Song song với việc xác định cấu trúc vốn mục tiêu thì các doanh nghiệp phải có các giải pháp để huy động được nguồn vốn vay nhằm đạt được cấu trúc vốn đã đặt ra. Từ kết luận sau khi phân tích thực trạng về huy động vốn của các doanh nghiệp ngành xây dựng, ta thấy việc huy động vốn và các kênh huy động vốn còn hạn chế nên cấu trúc vốn của doanh nghiệp còn nhiều bất cập. Do đó, đa dạng hóa các kênh huy động vốn và nâng cao khả năng tiếp cận vốn vay là những yếu tố tăng tính khả thi trong việc đạt được cấu trúc vốn tối ưu của doanh nghiệp. Muốn như vậy, thì trước hết, doanh nghiệp cần lành mạnh, minh bạch hóa tình hình tài chính, nâng cao hiệu quả kinh doanh thì mới có thể dễ dàng tiếp cận các nguồn vốn vay. Hơn nữa, các doanh nghiệp cũng không nên chỉ phụ thuộc vào một vài nguồn vốn nhất định mà cần đa dạng hóa các nguồn tài trợ. Hiện nay, các doanh nghiệp ngành xây dựng chủ yếu là vay vốn của các ngân hàng thương mại trong nước với năng lực hạn chế, qui mô nhỏ, chủ yếu là vay ngắn hạn, đây là sự bất lợi cho việc mở rộng vốn vay trong cấu trúc vốn. Đối với kênh huy động vốn từ các tổ chức tín dụng, doanh nghiệp cần mở rộng việc vay vốn từ các tổ chức tín dụng nước ngoài vì điều kiện vay vốn trong nước rất hạn chế. Tuy nhiên, việc vay vốn của ngân hàng buộc doanh nghiệp phải hoàn tất nhiều thủ tục, phải có tài sản thế chấp, đặc biệt là khi muốn vay dài hạn. Trong trường hợp không đủ điều kiện này, doanh nghiệp có thể lựa chọn hình thức thuê tài chính, hình thức này mặc dù chi phí thuê cao nhưng nó lại giúp doanh nghiệp tiết kiệm thời gian, nắm được nhiều cơ hội. Ngoài kênh huy động từ ngân hàng trong và ngoài nước, thì doanh nghiệp còn có thể lựa chọn hình thức huy động vốn bằng phát hành trái phiếu. Đây là kênh huy động vốn phổ biến và có nhiều ưu điểm nhưng lại rất ít doanh nghiệp ngành xây dựng sử dụng. Mặc dù vậy, có một điểm cần lưu ý, trong qui định hiện hành, việc phát hành trái phiếu doanh nghiệp trong nước phải thực hiện bằng tiền Việt Nam đồng nên để đáp dứng nhu cầu vay vốn ngoại tệ với khối lượng lớn, chi phí thấp thì doanh nghiệp phải hướng tới thị trường tài chính quốc tế. Để làm được điều này, doanh nghiệp cần một quá trình chuẩn bị lâu dài gồm các khâu (quá trình này có thể kéo dài 1 – 2 năm trước khi trái phiếu của doanh nghiệp có thể được ra thị trường quốc tế):

– Lựa chọn tổ hợp các ngân hàng bảo lãnh phát hành: Người phát hành lựa chọn một số ngân hàng đầu tư quốc tế hàng đầu trên thế giới, có kinh nghiệm trong lĩnh vực phát hành trái phiếu làm tổ hợp ngân hàng bảo lãnh phát hành cho đợt phát hành trên cơ sở chào thầu cạnh tranh theo các tiêu chí cụ thể và danh sách các ngân hàng do các tạp chí uy tín quốc tế (như Tạp chí tài chính International Financial RE-view) bình chọn;

– Lựa chọn các tư vấn pháp lý: Người phát hành phối hợp với tổ hợp các ngân hàng bảo lãnh lựa chọn các công ty luật có uy tín và kinh nghiệm trong và ngoài nước làm tư vấn pháp lý trong nước, tư vấn pháp lý quốc tế cho Người phát hành và Người bảo lãnh phát hành;

– Hoàn thiện hồ sơ phát hành: Người phát hành chủ trì, phối hợp với tư vấn pháp lý trong nước đàm phán, ký kết các hợp đồng với tổ hợp các ngân hàng bảo lãnh, các tư vấn pháp lý quốc tế và chuẩn bị các tài liệu trong hồ sơ phát hành trong đó bao gồm các tài liệu pháp lý liên quan nêu tại Điều 4 Nghị định này, phù hợp với thông lệ quốc tế và luật pháp của Việt Nam;

– Đánh giá hệ số tín nhiệm: Người phát hành chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan của Việt Nam tổ chức làm việc với các cơ quan đánh giá hệ số tín nhiệm để xác nhận hệ số tín nhiệm quốc gia trước đợt phát hành (trong trường hợp phát hành trái phiếu Chính phủ). Đối với doanh nghiệp, việc xác định hệ số tín nhiệm tùy thuộc vào yêu cầu của từng đợt phát hành.

– Tổ chức quảng bá và thực hiện phát hành: Việc tổ chức quảng bá chào bán trái phiếu do Người phát hành thực hiện tùy thuộc yêu cầu của từng hình thức phát hành, cụ thể:

+ Người phát hành phối hợp với tổ hợp các ngân hàng bảo lãnh phát hành tổ chức chiến dịch quảng bá trái phiếu tại các trung tâm tài chính lớn trên thế giới để tiếp xúc với cộng đồng các nhà đầu tư quốc tế trước khi thực hiện việc định giá để phát hành trái phiếu;

+ Người phát hành quyết định các điều kiện, lãi suất danh nghĩa (lãi suất coupon), các điều khoản phát hành trái phiếu trong quá trình định giá trái phiếu trên cơ sở tư vấn của tổ hợp các ngân hàng bảo lãnh phát hành, phù hợp với điều kiện thị trường và các nguyên tắc nêu tại đề án phát hành đã được phê duyệt;

+ Người phát hành tổ chức việc tiếp nhận nguồn vốn trái phiếu đã phát hành theo đúng các thỏa thuận đã ký.

– Hoàn tất giao dịch phát hành: Sau khi nhận tiền bán trái phiếu, Người phát hành hoàn tất và ký kết các văn bản pháp lý kết thúc giao dịch phù hợp với thông lệ quốc tế, đồng thời báo cáo kết quả phát hành theo các quy định hiện hành [5].

Để việc phát hành trái phiếu mang lại hiệu quả cao, thu hút được nhiều nhà đầu tư thì doanh nghiệp cần có những giải pháp:

– Hình thành các tổ chức trung gian để tăng tính thanh khoản cho trái phiếu, các tổ chức này có thể là ngân hàng, các quỹ đầu tư, các công ty chứng khoán, công ty tài chính. Ví dụ, doanh nghiệp muốn tạo thanh khoản tốt cho trái phiếu sẽ hợp tác với ngân hàng để thực hiện chức năng bảo lãnh phát hành trái phiếu và bao thanh toán. Nhà đầu tư sở hữu trái phiếu có thể cầm cố, bán lại cho ngân hàng, trong trường hợp doanh nghiệp trả lãi chậm hay mất khả năng thanh toán thì ngân hàng sẽ có trách nhiệm thanh toán các khoản này cho các trái chủ.

– Cần đa dạng hóa các loại trái phiếu như trái phiếu có lãi suất thay đổi theo lãi suất thị trường, trái phiếu có lãi suất đảm bảo bằng vàng, trái phiếu có kỳ hạn thay đổi, trái phiếu với các loại tiền khác nhau như USD, EUR…, trái phiếu có thể chuyển đổi thành cổ phiếu, trái phiếu gắn liền với quyền mua cổ phiếu, trái phiếu công trình… để đầu tư vào các dự án hạ tầng trọng điểm của quốc gia. Bên cạnh đó, thủ tục chuyển nhượng trái phiếu cũng phải đơn giản, nhanh chóng.

– Đẩy mạnh việc phát hành trái phiếu ra thị trường quốc tế. Để đảm bảo cho việc huy động vốn ở thị trường với chi phí rẻ, nước ta cần hoàn thiện hệ thống pháp luật phù hợp với thông lệ quốc tế và minh bạch hóa thông tin.