của nó, mặc dù trong thực tế có sự ngăn cản của các tổ chức độc quyền, kể cả của các tổ chức độc quyền đa quốc gia.