Nghiên cứu về bệnh tăng huyết áp ở Việt Nam

Theo điều tra năm 1982, tỷ lệ tăng huyết áp chung là 1,95% và ở người trên 60 tuổi tỷ lệ THA là 9,2% [30].

Năm 1999, theo điều tra của Phạm Gia Khải và cộng sự, tỷ lệ tăng huyết áp là 16,05% [23]. Năm 2002, theo điều tra của Viện Tim mạch trung ương, tỷ lệ tăng huyết áp là 23,2% [26].

Theo số liệu điều tra y tế quốc gia năm 2001 – 2002 của Việt Nam, tỷ lệ tăng huyết áp ở nam giới từ 16 tuổi trở lên là 15,1% và nữ giới là 13,5% [4].

Điều tra của Viện Tim mạch Việt Nam về tần suất tăng huyết áp và các yếu tố nguy cơ tại các tỉnh miền Bắc Việt Nam năm 2001 – 2002 (trên 5012 người) cho thấy tần suất tăng huyết áp ở người trưởng thành là 16,5%; trong đó tăng huyết áp độ 1, độ 2, độ 3 lần lượt là 10,2%; 4,2% và 1,9%. Tỷ lệ được điều trị thuốc hạ áp chỉ chiếm 11,5%, trong số đó kiểm soát HA tốt (đưa HA về bình thường) chỉ chiếm 19,1% [26].

Các yếu tố nguy cơ bao gồm: tuổi cao, giới nam, chỉ số khối cơ thể tăng, béo bụng, chỉ số vòng bụng/vòng mông tăng, rối loạn đường máu, rối loạn mỡ máu, uống nhiều rượu, tiền sử gia đình huyết thống trực hệ có người tăng huyết áp. Yếu tố liên quan mạnh nhất đến tăng huyết áp là tuổi và mức độ béo phì. Tỷ lệ người dân hiểu biết đúng tất cả các yếu tố nguy cơ chỉ chiếm 23% (18,8% nông thôn so với 29,5% ở thành thị), trong khi hiểu biết sai về các yếu tố nguy cơ chiếm hơn 1/3 dân số (44,1% ở nông thôn so với 27,1% ở thành thị) [26].

Theo điều tra mới nhất một nghiên cứu của Trường Đại học Y- Dược Thái Nguyên, cho thấy tỷ lệ tăng huyết áp ở vùng nông thôn Thái Nguyên cũng rất cao chiếm tỷ lệ 33,3% (đối với đối tượng từ 18 tuổi trở lên) [18].

Tăng huyết áp và các yếu tố nguy cơ (nhất là các yếu tố lối sống, vốn có thể thay đổi được) đã trở thành vấn đề cần giải quyết không những chỉ bằng thuốc điều trị kiểm soát HA, mà cần hàng loạt các biện pháp giáo dục truyền thông sức khoẻ nhằm vào các yếu tố nguy cơ đặc biệt là các yếu tố nguy cơ về lối sống có khả năng thay đổi theo chiều hướng tích cực có lợi cho bệnh nhân bị THA.

Tình trạng quản lý bệnh nhân tăng huyết áp ở Việt Nam, cho đến nay chưa có hệ thống quản lý và dự phòng đối với bệnh tăng huyết áp. Các hoạt động y tế mới chỉ tập trung vào công tác điều trị bệnh nhân tại các bệnh viện, chưa có mô hình dự phòng, ghi nhận và quản lý bệnh tăng huyết áp tại cộng đồng. Công tác tuyên truyền bệnh tăng huyết áp tại cộng đồng chưa sâu rộng, các hoạt động điều tra dịch tễ, đào tạo cán bộ cho công tác phòng chống tăng huyết áp tại các cơ sở còn nhiều hạn chế nên việc nghiên cứu thực trạng bệnh tăng huyết áp và các yếu tố liên quan ở các địa phương là rất cần thiết cho phòng và chống bệnh tăng huyết áp ở cộng đồng.